Muzeum Orawskie w Orawskim Zamku

Muzeum Orawskie w Orawskim Zamku; Oravské múzeum v Oravskom Podzámku. S. Z inicjatywy gubernatora Edmunda Zichyego i nadleśniczego Williama Rowlanda muzeum w Orawskim Zamku zostało założone w 1868 jako muzeum Orawskiego Komposesoratu, ale zbiory do niego gromadzono w 1867, a może i wcześniej. Muzeum tym opiekował się Rowland aż do swego odejścia z Orawy w 1883. Muzeum zajmowało się całą Orawą i Tatrami Orawskimi.

Zbiory muzealne rosły stopniowo. Początkowo składały się przeważnie z eksponatów zool., sporządzonych przez leśniczych » Antoniego Kocyana (zwł. ptaki) i Józefa Gubera (ssaki i inne, a także zielnik). Kocyan jest też autorem pierwszego drukowanego katalogu zbiorów zool. tego muzeum (1889).Zbiory geol. zapoczątkowali geolodzy przyjeżdżający z Wiednia, m.in. T. Gregczy. Do zbiorów przybyły też obrazy, zbroje i różne przedmioty z dawnego urządzenia zamku, również mapy plastyczne.Zbiory archeol. z wykopalisk na Orawie zgromadził gł. » Miklós Kubinyi i przechowywał je w muzeum w Orawskim Zamku; w 1918 zapisał te zbiory innej instytucji (MSS w Marcinie) i w 1932 dostały się one do Słow. Muzeum Nar. w Marcinie. Później jednak dział archeol. w Orawskim Zamku został na nowo założony.M.O. było przez długie okresy pozbawione fachowego kierownictwa i opieki. W 1951 upaństwowiono je i uporządkowano.

Przy powstaniu Muzeum Hwiezdosława w 1954 przekazano do Orawskiego Zamku część zbiorów dawnego Muzeum Orawskiego przy Bibliotece Czaplowiczowskiej w Dolnym Kubinie. Odtąd dawne muzeum Orawskiego Komposesoratu zwało się Muzeum Orawskim (Oravské múzeum, a oficjalnie od 1956: Oravské vlastivedné múzeum.)

Obecnie w M.O. są działy: przyr., archeol., hist. i etnogr., a także biblioteka (ponad tysiąc książek). Część ekspozycji stanowią odrestaurowane wnętrza zamkowe z oryg. umeblowaniem i urządzeniem niektórych pomieszczeń oraz starymi portretami osób związanych z historią Orawy. Bogate niegdyś archiwum Orawskiego Zamku włączono po II wojnie świat. do archiwum w Bytczy (» archiwa).Pracownicy muzeum prowadzą badania terenowe na Orawie i w Tatrach Oraw. z zakresu botaniki, zoologii, etnografii i archeologii. Wieloletnim dyrektorem M.O. (od 1953) był archeolog » Pavol Čaplovič, a jednym z pracowników był przyrodnik » Anton Kocian (syn Antoniego Kocyana). W 1968 i 1971 wydano » "Zborník Oravského Múzea" (rocz. 1 i 2).

Lit. - Pavol Čaplovič: Sto rokov Oravského múzea. "Zbor. Orav. Múzea" 1, 1968. - Peter Huba: 115 rokov vlastivedného múzea na Oravskom zámku . "Spravodaj Oravského Múzea" 1983, nr 1.

---