| przemysł (Nie okreslony) |
| |
przemysł. Od XV w. z przerwami istniało w Tatrach » górnictwo i
hutnictwo, a także kuźnie, ale wszystkie roboty w tej dziedzinie zostały
zaniechane przed końcem XIX w. Jedynie w pierwszych latach po II wojnie świat.
podjęto w Tatrach Pol. wbrew opinii geologów pol. beznadziejną próbę dokopania
się do rzekomych pokładów boksytu w Dolinie Białego; wykopano sporą sztolnię, po
czym zaniechano dalszych robót.
Związane z potrzebami...
|
|
| przepaska (Nie okreslony) |
| |
przepaska. W gwarze podh. i oraw.: wypas owiec na pośrednim etapie
podczas wiosennego redyku ze wsi na halę, gdy owce trzeba już zabrać ze wsi, a
na hali nie ma jeszcze dostatecznej paszy. Np. w Zakopanem miejscem takiej
przepaski dla bacy z Kondratowej Hali było Jarczysko w Jaszczurówce. Przepaski
odbywały się czasem również podczas jesiennego redyku (z hali do wsi). Na
miejscu przepaski zamiast szałasu stawiano zwykle tymczasową, niewielką,...
|
|
| przepisy w parkach narodowych (Nie okreslony) |
| |
przepisy w parkach narodowych. Ponieważ turystyka, uprawiana nieraz
masowo przez ludzi nieświadomych zasad ochrony przyrody, mogłaby spowodować
niebywałe zniszczenia w parkach nar., wprowadzono - oprócz propagandy i
uświadamiania - szereg przepisów, których przestrzeganie obowiązuje każdego
wkraczającego w obręb parku nar., a więc i w Tatry. Niestosowanie się do tych
przepisów pociąga za sobą kary pieniężne, a nawet areszt lub obie kary...
|
|
| przewieszka (Nie okreslony) |
| |
przewieszka. Wybrzuszony skalny fragment ściany górskiej o nachyleniu
przekraczającym 90 stopni (tj. pion). Może znajdować się na otwartej ścianie, na
żebrze skalnym, w kominie itd. Przejście przewieszek należy często do
najtrudniejszych momentów na drogach taternickich.Ogromna przewieszka, to
przewiecha. Przewieszka przypominająca swym kształtem okap budynku, to
»okap. Okap o poziomej powierzchni dolnej, to dach...
|
|
| przewodnictwo (Nie okreslony) |
| |
przewodnictwo.
Okres do 1873.
Już co najmniej od poł. XVII w. istnieli na Spiszu, a od XVIII w. również i
na Liptowie przewodnicy, którzy prowadzili turystów i naukowców w Tatry, jednak
z tych czasów zachowane wiadomości o p. tatrz. są b. fragmentaryczne.
Najdawniejsza wiadomość została ogłoszona w 1683 w książce Simplicissimusa
(Daniela Speera) i dotyczy przewodnika, z zawodu nauczyciela, który mieszkał w
jakiejś wsi...
|
|
| przewodniki (Nie okreslony) |
| |
przewodniki.
Okres do 1830.
Już w XVII w. przewodnicy tatrz. miewali jakieś pisane p., zapewne opisy
tylko niektórych dróg lub najważniejsze informacje o nich; pisze o tym
Simplicissimus. Również z XVII w. pochodzą najdawniejsze znane » spiski do
skarbów w Tatrach, stanowiące zarazem rodzaj p. do tych gór; pisane były po
pol., niem. i słowacku. Najstarszy taki pol. spisek, pochodzący z XVII w., to
Opisanie ciekawe gór Tatrów...
|
|
| Przeziorowa Jaskinia (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Przyboś Julian (Nie okreslony) |
| |
Przyboś Julian (5 III 1901 Gwoźnica Dolna k. Strzyżowa nad Wisłokiem - 6
X 1970 Warszawa, poch. w Gwoźnicy), pochodził z rodziny chłopskiej. Poeta,
publicysta, eseista, krytyk literacki. Studia na UJ 1926, nauczyciel szkół
średnich 1923-37, poseł do Krajowej Rady Nar. 1944-47, poseł PRL w Szwajcarii
1947-51.
W jego poezji jest sporo wierszy górskich, głównie ze Szwajcarii, a także
trochę o tematyce tatrz., m.in. najbardziej może znany...
|
|
| Przybylina (Nie okreslony) |
| |
Przybylina (763 m); Pribylina; Pribilina; Pribilina. S. Wieś na
Liptowie nad rz. Biała Lipt., na pd. od wylotu Raczkowej Doliny i Jamnickiej
Doliny, a 10 km na pn.-wsch. od Gródka Lipt., przy szosie do Podbańskiej.
Mieszk. 1469 w 1980.
Wieś wspomniana po raz pierwszy w 1286 (jako Perbenye); powstała w obrębie
posiadłości Węgierskiej Wsi. Do 1848 należała do rodziny Pongrác wraz z obszarem
Tatr od Jamnickiej Doliny po Kamienistą...
|
|
| Przybyska Dolina (Nie okreslony) |
| |
Przybyska Dolina; Pribišská dolina. S. Dolina Tatr Orawskich,
która ze wsch. części Zuberskiej Kotliny ciągnie się w górę ku pd. pod Palenicę
Jałowiecką i Zuberski Wierch w gł. grani Tatr.
|
|
| Przybyski Potok (Nie okreslony) |
| |
Przybyski Potok; Pribišský potok, Pribisko. S. Płynie z
Przybyskiej Doliny do Zuberskiej Kotliny, gdzie łącząc się z Siwym Potokiem daje
początek Zuberskiej Wodzie.
|
|
| przysłop (Nie okreslony) |
| |
przysłop. Termin topogr., rozpowszechniony w pol., słow. i ruskich
nazwach geogr. w Karpatach na obszarze wołoskich wędrówek past., ale zdarzający
się tam już przed tymi wędrówkami. Oznacza pierwotnie miejsce na grzbiecie lub
przełęcz, rzadziej szczyt, ale nazwy zawierające ten termin występują też na
szerszym obszarze, poza Karpatami, tam jednak w in. znaczeniu.W Tatrach termin
przysłop (i jego zdrobn. przysłopek) jest częsty w...
|
|
| Przysłop, Polana (Nie okreslony) |
| |
Przysłop, Polana (ok. 1170-1220 m) lub po prostu Przysłop, także Polana
Przysłop pod Furkaską. P. Polana po zach. stronie Chochołowskiej Doliny
(wysoko ponad jej dnem) na bocznym pn. odgałęzieniu grzbietu między Długą Doliną
a Głębowcem, przy drodze z Długiej Polany na Polanę Jaworzynę. P.P. wchodziła
niegdyś w skład Hali Jaworzyny pod Furkaską; stał na niej szałas i past.
szopy.
|
|
| przywrotnik (Nie okreslony) |
| |
przywrotnik (Alchemilla ), z rodziny Różowatych (Rosaceae
), w gwarze góralskiej gęsiorka. B. pospolita roślina, cenny pastewny
składnik łąk, polan i hal tatrz. W Tatrach rośnie kilkadziesiąt gatunków p., ale
wszystkie są b. do siebie podobne. Liście mają kształt okrągławych lub
półokrągławych wachlarzyków o ząbkowanych brzegach, wciętych przy nasadzie, a
kwiaty są niepozorne, zielonawożółte, wyrastające kiściami...
|
|
