Gieysztor Marian (22 II 1901 Petersburg - 5 VI 1961
Warszawa). Zoolog, hydrobiolog, taternik, autor wielu prac nauk. (od 1923), gł.
z zakresu hydrobiologii, m.in. tatrzańskiej. Od 1936 docent UW i wykładowca na
SGGW. W okresie okupacji uczestniczył w tajnym nauczaniu UW (1941-44) i działał
w AK. Po wojnie prof. SGGW (1948-52) i UW (1952-61), przewodniczący Komitetu
Hydrobiol. PAN (od 1960).
G. był jednym z czołowych w Europie znawców wirków (Turbellaria). O
wirkach tatrz. pisał m.in. w pracach: Remarques sur la faune des Turbellariés
des lacs et des torrents des Tatras ("Verh. Int. Vereinig. f. Theor. u.
Angew. Limnol." 1937), Systematisch-anatomische Untersuchungen an
Turbellarien Polens ("Zoologica Poloniae" 1938), Wirki (Wa. 1952).
G. odkrył dwa wyłącznie górskie gatunki wirków: Macrostomum
catarractae (endemit tatrz.) i Dalyellia tatrica (poza Tatrami
występuje tylko w Apeninach). Jego nazwiskiem został nazwany in. gatunek wirka,
Gieysztoria foreli, występujący w jeziorach
podalpejskich i w strefie podbiegunowej, a w Tatrach w Morskim Oku
. Zorganizował zespołowe badania
hydrobiol. w Tatrach i o tym pisał w: Studia hydrobiologiczne na potokach
tatrzańskich ("Biul. Inform. PAN, Komitet Hydrobiol." 1958).
Pop.-nauk. charakter ma napisany przez niego rozdział O wodach
tatrzańskich i ich faunie (w dziele zbior. Tatrzański Park Narodowy
1955), w nast. wydaniu tego dzieła (1962) pt. Życie zwierzęce w wodach
tatrzańskich. Pisał też w "Wierchach" (1936 i 1937) o badaniach
faunistycznych w Tatrach.Uczestniczył w różnych staraniach o zorganizowanie
placówki badawczej dla Tatr i ogłosił artykuł O konieczności utworzenia
Badawczego Instytutu Góroznawczego w Zakopanem ("Życie Nauki" 1949). Działał
też na polu ochrony przyrody, zwł. tatrzańskiej i w związku z tym napisał
artykuł Zniszczenie stawków na Hali Gąsienicowej ("Chrońmy Przyr. Ojcz."
1952).
W Tatrach był po raz pierwszy w 1910. W latach międzywoj. i po II wojnie
świat. uprawiał taternictwo póki mu zdrowie dopisywało, w towarzystwie swej żony
Ireny i in. taterników.
