| nietota (Nie okreslony) |
| |
nietota. W gwarze podh. nazwa nadawana roślinie widłak wroniec
(Hupertia selago, Lycopodium selago ) (» widłaki). Miała ona posiadać
właściwości lecznicze oraz magiczne. Niekiedy nazwę tę przypisuje się omyłkowo
in. roślinom.Nazwy tej użył Tadeusz Miciński jako tytułu jednej ze swoich
książek. Prof. Stanisław Sierotwiński nazwał "Nietotą" swój dom w góralskim
stylu w Bukowinie Tatrz.
|
|
| Niewcyrka (Nie okreslony) |
| |
Niewcyrka lub Dolina Niewcyrka; Nefcerka, Nefcerská dolina; Neftzertal;
Nefcer-völgy. S. Jedna z najważniejszych odnóg Koprowej Doliny (po jej
wsch. stronie), między Hrubym Wierchem a Krywaniem. W N. znajdują się Teriańskie
Stawy; z dolnego wypływa Niewcyrski Potok z Niewcyrskimi Siklawami. Nad dolnym
progiem doliny wśród lasu leży » Niewcyrska Polanka.
N. była od dawna znana pasterzom i myśliwym, także podh. kłusownikom, a w I...
|
|
| Niewcyrska Polanka (Nie okreslony) |
| |
Niewcyrska Polanka (ok. 1350-1400 m); Nefcerská polianka. S. Nad
dolnym progiem Niewcyrki, wśród lasu nad pr. (pn) brzegiem Niewcyrskiego
Potoku.Ok. 1880 zbudowano tu domek myśl. dla arcyks. Rudolfa oraz szopę dla
służby i naganiaczy, w związku z polowaniami na kozice. Szopa służyła też
turystom do nocowania, a z zamkniętego domku myśl. można było korzystać jedynie
za specjalnym pozwoleniem zarządu lasów.Domek spłonął w pocz....
|
|
| Niewcyrska Przełęcz (Nie okreslony) |
| |
Niewcyrska Przełęcz (ok. 2270 m); Nefcerské sedlo, dawniej Suchovodské
sedlo i Krátke sedlo; Neftzerjoch, dawniej Sucha-Pass i Suchawodajoch;
Nefcer-hágó, dawniej Szucha-hágó. S. Szeroka przełęcz między Ostrą a
Krótką. Przez N.P. prowadzi łatwe przejście z Doliny Niewcyrki do Suchej Doliny
Ważeckiej, a z niej do Ważeckiej Doliny.
Nazwa Krátke sedlo pochodzi od wznoszącego się nad tą przełęczą szczytu
Krótka, a in. nazwy...
|
|
| Niewcyrski Potok (Nie okreslony) |
| |
Niewcyrski Potok; Nefcerský potok; Neftzerbach; Nefcer-patak. S.
Wypływa z Niżniego Teriańskiego Stawu, płynie Doliną Niewcyrką (na pewnej
przestrzeni pod ziemią), tworzy » Niewcyrskie Siklawy i osiągnąwszy dno Koprowej
Doliny wpada jako lw. dopływ do Koprowej Wody w jej środk. biegu.Nazwa N.P.
pochodzi od doliny (Niewcyrka), którą płynie. Dawniej N.P. nazywał się Teriański
Potok (albo od Teriańskich Stawów, albo od dawnej nazwy...
|
|
| Niewcyrskie Siklawy (Nie okreslony) |
| |
Niewcyrskie Siklawy; Nefcerské vodopády. S. Są to trzy piękne
wodospady, jakie tworzy w swoim biegu Niewcyrski Potok. Pierwszy od dołu to
Niżnia Niewcyrska Siklawa (Nižný Nefcerský vodopád, Malý vodopád). Następny to
Pośrednia Niewcyrska Siklawa lub po prostu Niewcyrska Siklawa (Prostredný
Nefcerský vodopád, Nefcerský vodopád, Kmetov vodopád; Neftzerfall,
Neftzerwasserfall; Nefcer-vízesés). Najwyżej znajduje się Wyżnia Niewcyrska...
|
|
| Niezabitowski Edward Feliks (Nie okreslony) |
| |
Niezabitowski Edward Feliks, także Lubicz-Niezabitowski (30 V 1875 Bugaj
k. Miłosławia, pow. wrzesiński - 5 XI 1946 Poznań). Lekarz i zoolog (studia lek.
na UJ 1894-99, dr 1900 oraz studia przyr. tamże 1894-1902), prof. Uniw. Pozn.
1921-39 i 1945-46. W czasie okupacji niem. pracował w Warszawie jako lekarz i
brał udział w tajnym nauczaniu 1940-44. Członek Komisji Fizjogr. AU 1901 i czł.
koresp. PAU 1945.
Zajmował się głównie zoologią...
|
|
| niezapominajka alpejska (Nie okreslony) |
| |
niezapominajka alpejska (Myosotis alpestris ), z rodziny
Szorstkoliściowych (Boraginaceae ). B. podobna do zwykłej niezapominajki
błotnej, tylko kwiaty ma ciemniej i intensywniej niebieskie, właściwie
szafirowe, a liście i łodygi szarawo owłosione.Jest to roślina wysokogórska,
pojawia się dopiero od 1200 m, a sięga po 2450 m. Występuje na granicie. Kwitnie
w końcu czerwca i lipcu.
|
|
| Niska Ławka (Nie okreslony) |
| |
Niska Ławka; Nízka lávka. S. Przełączka między Szczyrbskim
Soliskiem a Młynickim Soliskiem w Soliskowej Grani.
|
|
| Niska Przełęcz (Nie okreslony) |
| |
Niska Przełęcz (1831, 1819 m); Nízke sedlo. PS. Przełęcz w gł.
grani Tatr Zach., między Łopatą Chochołowską a Jarząbczym Wierchem. Z Jarząbczej
Doliny można przejść przez N.P. do Jamnickiej Doliny.
|
|
| Niski Wierch (Nie okreslony) |
| |
Niski Wierch (896, 893 m). P. Wzgórze na pn.-wsch. od Wysokiego
Wierchu (1016 m) w Bukowinie Tatrz., nad pr. (pd.) brzegiem Zarówieńskiego
Potoku.
|
|
| Niskie Turnie (Nie okreslony) |
| |
Niskie Turnie (ok. 1700-1890 m). P. Zwarty pas skał nad górną
częścią Jarząbczej Doliny, na pn. stokach Jarząbczego Wierchu.
|
|
| Nitsch Kazimierz (Nie okreslony) |
| |
Nitsch Kazimierz (1 II 1874 Kraków - 26 IX 1958 tamże). Językoznawca (UJ
1895, dr 1899), prof. UJ 1910-17, 1920-39 i 1947-52, kier. Zakładu
Językoznawstwa PAN w Krakowie 1953-58. Członek koresp. AU 1911, czł. czynny PAU
1924, czł. PAN 1952. W czasie II wojny świat. wraz z in. profesorami UJ był
więziony w niem. obozie koncentr. w Sachsenhausen (1939-40), potem uczestniczył
w tajnym nauczaniu uniw. w Krakowie (1940-44). Twórca nowoczesnej...
|
|
| Nitsch Matthias (Nie okreslony) |
| |
Nitsch Matthias, znany wśród taterników jako Bubi Nitsch (ur. 1908).
Spiskoniem. taternik, przewodnik tatrz., ratownik górski.
W 1933-39 był jednym z najbardziej aktywnych taterników i najlepszych
przewodników tatrz.; przebywał dużo w schronisku przy Zielonym Stawie
Kiezmarskim, czynny tam jako przewodnik i instruktor narciarski. Wspinał się po
drogach do nadzw. trudnych włącznie (np. zach. ścianą Łomnicy), także z
taternikami pol....
|
|
| Nižňanský Jozef (Nie okreslony) |
| |
Nižňanský Jozef (19 XII 1913 Rużomberk, Liptów). Słow. dziennikarz
(studia dziennikarskie w Pradze 1936), działacz tur., autor przewodników
turystycznych.
Publikował liczne artykuły na różne tematy związane z turystyką w Tatrach i
na Podtatrzu, a także na dalszych terenach Słowacji, m.in. od 1934 w czasopiśmie
"Krásy Slovenska". Wydał przewodniki tur.: Turistické zápočtové cesty
žilinského kraja (žilina 1954,...
|
|
| niżni (Nie okreslony) |
| |
niżni. W gwarze podh. i innych podtatrzańskich słowo to (wymawiane
niźni ) oznacza: niższy, niżej położony. Występuje często w nazwach
geogr., np. Niżnie Rysy. Poprawnie mówi się: niżni, niżnia, niżnie (a nie:
niżny, niżna, niżne).
|
|
| Niżni Staw Bystry (Nie okreslony) |
| |
Niżni Staw Bystry (ok. 1843, 1837 m); Dolné Bystré pleso, Nižné Bystré
pleso. S. Najniżej leżący z Bystrych Stawów w Bystrej Dolinie; znajduje
się w gł. gałęzi tej doliny, na pd.-wsch. od Anusinego Oczka i kotliny zwanej
Suchym Zadkiem.Pomiary Jerzego Młodziejowskiego z 1935: pow. 0,232 ha, 80 x 38
m, głęb. 0,5 m. Z N.S.B. wypływa potok » Bystra, ale staw ten często wysycha i
wtedy potok powstaje niżej w dolinie.
|
|
| nornica ruda (Zwierzęta) |
| |
Gryzoń, jeden z
najliczniej występujących w tatrz. piętrach lasu i kosodrzewiny. Futerko na grzbiecie ma
rude, po bokach szaropopielate, na brzuszku i piersiach białe. Żywi się
nasionami, młodymi pędami i pączkami, bulwami i cebulkami roślinnymi. Jest
większa niż ten sam gatunek niżowy. Podchodzi do wys. 2000 m
npm.
|
|
| Nosal (Nie okreslony) |
| |
Nosal (1206, 1206 m). P.Lesisty, uwieńczony urwistymi skałami
regiel wznoszący się nad Bystrem i Kuźnicami w Zakopanem, między Doliną Bystrej
a Olczyską Doliną.
Dawniej na wapiennych skałach N. rosły obficie szarotki, które zostały mocno
wyniszczone przez niekulturalnych turystów i chciwych na nielegalny zarobek
górali, przy czym nie obeszło się bez śmiertelnych wypadków, gdyż przepaściste
skały N. są b. kruche. Na skałach...
|
|
| Nosalem, Polana pod (Nie okreslony) |
| |
Nosalem, Polana pod (ok. 920-955 m). P. Duża, pochyła polana u
dołu pn. stoków Nosala, schodząca aż do domów na Bystrem i ul. Oswalda Balzera w
Zakopanem.Popularne boisko narc. z kilkoma wyciągami narc. i dolną stacją
wyciągu krzesełkowego na Nosal oraz dolną częścią i metą toru slalomowego na
Nosalu. Jest tu także meta zawodów lotniarskich, urządzanych na
Nosalu.
|
|
| Nosalowa Przełęcz (Nie okreslony) |
| |
Nosalowa Przełęcz (1101, 1103 m), błędnie Przełęcz Obłaz. P.
Między Nosalem a Nieborakiem. Przez przełęcz tę prowadzi z Kuźnic znakowany
szlak na Nosal. Przechodzi też przez nią nartostrada z Gąsienicowej Hali do
Kuźnic.
|
|
| Noskiewicz Jan (Nie okreslony) |
| |
Noskiewicz Jan (8 X 1890 Sanok - 27 VIII 1963 Warszawa, poch. w
Rembertowie). Zoolog (entomolog i zoogeograf), wybitny specjalista grupy
żądłówek (Aculeata) z rzędu błonkówek (Hymenoptera). Docent Uniw.
Lwow. (od 1937), prof. Uniw. Wrocł. (1946-63). Autor licznych prac nauk., m.in.
Przyczynek do znajomości fauny żądłówek Tatr Polskich ("Kosmos" 45,
1920); jest to w tej dziedzinie praca pionierska.
Lit. - "PSB" 23, 1978...
|
|
| Noskowski Zygmunt (Nie okreslony) |
| |
Noskowski Zygmunt (2 V 1846 Warszawa - 23 VII 1909 tamże). Kompozytor,
dyrygent, krytyk muzycz., pedagog, prof. Konserw. w Warszawie.
W 1861 był po raz pierwszy w Zakopanem i Tatrach (przy Morskim Oku). Potem
bywał tam wielokrotnie chodząc w Tatry na wycieczki m.in. z Tytusem
Chałubińskim.Wśród jego licznych kompozycji są też utwory związane z Tatrami i
Podtatrzem. Z utworów ork. są to: uwertura koncert. Morskie Oko (1875),
obraz...
|
|
| Novák František Antonín (Nie okreslony) |
| |
Novák František Antonín (20 X 1892 - 17 XII 1964). Czes. botanik, prof.
uniw. w Pradze. Autor licznych nauk. i pop.-nauk. publikacji bot., głównie z
terenu Czech i Słowacji.
Z jego prac Tatr i Pienin dotyczą: Monografická studie o Dianthus
plumarius (L.) ("Věst. Král. České Společ. Nauk", třida II, 1923),
Květena našich skal ("Naší Přírodou" 1, 1937-38), Nejkrásnější
rostliny našeho státu (tamże),...
|
|
| Novák Vítězslav (Nie okreslony) |
| |
Novák Vítězslav, do 1892 używał imienia Viktor (5 XII 1870 Kamenice nad
Lipou, okres Pelhřimov - 18 VII 1949 Skuteč, okres Chrudim). Wybitny czes.
kompozytor, od 1909 prof. Konserw. w Pradze, taternik, alpinista.
Po Tatrach chodził dużo, po raz pierwszy w 1897, po raz ostatni był ok. 1932
(na Rysach i Osterwie). Przez szereg lat oprócz turystyki uprawiał też
taternictwo (jako jeden z pierwszych czes. taterników), gł. w 1900-06.
W...
|
|
| Nové Obzory (Nie okreslony) |
| |
"Nové Obzory", podtytuł od t. 4: Spoločenskovedný sborník východného
Slovenska. Wydawca: Múzeum Slovenskej republiky rád v Prešove. Rocznik
wychodzący od 1959 (w 1980 t. 22).Zasadniczo ogłasza prace nauk. i recenzje
dotyczące wsch. Słowacji, a więc także Spisza oraz Tatr Biel. i Wys., ale nieraz
i pozostałej części Tatr i Podtatrza Słow. (Liptowa i nawet Orawy).Redaktorzy:
Imrich Sedlák (1959-69), Štefan Pažur (1970-72), Mária...
|
|
| Nový Liptov (Nie okreslony) |
| |
"Nový Liptov". Słow. tygodnik regionalny, ukazujący się w Mikułaszu Lipt.
w 1960-67 i w I poł. 1968. Powstał z połączenia trzech czasopism lipt.: "Tvárou
k dedine" (w Rużomberku), "Nová dedina podtatranská" (w Mikułaszu Lipt.) i
"Horný Liptov" (w Gródku Lipt.). Zawierał wiadmości z Liptowa, głównie
bieżące.Kontynuacją tego tygodnika od 10 VII 1968 stał się tygodnik »
"Liptov".
|
|
| Nowa Dolina (Nie okreslony) |
| |
Nowa Dolina, błędnie Nowy Żleb (ok. 1000-1600 m); Nová dolina, dolina
Nového potoka; Novytal; Novy-völgy. S. Druga od zach. dolina na pn.
stokach Tatr Biel., dług. ok. 3 km; płynie nią Nowy Potok. N.D. zaczyna się
zaraz na pd.-zach. od Podspadów jako wąski i urwisty » Nowy Żleb, który jeszcze
poniżej górnej granicy lasu rozszerza się we właściwą dolinę, która podchodzi
pod Nową Przełęcz. Dolinę ogranicza od wschodu Nowy Wierch...
|
|
| Nowa Leśna (Nie okreslony) |
| |
Nowa Leśna lub Nowoleśna (746 m); Nová Lesná; Neu
Walddorf; Alsóerdőfalva. S.Wieś na Spiszu, na pd.-wsch. od Dolnego
Smokowca. Mieszk. 868 w 1980.Założyli ją Berzeviczyowie w XIII w.; pierwsza
wzmianka o niej z 1315 pod nazwą Villa Menhardi. Od poł. XIX w. wielu
mieszkańców pracowało w pobliskich uzdrowiskach podtatrz., zajmowali się tam
również fiakrowaniem i przewodnictwem tatrz.Od 1832 nauczycielem w N.L. był...
|
|
| Nowa Polanka (Nie okreslony) |
| |
Nowa Polanka (1060 m); Nová Polianka. S. Małe osiedle (tylko
sanatorium wojsk.) po pd. stronie Tatr przy Drodze Wolności, między Tatrz.
Polanką a Wyżnimi Hagami, kilometr na zach. od Danielowego Domu. N.P. powstała
dopiero po II wojnie świat., sanatorium otwarto w 1956.
|
|
