Olszewicz Wacław

Olszewicz Wacław (23 VII 1888 Warszawa - 20 VII 1974 Lwów, poch. na cment. janowskim), brat »Bolesława Olszewicza, wuj » Witolda Mileskiego i » Jana Reychmana. Historyk kultury pol., ekonomista, działacz gosp., bibliotekarz, bibliotekoznawca, krajoznawca, działacz PTK.

W 1905 w obronie języka pol. był członkiem szkolnego komitetu strajkowego w Warszawie i został wydalony ze szkół ros., po czym studiował w Paryżu i Brukseli (dr nauk polit. i adm. 1910).

W 1912-15 ze względów zdrowotnych mieszkał w Zakopanem i był bibliotekarzem Biblioteki Publ., współpracując m.in. ze Stefanem Żeromskim. W 1918-24 pracował w MSZ w Warszawie, w 1924-39 na Górnym Śląsku w administracji hut i kopalń.Równocześnie brał żywy udział w życiu nauk. i bibliotekarstwie w Warszawie i na Górnym Śląsku.

Miał też zainteresowania krajozn. (m.in. w Tatrach i na Podtatrzu) oraz w dziedzinie stosunków pol.-słow. (w 1936 był inicjatorem założenia Tow. Przyjaciół Słowaków im. Ludovíta Štúra).Oprócz prac nauk. z zakresu historii kultury pol., bibliotekarstwa, spraw gosp. itd., O. pisał też na tematy związane z Tatrami i Podtatrzem, np. Kresy tatrzańskie ("Echo Tatrz." 1919, nr 2), Comité National pour la défense du Spisz, de lOrawa et du Podhale (Varsovie 1919, broszura anonim.), Spisz i Orawa w polskim piśmiennictwie ("Ziemia" 1920, nr 4), Orawskim gościńcem (tamże 1928, nr 11, opis krajozn.), a dawnej działalności gosp. w Tatrach poświęcił prace: Górnictwo żelazne w Tatrach polskich ("Technik" 1929, nr 21) i Górnictwo i hutnictwo żelazne w Tatrach ("Hutnik" 1930, nr 7).

Na odbytych w Krakowie w 1929 » Konferencjach Tatrzańskich (poświęconych całokształtowi badań nauk. w Tatrach) O. wypowiadał się o badaniach toponomastycznych oraz o badaniach dawnego górnictwa i hutnictwa ("Wiad. Geogr." 1929, nr 9-10).Spraw słow. na szerszym tle, ale z nawiązaniami do Tatr i Podtatrza, dotyczą jego prace: O polsko-słowackiej współpracy na terenie Śląska Cieszyńskiego ("Zaranie Śląskie" 1934, nr 1 oraz osobno: Cieszyn 1935 i Wa. 1938; tu m.in. o Muzeum Tatrz. w Zakopanem) oraz Słowacja w piśmiennictwie polskim (w pracy zbior. Słowacja i Słowacy , t. 1, Kr. 1937).

Po wybuchu II wojny świat. opuścił Śląsk i osiadł we Lwowie. W 1939-61 (z przerwą w czasie okupacji niem.) pracował tam jako bibliotekarz i bibliograf kolejno w Ossolineum, Ukr. Akad. Nauk i Akademii Nauk ZSRR, od 1957 utrzymując znowu kontakty z pol. naukowcami, publikując swe prace w pol. czasopismach i odwiedzając Polskę.Po przejściu na emeryturę wrócił do spraw tatrz. i zakop., ogłaszając: O nieznanej autobiografii B.Z. Stęczyńskiego ("Wierchy" 32, 1963), Stefan Żeromski i Biblioteka Publiczna w Zakopanem ("Prz. Bibliot." 1966, nr 1-2), Walery Eljasz (1840-1905) ("Wierchy" 34, 1965), Antoni Rehman 1840-1917 ("Studia i Mater. z Dziejów Nauki Pol." 1972, ser. C, nr 16).Podtatrza dotyczy też dawniejszy artykuł żony O., Józefy Olszewiczowej: Dwie mapy czeskie ("Echo Tatrz." 1919, nr 8).

Lit. - "PSB" 24, 1979 (Bolesław Łopuszański). - "Słown. Prac. Ks. Pol.", supl. 1986 (Janina Haupa).

---