Małachowski Jan

Małachowski Jan (5 IV 1886 wieś Sycze, ziemia grodzieńska - 1 X 1917 Kościelisko, poch. w Zakopanem). Malarz (studia w warsz. SSP 1905-07 i krak. ASP od 1907), fotograf, taternik, narciarz, ratownik tatrz.

W 1907 przyjechał po raz pierwszy do Zakopanego i w Tatry, potem bywał często. W 1912 pojechał leczyć się na Korsykę. Od 1913 przebywał już prawie stale w Zakopanem, a zmarł w sanatorium Dłuskich.

Malował tatrz. krajobrazy, florę i faunę oraz sceny ze sportów zimowych. Obrazy jego pokazano na wystawie pośmiertnej w 1919 w Warszawie.

W ostatnich latach życia więcej zajmował się fotografią, o podobnej tematyce jak jego obrazy. Należał do najlepszych fotografów tatrz. swoich czasów i wraz z żoną wydawał swe zdjęcia na pocztówkach pod firmą JAHEMA (tj. Jan i Helena Małachowscy). Pracował też nad udoskonaleniem fotografii trójbarwnej. Jego zdjęcia tatrz. ukazywały się od 1913 w różnych publikacjach jak np. Krajobrazy roślinne Polski (zeszyty X, XII, XV i XVI, Wa.1923 i 1929). W latach międzywoj. ukazały się dwa albumiki ze zdjęciami M. z Tatr Pol. i Zakopanego.M. był zamiłowanym turystą i taternikiem, uczestniczył w szeregu pierwszych przejść zim., np. w 1911 Granią Kościelca i na Wielką Buczynową Turnię, a w 1913 na Kozie Czuby. Był członkiem TOPR od 1911 i brał udział w wyprawach ratunkowych. Był też narciarzem-turystą, zawodnikiem i instruktorem narc., działaczem Sekcji Narc. TT oraz członkiem Sekcji Ochrony Tatr TT.

Lit. - "Pam. TT" 36, 1917-18 (Walery Goetel). - "Echo Tatrz." 1919, nr 16, s. 4-5 i 6. - "Wszechświat" 1936, s. 227-230 (Konstanty Stecki). - "NCZ" 1988.

---