| Bernard Jurij (Ludzie) |
| |
Bernard Jurij , pseud. Juraj Bernat, po wojnie
György Bernát (1916 Czop, Ukraina Zakarpacka).
W czasie II wojny świat. w 1944 był w radz. oddziale partyzanckim, który
działał w Tatrach Niżnich i w Tatrach Zach. po
stronie słow.; pełnił tam funkcję lekarza. Wg jednej wersji był rzeczywiście
lekarzem, wg innej felczerem czy po prostu sanitariuszem, narodowości zapewne
ukraińskiej. Jest on jedną z gł. postaci tzw. "akcji na Zwierówce"...
|
|
| Berych Lesław (Ludzie) |
| |
Berych Lesław (23 VIII 1909 wieś Kościelisko - 18 XI
1960 tamże, poch. w Zakopanem).
Uczeń zakopiańskiego gimnazjum (matura w 1930), studiował na UJ polonistykę
(mgr w 1934) i anglistykę, od 1937 był nauczycielem w zakop. gimnazjum. Uprawiał
w Tatrach turystykę i taternictwo przechodząc w 1932 kilka nowych dróg tatern. (
z W. H.
Paryskim). Był członkiem Sekcji Tatern. KS "Tatry". W 1933 pisał w
czasopiśmie "Krzesanica" na tematy...
|
|
| Berych Władysław (Ludzie) |
| |
Berych Władysław (26 II 1909, wieś Kościelisko - 9
XI 1939 Zakopane).
Góral, z zawodu kowal, potem strażnik zwierzyny w Tatrach, zawodnik narc.,
w 1932 mistrz Polski w biegach na 18 i 50 km.
Na początku okupacji był postrzelony przez niem.
strażnika granicznego w Chochołowskiej
Dolinie, ale zdołał zbiec i dostał się do zakop. szpitala, skąd rannego
zabrało gestapo na nowy cmentarz i tam rozstrzelało. Była to wówczas jedna z...
|
|
| Berzeviczy (Ludzie) |
| |
Berzeviczy (ród), także Berzevitzy i Berzevici.
Węg. ród szlachecki pochodzenia niem., w XIII-XIX w. mający rozległe
posiadłości we wsch. Słowacji, m.in. na Spiszu (w dorzeczu Popradu
i na Zamagurzu
Spiskim) i w Tatrach. Założycielem
tego rodu na Węgrzech był komes Rutker (zwany też w dokumentach Rutkerus,
Rudger, Rudgerus, Ruther, Rudiger, Rudyger, Rüdiger), który pochodził
prawdopodobnie z Tyrolu, a przybył na Węgry w orszaku...
|
|
| Berzeviczy Albert (Ludzie) |
| |
Berzeviczy Albert (7 VI 1853 Brezovica, okres Prešov -
22 III 1936 Budapeszt).
Węg. polityk, historyk, literat. W 1903-05 węg. minister kultury, w 1905-36
prezes Węg. Akademii Nauk.
B. jest autorem opisu wycieczki w 1876 z Łuczywny na Rysy (z powodu niepogody
zawrócono z Wagi
) pt. A Menguszfalvi völgy. Das Mengsdorfer Thal ("MKE Évk." 1878, tekst węg. i niem.). Opis
ten daje obraz nie...
|
|
| Berzeviczy Egyed (Ludzie) |
| |
Berzeviczy Egyed lub Aegydius (24 XII 1835 Wielka
Łomnica - 14 VI 1906 Barca, węg. Bárcza k. Koszyc, obecnie część Koszyc), wnuk »
Grzegorza
(Gergely) Berzeviczyego.
Właściciel majątków ziemskich na Spiszu, m.in. w gminie Wielka Łomnica,
gdzie mieszkał do 1878. W 1882 zlicytowano jego posiadłości. Działacz tur.,
historyk swego rodu i regionu.
Był jednym z założycieli MKE, czł. jego pierwszego zarządu
w 1873, a w 1874-78...
|
|
| Berzeviczy Gergely (Ludzie) |
| |
Berzeviczy Gergely lub Gregor (15 VI 1763 Wielka
Łomnica - 23 II 1822 tamże).
Węg. ekonomista i prawnik, współwłaściciel Wielkiej Łomnicy
(łącznie z częścią Tatr) i in. terenów na Spiszu, jeden z pionierów
turystyki tatrz.
Ukończył liceum w Kiezmarku , w 1783 uzyskał dyplom adwokacki, w 1784-86
studiował na uniw. w Getyndze, w 1786-87 podróżował po Europie zach., w 1787-95
pracował na różnych państw. stanowiskach na...
|
|
| Berzeviczy István (Ludzie) |
| |
Berzeviczy István (Stephanus).
Współwłaściciel Wielkiej
Łomnicy, Huncowiec
i Starej
Leśnej, zamieszkały w Wielkiej Łomnicy. Twórca drugiej z kolei panoramy
Tatr, wykonanej w 1719 ze wzgórza nad Wielką Łomnicą (» panoramy).
Chodził po Tatrach, w 1717 dokonał pierwszego znanego wejścia na Murań. Udzielał informacji
o Tatrach » Maciejowi Belowi.
|
|
| Beskid (Terminologia) |
| |
Beskid (ogólnie).
Nazwa lud. Beskid lub Bieskid występuje dość często w Karpatach Zach.
(najliczniej w ich pol. części), a rzadko w Karpatach Wsch., gdzie częsta jest
nazwa lud. Bieszczad (i jej odmiany), być może odpowiednik nazwy Beskid. Nazwa
lud. Beskid lub Bieskid oznacza zwykle grzbiet, wzniesienie lub górę, a także
las lub pole i łąki, ale zwykle na zboczu grzbietu lub góry. Czasem oznacza też
potok lub osiedle, ale w takich...
|
|
| Beskid (Szczyty) |
| |
Beskid lub Beskid Stawiański, dawniej także Bieskid;
.
Prowadzi przezeń znakowana ścieżka wiodąca z Kasprowego Wierchu na Świnicę , ale B. bywa też sam celem masowych
odwiedzin od pobliskiej stacji kolei linowej na Kasprowym Wierchu. Na pn.
zboczach B. (od strony Kasprowego Kotła )
odbywają się często zawody narciarskie.
|
|
| Bethlen András (Ludzie) |
| |
Bethlen András (1849 Kolozsvár = Cluj = Kluż,
Siedmiogród - 25 VIII1898 Bethlen).
Węg. prawnik i polityk, w 1890-94 min. rolnictwa.
Jako minister spowodował drogą kupna powiększenie obszaru w Tatrach należącego do
państwa węg. W 1892 był inicjatorem założenia Tatrz. Łomnicy,
pierwszego państw. uzdrowiska w Tatrach. Miał duże zasługi w rozwoju turystyki
tatrz., wspomagał działalność MKE i został jego członkiem...
|
|
| Bethlenfalvy Ernst (Ludzie) |
| |
Bethlenfalvy Ernst lub Ernő (12 II 1880 Kiezmark - 18
VI 1955 Huncowce).
Spiskoniem. ekonomista i przyrodnik, mieszkający w Huncowcach na Spiszu, gdzie do końca II
wojny świat. był właścicielem majątku ziemskiego.
W oparciu o własne obserwacje i badania opublikował o
zwierzętach tatrz. liczne artykuły w czasopismach niem., węg. i słow.:
"Vadászlap" 1932-37, "Karpathen-Post"
1933, 1934, "Die Karpathen" 1934, "Lovec" 1936-37,...
|
|
| Bethlenfalvy Josef (Ludzie) |
| |
Bethlenfalvy Josef lub József (1906 Huncowce), syn »
Ernesta
Bethlenfalvyego.
Architekt, taternik, alpinista,
wybitny fotograf tatrz.
W czasie studiów w Zurychu (gdzie ukończył też wydział
fot.) chodził w zimie po Alpach w towarzystwie taterników węg. (Marcel Schein i
bracia Miklós i Pál Hoff). Po Tatrach (zaczynając jako uczeń liceum kiezm.)
chodził w lecie i w zimie, był dobrym taternikiem i dokonał m.in. pierwszych...
|
|
| Betlejemka (Schroniska) |
| |
Betlejemka . Mały drewniany budynek na Gąsienicowej
Hali, pierwszy po prawej ręce przy znakowanej ścieżce dochodzącej tu z Kuźnic. Od początku lat
1920-tych w budynku tym mieściło się dość prymitywne Schronisko Bustryckich
(górali z Zębu), popularne wśród turystów, taterników i narciarzy w latach
międzywoj., następnie od 1973 baza taternickiego ośrodka szkoleniowego Klubu Wys., od 1974 Pol. Związku
Alpinizmu.
Nazwa pochodzi stąd,...
|
|
| beton (Terminologia) |
| |
W tur. i narc. żargonie: b. twardy, mocno zbity śnieg o szorstkiej powierzchni. Mniej twardy i
mniej zbity od betonu śnieg to » gips.
|
|
| Beudant François-Sulpice (Ludzie) |
| |
Beudant François-Sulpice (5 IX 1787 Paryż - 9 XII
1850 tamże). Franc. mineralog i geolog, także polihistor, prof. uniw. w Paryżu
(1822-39), czł. Franc. Akademii Nauk (1824).
W 1818 odbył podróż w celach geol. i mineralog. po
Węgrzech. Zwiedził wtedy Spisz i wsch. część Tatr (tylko Kiezmarską
Dolinę) robiąc barometr. i trygonometryczne pomiary wysokości. Wbrew temu co
czasem o nim piszą B. nie był na Łomnicy; zmierzył jej...
|
|
| Bexheft Ármin (Ludzie) |
| |
Bexheft Ármin lub Bexheft Conrad Hermann (16 IX 1828
Wielki Sławków, Spisz - 5 IV 1896 Budapeszt).
Spiskoniem. patriota węg., prawnik, wieloletni redaktor prasy niem. w
Budapeszcie, literat, turysta.
Uprawiał turystykę w Tatrach przez wiele lat, do 1895. Działacz i czł.
zarządu MKE, wieloletni czł. zarządu Zipser Verein w Budapeszcie. Jako
dziennikarz propagował turystykę tatrz. i uzdrowiska spiskie.
|
|
| Bexheft Mór (Ludzie) |
| |
Bexheft Mór lub Bexheft Moriz Walter (24 VIII 1832
Wielki Sławków, Spisz - 14 XII 1899 Budapeszt), brat »Ármina Bexhefta.
Spiskoniem. patriota węg., inż kolejowy na kierowniczych stanowiskach kolei
węg., turysta. Był częstym bywalcem Smokowca i Tatrz. Kotliny,
uprawiał turystykę w Tatrach Wys. i Biel. Jako czł. zarządu MKE
starał się o rozwój Muzeum Karp.
w Popradzie. Przez wiele lat był wiceprezesem Zipser Verein w Budapeszcie....
|
|
| bez koralowy (Nie okreslony) |
| |
bez koralowy (Sambucus racemosa), z rodziny Przewiertniowatych
(Caprifoliaceae). Krzew lub małe drzewko rosnące w reglach i na
Podtatrzu. Liście złożone, pięcio- lub siedmiolistkowe; kwiaty zielonawożółtawe,
zebrane w podługowate zbite wiechy; owoce: koralowoczerwone podłużne małe
pestkowce o kilku pestkach. Kwitnie w maju; owoce dojrzewają w sierpniu i są
rozsiewane przez żywiące się nimi ptaki. Nazwa góralska tego bzu:...
|
|
| bezoary (Nie okreslony) |
| |
bezoary (łac. Aegagrophilae), także: gały lub bule kozicowe, albo
bezoary kozicowe lub kamienie bezoarowe. Zbite, zielonkawoczarne, kuliste utwory
formujące się czasem w przedżołądku kozicy (i in. przeżuwaczy), złożone z
sierści, roślinnych resztek pokarmu, żywicy, a pokryte rodzajem szklistej
otoczki, powstałej zapewne z soków trawiennych i olejków roślinnych. Zdarzają
się od zupełnie małych do wielkości jajka kurzego. Dawniej...
|
|
| Bezrouk Jan (Ludzie) |
| |
Bezrouk Jan (24 XI 1900 Velká Bukovina, okres Blansko
- 1 I 1945 Kováčová k. Zwolenia).
Czes. zawodnik narc., rajdowiec samochodowy i motocyklowy, taternik, czł. KAČS i
JAMES, z zawodu handlowiec.
Przez narciarstwo i turystykę doszedł do taternictwa,
które uprawiał w lecie i zimą w 1934-38, m.in. w towarzystwie Františka V.
Kroutila i Augustina Zapletala. Oprócz licznych powtórzeń dróg trudnych
dokonał kilku pierwszych wejść,...
|
|
|
