Małachowski Bohdan

Małachowski Bohdan, także Jaxa-Małachowski (24 III 1902 Kraków - 12 IV 1964 tamże). Działacz tur. (zwł. PTT i PTTK), narc. (PZN) i tatern. (krak. STAZS, STPTT, KWPTT), turysta i taternik.

Od młodych lat bywał w Zakopanem i uprawiał turystykę górską, także trochę taternictwo. Był członkiem zarządu w krak. Sekcji Tatern. AZS (1928-32), Sekcji Tur. PTT (1933-35) i Klubie Wys. PTT (1935-37 i 1947).

W okresie 1929-63 (z przerwą w 1935-38 i 1939-45) był jednym z najbardziej czynnych działaczy społ. i etatowych PTT i PTTK, w 1930-33 członkiem ZG PTT, w 1939 i 1945-50 kierownikiem Centr. Biura PTT w Krakowie, w 1951-63 pracownikiem etatowym i zarazem działaczem społ. PTTK, także jego krak. okręgu oraz różnych centr. agend i komisji, np. Komisji Turystyki Górskiej. W 1935-38 był kierownikiem biura ZG PZN w Krakowie. Służył w Wojsku Pol. w 1918-20 i w czasie kampanii wrześniowej 1939, gł. w artylerii ciężkiej.

W czasie swej działalności w PTT i PTTK zajmował się M. szczególnie żywo wszelkimi sprawami związanymi z Tatrami, m.in. ochroną przyrody, schroniskami, organizacją przewodnictwa i ratownictwa, a po wojnie również sprawami turystyki masowej, ponadto był członkiem redakcji "Przeglądu Tur." (1931-34) i "Wierchów" (1947-64) oraz redaktorem "Biuletynu Inform. PTT" (1946-47), a jeszcze przed wojną jakiś czas kierownikiem Biblioteki PTT.

W latach 1931-62 był też M. jednym z najpłodniejszych autorów różnego rodzaju artykułów, notatek, recenzji, sprawozdań, memoriałów, instrukcji itd., dotyczących różnych spraw tatrz., zwł. z dziedziny turystyki, ochrony przyrody, taternictwa i ratownictwa, a także alpinizmu (nie tylko polskiego) w górach całego świata. Pisywał pod własnym nazwiskiem, pod pseud. J. Kozielski i różnymi kryptonimami, a także często anonimowo. To co pisał odznaczało się fachowością i rzetelnością. Ogłaszał we wspom. czasopismach, ale też w wielu in., np. "Taternik", oraz w pracach zbior. jak Słownik geografii turystycznej Polski (I-II, Wa.1956 i 1959),

Duży i cenny był jego udział autorski i redakcyjny w tomie "Wierchów" (18, 1948) wydanym z okazji jubileuszu PTT (1873-1948); są tu jego prace hist. i bibliograficzne. M. jest również autorem prac Organizacja turystyki górskiej w Czechosłowacji i współpraca polsko-czechosłowacka na tym polu oraz Czechosłowacka turystyka wysokogórska ("Komunikaty Inst. Śląskiego" 1948, ser. 6, nr 36 i 37), a także przewodnika tur. po wsch. Podhalu i Spiszu Polskim: Na szlakach powstania Kostki Napierskiego (Wa.1953).Warto też przypomnieć, że w związku z szybko narastającym zaraz po wojnie masowym ruchem tur. w Tatry wydało PTT już w 1947 pożyteczną publikację (powiel.): Instrukcja dla kierowników wycieczek zarówno pieszych jak i samochodowych lub koleją w tereny górskie i podgórskie, a M. był właśnie anonim. autorem.

W 1962 M. został mianowany członkiem hon. PTTK. Pośmiertnie upamiętniono go organizowanym od 1965 corocznie Rajdem Górskim im. Bohdana Małachowskiego.

Lit. - "Wierchy" 33, 1964 (Walery Goetel). - "PSB" 19, 1974 (Kazimierz Toporowicz).

---