Nosal zimą (widok od północy)

Tym razem zapraszamy na Nosal, znany paralotniarzom przede wszystkim z corocznych majowych Zakopiańskich Zawodów Paralotniowych. Jest to reglowy szczyt o wysokości 1206 m n.p.m. położony u północnego podnóża Tatr. Cechą charakterystyczną góry jest stok slalomowy (nb. jeden z najtrudniejszych w Polsce). Przecinka stoku jest widoczna z daleka zimą dla jadących "zakopianką" i stanowi dobry punkt orientacyjny. Szczyt Nosala jest bardzo łatwo dostępny w sezonie zimowym dzięki wyciągowi krzesełkowemu, prowadzącemu przecinką leśną. W sezonie letnim niestety czeka paralotniarza wędrówka piesza, zajmująca około 25 minut ostrego podejścia od strony północnej. Dla amatorów znacznie dłuższych, za to trochę mniej męczących i wspaniałych widokowo wędrówek polecam szlak prowadzący z Kuźnic na szczyt Nosala przez Nosalową Przełęcz. Dla podróżujących samochodem "zakopianką" polecana jest droga przez Olczę - zjazd w lewo na skrzyżowaniu przed stacją CPN na Ustupie (niebieski drogowskaz z napisem "Olcza") i dalej prosto ulicą Droga do Olczy, a następnie w lewo na skrzyżowaniu z ulicą Oswalda Balzera. Unika się w ten sposób korków w centrum Zakopanego. Po prawej stronie drogi po przejechaniu około 200 metrów znajdują się parkingi Kompleksu Narciarskiego "Nosal", gdzie można zostawić samochód. Dojazd z centrum Zakopanego zapewnia doskonale rozwinięta sieć prywatnych busów a także autobusy MPK. Nosal jest jedynym miejscem na terenie TPN, które oficjalnie jest dostępne dla paralotniarzy.

Nosal od południowego-zachodu

Start z Nosala zimą

Startowisko na Nosalu widziane z powietrza

Loty z Nosala możliwe są wyłącznie przy wietrze z kierunku N wraz z odchyłkami. Niestety kierunek taki jest raczej rzadki a korzystne układy baryczne zdarzają się najczęściej zimą i na wiosnę. Ważne jest sprawdzenie faktycznego kierunku wiatru na szczycie - skałkach, gdyż niejednokrotnie mamy do czynienia ze słabymi podmuchami, sugerującymi kierunek wiatru N, podczas gdy w rzeczywistości jest to zawietrzna! Co to oznacza dla bezpieczeństwa lotów, szczególnie podczas wiatru halnego, chyba nie trzeba nikomu tłumaczyć. Bardzo dobrą wskazówką dla oceny kierunku wiatru są dymy w dolinie Białego Dunajca, doskonale widocznej ze szczytu aż po Gorce. Miejscem do startu jest górna granica stoku slalomowego, położona około 30 metrów poniżej szczytu, w zależności od odchyłki wiatru wschodnia lub zachodnia. W sezonie zimowym z uwagi na wykorzystywanie stoku przez narciarzy należy korzystać z zachodniej części stoku (tzw. zimowy start), schodząc od górnej stacji krzesełka w dół około 30 metrów przez lasek w kierunku NW. Miejsca na starcie jest stosunkowo niewiele a sam start ocenić należy jako trudny, wymagający uwagi, zdecydowania i umiejętności. Po obydwu stronach stoku rosną wysokie drzewa iglaste, wkopane są również słupy oświetlenia elektrycznego z latarniami. Szerokość przecinki wynosi około 20-25 m. W zimie trzeba szczególnie uważać, gdyż "spalony" start może oznaczać jazdę w dół stromego stoku bez nart "na siedzeniu", co najmniej 100 metrów w dół w linii prostej. Miejsca jest maksymalnie na start 2-3 paralotni. Za to po starcie wszystkie trudy wynagradzają wspaniałe widoki Tatr i Zakopanego wraz z okolicami. Deniwelacja wynosi około 200 metrów, mierząc od miejsca startu do lądowiska, którym są polany u podnóża góry. Przewyższenie umożliwia spokojne nawiązanie kontaktu z termiką i długie, wysokie loty aż po podstawę chmur. Na Nosalu panują bardzo dobre warunki do lotów termicznych - kontrasty terenowe, korzystne układy nasłonecznienia terenu. Wiosną należy uważać na bardzo silne kontrasty pomiędzy nasłonecznionymi polanami u podnóża a sztucznie śnieżonym stokiem slalomowym i co za tym idzie znaczną turbulencję na podejściu do lądowania. Przy lotach żaglowych strefa noszeń sięga ponad 200 metrów ponad szczyt a jej poziomy zasięg to około 150 m. Długość zbocza wynosi około 300 metrów a jego nachylenie to około 60 stopni. Noszenia żaglowe występują przy prędkości wiatru od 3-4 m/s. Bezpieczne latanie jest możliwe przy wietrze do ok. 7 m/s. Bliskość granicy praktycznie eliminuje możliwość dalekich przelotów. Niewskazane jest również zbytnie zapuszczanie się w głąb Tatr ze względu na trudności z powrotem pod wiatr, możliwość lądowania w obrębie TPN. Przy odchyłce wschodniej wiatru należy uważać podczas lotu nad wschodnią częścią zbocza - za niewielką grańką, stanowiącą wschodnią krawędź zbocza o usytuowaniu w linii północ - południe mogą tam występować rotory.

Widok na polanę - lądowisko

Do lądowania wykorzystywana jest najczęściej polana u północno-zachodniego podnóża góry, dobrze widoczna z miejsca startu. Przy planowaniu podejścia do lądowania szczególnie istotne jest zwrócenie uwagi na faktyczny kierunek wiatru na lądowisku, mogący różnić się od kierunku wiatru na szczycie, możliwość wystąpienia rotorów za budynkami i drzewami przy ulicy Oswalda Balzera oraz unikanie gęsto rozmieszczonych lin wyciągów narciarskich, słabo widocznych z powietrza. Innym miejscem wykorzystywanym do lądowania są rozległe polany na Jaszczurówce po północnej stronie ulicy Oswalda Balzera, widoczne ze szczytu po prawej stronie. Można dolatując tam przy bezwietrznej i atermicznej pogodzie sprawdzić doskonałość skrzydła (patrz artykuły K. Dudzińskiego w "Cumulusie" i PL AR). Wtedy jednak czeka nas długa droga powrotna na szczyt. W razie braku warunków do latania polecam wyjście na szczyt Nosala i napawanie się wspaniałymi widokami Tatr i Podhala połączone z wygrzewaniem się na wapiennych skałach. W masywie Nosala znajdują się stanowiska dzikiej zwierzyny i drapieżnych ptaków, dlatego też zabronione jest schodzenie ze znakowanych szlaków i głośne zachowanie. Zakopane i okolice oferują rozwiniętą sieć kwater prywatnych, miejsc hotelowych, barów, restauracji, sklepów sportowych i wszelkich udogodnień, przydatnych czy wręcz niezbędnych paralotniarzowi. Nie bez znaczenia jest możliwość zakupu sprzętu i akcesoriów paralotniowych, odbycia szkolenia paralotniowego, a także - czego nikomu nie życzę - naprawy sprzętu w razie lądowania na drzewach czy też linach wyciągu lub linii energetycznej. Podczas zawodów w maju z reguły jest organizowana mini-giełda sprzętu i akcesoriów. W Zakopanem w Szpitalu Miejskim jest też jeden z najlepszych w Polsce oddziałów chirurgii urazowo-ortopedycznej... Dla nie-pilotów istnieje możliwość lotów pasażerskich w tandemie.