Gotkiewicz Marian

Gotkiewicz Marian (7 VII 1901 Kraków - 11 IX 1972 tamże). Geograf (dr), pedagog, pisarz i działacz w dziedzinie krajoznawstwa, działacz społ. na Spiszu  i Orawie, popularyzator i historyk tych krain.

Zainteresowania G. i prowadzone przez niego badania w okresie ponad 40 lat dotyczyły kilku dziedzin (geografia, historia, etnografia, krajoznawstwo), a koncentrowały się na sprawach Tatr  i Podtatrza , zwł. Spisza i Orawy.

Jako geograf (geomorfolog) ogłosił m.in. Zasięg lodowca doliny Zuberskiej w Tatrach Zachodnich ("Pam. II Zjazdu Słowiańskich Geogr. i Etnogr. 1927", t. 1, 1929), Predyluwjalny poziom skoruszyński na Orawie ("Prz. Geogr." 1931), Stare żwiry tatrzańskie na Podhalu i Orawie ("III Spraw. Nauk. Koła Geografów UUJ Kraków" 1933), Dyluwjalne i predyluwjalne poziomy dolinne na Orawie ("Wiad. Służby Geogr." 1934, wsp. z Józefem Szaflarskim ).

Z jego licznych prac hist., dotyczących głównie dziejów Spisza i Orawy, ale także spraw tatrz. i całego Podtatrza, warto wymienić: Polskie osadnictwo Czadeckiego i Orawy (Katowice 1939), O t.zw. wołochach na Słowacji ("Wierchy" 1951), Osadnictwo kotlin podtatrzańskich w rozwoju dziejowym (w: "Przewodnik VI Ogólnopol. Zjazdu Pol. Tow. Geogr." 1958), Niedzica, "castrum Dunajec" ("Wierchy" 29, 1960), Na Pustej Skale w Szaflarach (tamże 30, 1961), Trzy wieki kolegium podolinieckiego (1642-1942) ("Nasza Przeszłość" 1962), Przyczynki do sporów granicznych polsko-węgierskich na Spiszu... ("Małopolskie Studia Hist." 1966, nr 1-2), Ruchy migracyjne polskich górali po południowej stronie Beskidu ("Folia Geogr." 1969; dotyczy głównie Podtatrza).

Z zakresu etnografii pisał m.in. O płóciennikach na Górnej Orawie ("Lud" 1954) oraz O "knapach i płacienikach" w Chochołowie (tamże 1954). Inne jego prace, o charakterze pop.-nauk., przynoszą bogactwo wiadomości zarówno geogr. jak i hist., etnogr. i in., np. Gdy Tatry "Dunaj" oblewał dokoła ("Wierchy " 1951), Z biegiem Orawicy i Orawy (tamże 31, 1962), Od Dunaju po Tatry (w pracy zbior. "Słowacja i Słowacy", Kr. 1937, t. 1).

Co najmniej od 1922 prowadził też działalność rozwijającą krajoznawstwo wśród młodzieży i starszych, zwł. na terenie Tatr i Podtatrza, nie pomijając in. spraw tego regionu. W związku z tym ogłosił ogromną liczbę artykułów, reportaży, wspomnień, nawet własnych wierszy, np. w "Gazecie Podh." (m.in. O prawo do gór, 1921, nr 24 i 25; Dolina Chochołowska, 1923, nr 22; Zaklęte skarby w Tatrach, 1923, nr 49; Śpismichałowa dolina, 1924, nr 8; Po obu stronach Tatr, 1933, nr 29 i 30; Na Pénksowym brzyzku, 1936, nr 11).

Jeszcze więcej ogłosił w młodzieżowym "Orlim Locie" (np. Z wycieczek w polskie góry, 1922, nr 9; Grota Olejarnia w Dolinie Chochołowskiej, 1924, nr 10; W Tatrach, 1947, nr 3-4; Ze wspomnień narciarza, 1948, nr 3), oraz w wielu in. czasopismach.W swym pisarstwie dużo uwagi poświęcał sprawom słow., np. w artykule O naszych zakarpackich pobratymcach ("Ziemia" 1938, nr 8-9) pisał m.in. o roli Tatr w życiu Słowaków.

G. był jednym z bardziej ofiarnych działaczy PTK, PTT i PTTK, a nie były to jedyne dziedziny jego wielostronnej działalności.

---