Kulczyńska Wanda, właśc. Maria Wanda (3 VIII 1893
Kraków - 28 XII 1968 tamże), córka » Władysława
Kulczyńskiego sen. Działaczka ochrony przyrody, redaktorka.
Sprawami organizacyjnymi, popularyzacyjnymi, nauk. i
wydawniczymi z dziedziny ochrony przyrody w Polsce zajmowała się przez 40 lat,
od 1928 aż do swej śmierci, współpracując cały ten czas głównie z prof. Władysławem Szaferem , ale także z prof. Walerym Goetlem
i in. Pełniła różne odpowiedzialne funkcje przed
wojną w Biurze Delegata Min. WRiOP do spraw Ochrony Przyrody, w Państw. Radzie
Ochrony Przyrody.
Podczas okupacji niem. pracowała w referacie ochrony
przyrody Wydziału Głównego Lasów GG (opiekując się potajemnie aktami i zbiorami
Biura Delegata), a po wojnie w Komitecie Ochrony Przyrody PAU, w 1951-63 w
Zakładzie Ochrony Przyrody PAN, w 1958-62 równocześnie w Komitecie Naukowym
Ochrony Przyrody i Jej Zasobów PAN. Redagowała nie tylko urzędowe sprawozdania
tych instytucji (a w 1936-37 także Komisji Organizacyjnej Tatrz. Parku Nar
.), lecz również była sekr.
redakcji lub redaktorem prawie wszystkich publikacji urzędowych, nauk. i
pop.-nauk. tychże instytucji, aż do 1968. Były to m.in. 24 roczniki "Ochrony
Przyrody", 12 roczników "Kwart. Biuletynu Inform. Delegata Min. WRiOP", 24
roczniki czasopisma "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" oraz 87 książek i broszur.
Znaczna część tej rozległej i pracowitej (a często anonimowej) działalności
organizacyjnej i wydawniczej dotyczyła spraw tatrz.
Ponadto K. jest autorką blisko 400 prac, sprawozdań,
artykułów i notatek z dziedziny ochrony przyrody, drukowanych w 1928-39 i
1945-69. W wielu z nich poruszane są sprawy Tatr i Podtatrza
, zwł. w różnych sprawozdaniach, a także w
osobnych pozycjach jak: Park Narodowy Yellowstone a Tatry ("Ochr. Przyr."
8, 1928), Zalesienie Jaworzynki (tamże 9, 1929), Zebranie informacyjne
w sprawie ochrony sztuki ludowej i przyrody na Podhalu (tamże 11, 1931),
Ochrona przyrody w czasie wojny ("Chrońmy Przyr. Ojcz." 1945, nr 1), Z
Tatrzańskiego Parku Narodowego (tamże 1950, nr 11), Juliusz Zborowski
(tamże 1966, nr 4).
Jej wieloletnia nieostentacyjna ale wytrwała i fachowa działalność
organizacyjna, redakc. i pisarska miała duży wpływ na rozwój idei ochrony
przyrody Polski i także Tatr; "...przyczyniła się w najwyższym stopniu do
szerokiego upowszechnienia wiadomości o celach naukowych, społecznych i
gospodarczych, do których zdąża...współczesna ochrona przyrody i jej zasobów"
(W. Szafer).
