Nyka Józef

Nyka Józef (5 XII 1924 Łysinin k. Żnina). Taternik, alpinista, krajoznawca, publicysta, autor przewodników, red. "Taternika". W 1940-45 mieszkał na Podhalu, w 1944-45 był partyzantem w AK, gł. w Gorcach, także w Tatrach. Studia dziennikarskie w Warszawie 1947-50.

Turystykę w Tatrach uprawiał od 1940, taternictwo od ok. 1952 (w 1958-65 ok. 20 nowych dróg i pierwszych przejść zim.). Jego nowe drogi w Tatrach prowadzą np. wsch. filarem Rysów, wsch. ścianą Młynarczyka, pn. ścianą Małego Młynarza, wsch. ścianą Mniszka. Pierwszych wejść zim. dokonał m.in.: pn. ścianą Świstowej Czuby, wsch. ścianą Mięguszowieckiego Szczytu drogą Sokołowskiego. Wspinał się też w Alpach 1962-65 (I wejście pn. ścianą Schiary).

Od 1949 uprawiał publicystykę na różnorodne tematy aktualne i hist. związane z krajoznawstwem, taternictwem i alpinizmem. Jego zainteresowania krajozn. dotyczą głównie Tatr, Podtatrza, Gorców i Pienin, ale także in. terenów Polski. Jego publicystyka alpin. obejmuje wszystkie góry świata.W sumie opublikował tysiące artykułów i notatek w rozlicznych czasopismach i rocznikach pol. jak "Turysta", "Wierchy", "Taternik", "Poznaj Świat", "Słowo Powszechne", "Gościniec", a od lat 1960. także w licznych czasopismach alpin. za granicą : w Europie, USA, Japonii i Indiach.

Z jego publikacji książkowych Tatr dotyczą dwie monografie krajozn.: Dolina Roztoki i Pięciu Stawów Polskich (Wa. 1954) oraz Dolina Rybiego Potoku (Morskiego Oka) (Wa. 1956), a także przewodniki tur. Tatry Polskie (Wa. 1969, wyd. 7: 1992) i Tatry (Wa.1972 i 1994).

Jest on też współautorem przewodniczka Podhalański Szlak Wolnościowy (Wa. 1955) i autorem szeregu publikacji o Gorcach i Pieninach, m.in. szczegółowych przewodników Gorce (Wa. 1959, wyd. 3: 1974) i Pieniny (Wa. 1963, wyd. 3: 1975). Wydał też albumik W Tatrach Polskich (Wa.1971), na stulecie PTT broszurę Wierchy polskie 1873-1973 (Wa. 1973) i książkę Alpinizm (Wa. 1976).

W 1963-91 był przez 29 lat redaktorem głównego czasopisma tatern.-alpin. w Polsce, "Taternika". Był też redaktorem "Biuletynu Inform." Klubu Wys. (1969-73) i Pol. Związku Alpinizmu (1974-88), szereg lat był redaktorem i gł. autorem działu tatern.-alpin. pt. Spacerkiem po skale w czasopiśmie "Gościniec". Był redaktorem różnych publikacji, m.in. książek związanych z pol. alpinizmem.

W 1960-80 był członkiem zarządów Klubu Wys. i Pol. Związku Alpinizmu. Jest członkiem hon. Klubu Wys., Pol. Związku Alpinizmu (1974) i Real Sociedad Espaňola de Alpinismo (1982). Za swą działalność krajozn. otrzymał Medal Janowskiego (1968).

Lit. - "MES" 2, 1987.

---