Mierczyński Stanisław

Mierczyński Stanisław (16 VIII 1894 Warszawa - 25 II 1952 Otwock, poch. w Warszawie na Powązkach). Etnograf muzyczny (znakomity badacz i znawca muzyki lud. Podhala), skrzypek, kompozytor, inż. rolnik, taternik.

Od 1910 bywał corocznie w Zakopanem, interesował się żywo muzyką góralską i wcześnie zaczął ją notować (melodie i tekskty), przyjaźnił się ze słynnym zakop. muzykiem Bartkiem Obrochtą i grywał w jego kapeli jako sekundzista i prymista. Z podh. zespołami folklorystycznymi wyjeżdżał za granicę: w 1933 do Niemiec, Belgii i Holandii, a w 1936 do Wiednia, gdzie na międzynar. konkursie śpiewu, muzyki i tańca kierowany przez niego zespół zdobył złoty medal i I nagrodę.

M. jest autorem dwóch b. cennych prac o podst. znaczeniu w poznaniu lud. kultury Podhala (obie są też związane z Tatrami). Pierwsza z nich, to wspaniale wydany zbiór 101 spisanych przez autora melodii podh. (nuty, bez tekstów piosenek) pt. Muzyka Podhala (Lw., Wa.1930, przedm.: Karol Szymanowski, kolor. ilustracje: Zofia Stryjeńska; dwa wyd. skromniejsze, bez ilustracji: Kr.1949 i 1973). Druga praca to Pieśni Podhala na 2 i 3 równe głosy (Wa.1935, kolor. ilustracje: Janina Konarska), zawierające 101 melodii i 279 tekstów piosenek (dwa teksty Kazimierza Tetmajera).

Ogłosił też M. szereg prac i artykułów o podh. muzyce i muzykach, np. Muzyka podhalańska ("Wierchy" 1932), Zachowujmy rodzimą pieśń i muzykę na wsi ("Teatr Lud." 1934, nr 3), Bartłomiej Obrochta ("Ziemia Podh." 1936, nr 5), Pieśń i muzyka na Podhalu ("Poradnik Muzycz." 1950, nr 9). Opracowywał audycje radiowe o muzyce lud. Pośmiertnie wyszła jego Muzyka Huculszczyzny (Kr.1965), równie cenna jak prace o muzyce Podhala i zawierająca jeden z lepszych życiorysów M. (pióra Jana Stęszewskiego). Zaczął też zbierać melodie lud. na Orawie i Spiszu, również w in. okolicach Polski.

Jako kompozytor opierający się na podh. motywach muzycz., jest autorem utworów (częściowo zaginionych): Suita podhalańska na małą ork., Trio góralskie pieśni podhalańskich na instrumenty smyczkowe, trio smyczkowe Na Smytnej hali, taniec góralski Na hali i in., a także muzyki do widowiska Podhale tańczy Jerzego M. Rytarda (wszystko to ok. 1930).

Ponadto w 1930-39 pracował 9 miesięcy w roku jako inż. rolnik, zajmując się m.in. gospodarką past. w górach i ogłaszając z tej dziedziny artykuły, czasem nawiązujące do problemów tej gospodarki w stosunku do projektowanych wówczas parków nar., np. Park narodowy w Tatrach ("Gaz. Gosp." 1927, nr 28), Zagospodarowanie hal i połonin. Parki Narodowe nie mogą ograniczyć gospodarki w górach ("Gospodarz Pol." 1929, nr 12 oraz "Gaz. Podh." 1929, nr 15). W czasie II wojny świat. dalej pracował w kraju jako inż. rolnik i był oficerem AK.W Tatrach był bardziej turystą niż taternikiem, ale w swych młodych latach uczestniczył (z Henrykiem Bednarskim w 1912) w I wejściu od pn. na Wyżnią Żabią Przełęcz.

Lit. - "SMP" 2, 1967 (Jerzy Morawski). - "PSB" 20, 1975 (Tadeusz Przybylski).

---