Spacerowa trasa na pół dnia, prowadząca z centrum w kierunku południowym, obok najważniejszych obiektów sportowych miasta, do dawnego ośrodka hutniczego w Kuźnicach, gdzie rozpoczyna się wiele atrakcyjnych wycieczek górskich.

Krzyż oraz pomnik "Prometeusz Rozstrzelany" na Polanie Kuźnickiej (fot. Andrzej Samardak)

    Po prawej stronie drogi, na skraju Kuźnickiej Polany, mijamy pomnik "Prometeusz Rozstrzelany", autorstwa Władysława Hasiora, wzniesiony w 1964 r. dla uczczenia pamięci 20 Polaków, rozstrzelanych w tym miejscu przez Niemców w 1944 r. Opodal - budynek pierwszego wodociągu zakopiańskiego, wzniesiony w latach 1904-08.

Dawna droga do kuźnickiego dworu, przechodząca w Aleję Przewodników Tatrzańskich (fot. Andrzej Samardak)

    Wchodzimy na teren dawnego obszaru dworskiego w Kuźnicach. Aleja Przewodników Tatrzańskich skręca nieco w prawo, zaś w dotychczasowym kierunku prowadzi droga przez dawny park dworski, koło budynku w którym mieściła się dyrekcja huty kuźnickiej, a po jej likwidacji - Szkoła Pracy Domowej Kobiet.

    Placówka ta, założona przez Jadwigę Zamoyską w Kórniku pod Poznaniem w 1882 r., znalazła siedzibę w Zakopanem w 1891 r. Kształciły się tu zarówno wiejskie dziewczęta, jak i panienki z dobrych domów. Uczono je podstawowych zajęć gospodarstwa domowego (gotowanie, szycie, haftowanie itp.), jak i ogłady towarzyskiej, dobrych manier i przede wszystkim pobożności. Dziewczęta, przygotowywane do prowadzenia gospodarstwa, uczyły się także ekonomii i organizacji pracy domowej. Szkoła słynęła także z... doskonałej kawy i świetnych wypieków, podawanych przez uczennice w białych czepkach - nazywane z góralska "cepculkami".

Szkoła Pracy Domowej Kobiet Kuźnice (w tle szczyt Nosala) (fot. Andrzej Samardak)

Park dworski w Kuźnicach (fot. Andrzej Samardak)

    W tym samym budynku mieszkali również właściciele dóbr zakopiańskich - w latach 1889-1924 hrabia Władysław Zamoyski (1853-1924), z rodziną. Urodzony i wychowany w Wielkopolsce, wykształcony we Francji, w 1889 r. kupił na licytacji spore tereny w Tatrach i na Podhalu. W Zakopanem czynnie uczestniczył w działalności miejscowych organizacji, wspierał także finansowo liczne działania społeczne. Doprowadził do uruchomienia linii kolejowej Chabówka - Zakopane (1899), przyczynił się znacznie do wygrania sporu z Węgrami o Morskie Oko (1902). Był działaczem i członkiem honorowym Towarzystwa Tatrzańskiego. W 1901 r. (wespół ze Stanisławem Witkiewiczem) otrzymał pierwsze honorowe obywatelstwo Zakopanego. W 1923 r. stworzył fundację "Zakłady Kórnickie" (działała w l. 1924-53), poprzez którą cały swój majątek przekazał narodowi polskiemu. Pochowany w majątku rodowym w Kórniku pod Poznaniem.

Pamiątkowy krzyż z tatrzańskiego żelaza wzniesiony w 1839 r. (fot. Andrzej Samardak)

Dawna wozownia Kuźnice (fot. Andrzej Samardak)

Tablica pamiątkowa Kuźnice (fot. Andrzej Samardak)

    Na terenie dworskim w Kuźnicach znaleźć można jeszcze nieliczne ślady dawnej, hutniczej przeszłości osady. Najbardziej efektownym jest krzyż z tatrzańskiego żelaza, wzniesiony w 1839 r. dla uczczenia pamięci nieznanego z nazwiska sługi, który ocalił życie Edwardowi Homolacsowi w czasie gdy napadli nań zbójcy na terenie Słowacji, a także żelazna krata, otaczająca niegdyś fontannę przed dworem Homolacsów. Dwór spłonął, sad, który niegdyś rósł przed budynkiem - zmarniał i został wycięty, ocalała jeszcze dawna wozownia, w której goście Homolacsów trzymali swoje powozy.

    Tam, gdzie znajdują się schody, prowadzące do dolnej stacji kolejki na Kasprowy Wierch - znajdował się kiedyś wielki piec kuźnickiej huty. Dziś miejsce to oznacza tablica pamiątkowa.

    Z placu przed dworcem kolei linowej - można wrócić do miasta (linia autobusowa i mikrobusowa), albo rozpocząć wycieczkę górską.

Szczyt Nosala widziany z Kuźnickiej Polany (fot. Andrzej Samardak)

Tama w Kuźnicach (fot. Andrzej Samardak)

Kuźnice, punkt początkowy wycieczek górskich (fot. Andrzej Samardak)