Kamieński Ludwik, także Kamieński Ludwik Korwin,
Kamieński Ludwik August Jan i Kamiński Ludwik (w końcu sierpnia 1809 Zazulińce,
wsch. Galicja - po 1888 Nowy Targ?). Amator geolog, etnograf i historyk, poeta,
ok. 1835-45 dzierżawił wieś Ludźmierz, potem przez wiele lat mieszkał w Nowym
Targu.
W książce zbiorowej, wydanej przez Stanisława Jaszowskiego pt.
Dniestrzanka (Lw. 1841), K. ogłosił dwa dłuższe wiersze: Boginki.
Powieść gminna górali tatrzańskich z Opatowszczyzny i drugi: Rzeka
Lepietnica. Powiastka gminna górali z Opatowszczyzny. Oba te wiersze
zaopatrzył w objaśnienia etnogr. i gwarowe. Po 40 latach znowu opublikował dwa
wiersze: Góral Podhalanin ("Przyjaciel Domowy" 1881, nr 10) i Kościół
w Krauszowie. Powieść Góralska z Opatowczyzny (tamże 1881, nr 18). Również i
do tych wierszy dał przypisy z objaśnieniami gwar. i in. Utwory te, o tematyce
podh. i tatrz., zawierają cenne przyczynki, ale najważniejsza jest in. praca K.,
za jego życia nieopublikowana.
Otóż K. w czasie pobytu w Ludźmierzu i Nowym Targu interesował się
wszechstronnie góralszczyzną, Podhalem i Tatrami, i obserwacje swoje spisał ok.
1830-46 w obszernej pracy, stanowiącej rodzaj monografii etnogr. o Podhalu. Losy
całego rękopisu nie są znane, ale w zbiorach Ossolineum (obecnie we Wrocławiu)
zachowały się trzy jego części: O mieszkańcach gór tatrzańskich, O Góralach
nowotarskich oraz O zabobonach. Z
tych i in. części rękopisu Kamieńskiego i z jego ustnych informacji korzystali
m.in. Seweryn Goszczyński , Wincenty Pol i Ludwik Zejszner
; dużo tak uzyskanych wiadomości spożytkowali w swych
opublikowanych pracach, nie zawsze wspominając o źródle swej wiedzy. Zapewne też
z rękopisu Kamieńskiego pochodzi anonimowa praca pt. Gorale galicyjscy w
pierwszej połowie naszego stulecia ("Dod. Tyg." przy "Gaz. Lwow." 1857, nr
11 i 13).
Również po śmierci K. z zachowanych w Ossolineum części
jego rękopisu (bez nazwiska autora) czerpano informacje lub publikowano
fragmenty, m.in. w pracach: Stanisława
Eljasza-Radzikowskiego
Zakopane przed stu laty ("Pam. TT" 1901
i 1902), Adama Fiszera Opowieści o czarownicach z doliny nowotarskiej
("Lud" 1926), Anny Kowalskiej-Lewickiej Młodzież wiejska na Podhalu w
pierwszej połowie XIX w. ("Łódzkie Studia Etnogr." 1967), tejże Sanie i
wozy na Podhalu w pierwszej połowie XIX w. ("Kwart. Hist. Kult. Mat." 1967,
nr 2).
K. wspólnie z ks. Marcinem Kasprowiczem z Ludźmierza napisał także przed 1846
pracę historyczną pt. Kronika Doliny Nowotarskiej, opartą na dokumentach
znajdujących się wtedy u wójtów i sołtysów; rękopis posłany Wincentemu Polowi
zaginął. Niewątpliwie K. w I poł. XIX w. był najlepszym znawcą góralszczyzny
podhalańskiej.
Z dalszych losów K. wiadomo, że w 1867-81 był radnym w
Nowym Targu, a w 1884-89 korespondował (z Nowego Targu) z Walerym Eljaszem,
poruszając sprawy związane ze sporem granicznym o Morskie Oko
i z kupnem dóbr
zakopiańskich.Wreszcie, w sto lat po śmierci K., zachowane trzy części jego
rękopisu etnogr. zostały wydane razem pod jednym wspólnym tytułem: O
mieszkańcach gór tatrzańskich. Najdawniejsza monografia etnograficzna Podhala.
Kr. 1992. Z rękopisu opracował i objaśnieniami
opatrzył Jacek Kolbuszewski
.
