Lodowa Jaskinia w Ciemniaku, dawniej Lodowa
Dziura; Niewielki trójkątny otwór L.J. (wys. 1,7 m, szer. w podstawy 4,5
m) jest widoczny tylko z bliska. Długość jaskini ok.390 m, deniwelacja ok.42 m
(-11 m, +31 m i nie zbadane kominy).
L.J. składa się z dwóch pięter; od otworu ciągnie się
zaraz za wstępną komorą obszerny gł. korytarz górnego piętra, ok. 70 m długi i
pokryty lodem. Na końcu tego korytarza tylko okresowo (przy niskim stanie
pokrywy lodowej) otwiera się ciasne przejście do dwóch komór dolnego piętra,
również pokrytego lodem. Zmienna okresowo pokrywa lodowa tej jaskini ma nieraz
ponad 5 m grubości i obejmuje ok.1500 m3 lodu (najwięcej z wszystkich jaskiń
lodowych w Tatrach ); są też lodospady
i różnorodne nacieki lodowe (lodowe sople, kopce i stalagmity),
najpiękniejsze na wiosnę. W pokrywie lodu tej jaskini można rozróżnić
poszczególne warstwy roczne; w 1953 naliczono ich ponad 400.
Poza sezonowymi wahaniami pokrywy lodowej stwierdzono w okresie 1922-50 i w
nast. latach zasadniczy ubytek masy lodowej, spowodowany ogólnymi zmianami
klimatycznymi i nadmierną penetracją człowieka, wobec czego L.J. nie jest
udostępniona do zwiedzania.
L.J. od b. dawna była znana juhasom i góralskim myśliwym, u których miała
nazwę Lodowiec. W druku pierwszy wspomina ją Godfryd Ossowski w 1883, ale jej nie
zwiedzał. Z turystów czy badaczy pierwszy był w jej wnętrzu (na górnym piętrze)
Jan Gwalbert Pawlikowski z przew. Maciejem Sieczką , i to parokrotnie przed
1887. Potem różne osoby daremnie poszukiwały tej jaskini, ale była odwiedzana
przed 1922. Stefan i Tadeusz Zwolińscy
w 1922 zbadali i opisali jej
górne piętro, które następnie już dość często odwiedzali turyści i naukowcy.
Dopiero w 1950 udało się S. Zwolińskiemu i towarzyszom przedostać na dolne
piętro L.J. W latach 1990-91 pokonano Wielki Komin nad Dolną Salą Lodową i
wyeksplorowano Meander Geografów.
We wstępnej komorze jaskini, nie pokrytej lodem i zwanej
Kozią Kolebą, czasem zimują kozice . We
wnętrzu bywają nietoperze
i różne owady.
