| Alexander Béla |
| |
Alexander Béla (30 V 1857 Kiezmark - 16 I 1916
Budapeszt, poch. w Kiezmarku). Spiskoniem. lekarz (uniw.
budapeszt. 1881), pionier rentgenologii na Węgrzech, poeta regionalny.
W 1882-1907 praktykował w Kiezmarku jako lekarz i tu już od 1896 zajmował się
rentgenologią. Był też sekr. spiskiego związku lekarzy i aptekarzy (Szepesmegyei
Orvos és Gyógyszerész Egylet) i redaktorem jego rocznika, ponadto zasłużonym
działaczem społ. swego...
|
|
| Alexy Janko |
| |
Alexy Janko (25 I 1894 Mikułasz Lipt. - 22 IX 1970
Bratysława).
Słow. malarz i pisarz. Jego obrazy, mozaiki okienne i tkaniny dekoracyjne są
w znacznej części związane tematycznie z Tatrami, Orawą i zwł. Liptowem, a także
z legendarnym Janosikiem, zbójnictwem i dawnym pasterstwem. Obrazy jego znajdują
się m.in. w galerii im. P. Bohúňa w Mikułaszu Lipt.
|
|
| Alt Jakob |
| |
Alt Jakob (27 IX 1789 Frankfurt nad Menem - 30 IX 1872
Wiedeń).
Niem. malarz i grafik osiadły w Wiedniu.
W pejzażach swoich zamiast modnych wtedy
elementów obcych wprowadził swojskie: pasterzy, pracujących rolników itp. Ok.
1840 odbył podróż po Podtatrzu i był w Tatrach. Na niektórych jego obrazach
występują Tatry jako tło. Tematami tych obrazów był Orawski Zamek, Stary
Smokowiec (z Łomnicą), Kiezmark (z...
|
|
| Alt Rudolf |
| |
Alt Rudolf (28 VIII 1812 Wiedeń - 12 III 1905 tamże).
Austr. malarz i
grafik, uczeń i współpracownik ojca, » Jakuba Alta. W 1839 i 1840 był w
Małopolsce i z tego czasu pochodzi np. jego widok Nowego Targu na tle Tatr oraz
portret górala z Dzianisza. Barwne litografie, wykonane na podstawie oryginałów
A. lecz dość dowolnie pozmieniane przez rytownika, ukazały się w zeszycie
sądeckim wydawnictwa Das pittoreske...
|
|
| Alth Alojzy |
| |
Alth Alojzy (2 VI 1819 Czerniowce - 4 XI 1886
Kraków).
Geolog i mineralog, działacz TT. Z wykształcenia prawnik (dr UL w 1841)
prowadził praktykę adwokacką (1848-76), ale od młodości zajmował się też
geologią, ogłaszając z tej dziedziny od 1840 ponad 40 prac naukowych. W 1862-86
był prof. mineralogii w Krakowie na UJ, od 1872 czł. nowopowstałej AU.
Badania geol. prowadził na dużym obszarze Karpat i Galicji, interesując się...
|
|
| Ambros Vladimír |
| |
Ambros Vladimír (18 IX1890 Prostějov, Morawy -12
V1956).
Czes.
kompozytor, dyrygent i nauczyciel muzyki. Skomponował utwór na fort. Pozdrav
z hor (1924) dla upamiętnienia pobytu Jerzego
Wolkera w Tatrz. Polance i jego przedwczesnej śmierci.
|
|
| Ambrózy Albert |
| |
Ambrózy Albert (1858 lub1859 - 24 I 1938 Wielka na
Spiszu).
Spiskoniem. nauczyciel, działacz MKE. Przez 52 lata był nauczycielem w ewang.
szkole podst. w Wielkim Sławkowie na Spiszu. Uczniów swych prowadził na
wycieczki w Tatry, których był wielkim miłośnikiem i znawcą. Był też działaczem
kult. i oświatowym.
Jako działacz MKE już przed 1900 został przewodniczącym komisji
przewodnickiej MKE, prowadził przez wiele lat...
|
|
| Amerling Karel Slavoj |
| |
Amerling Karel Slavoj (18 IX 1807 Klatovy - 2 XI 1884
Praga).
Czes. lekarz, pedagog i filozof. W 1834 odwiedził Słowację, we wrześniu był w
Mikułaszu Lipt. i w Tatrach, o których potem nieraz wspominał w swej
korespondencji ze słow. przyjaciółmi; wśród nich był m.in. Samo Hroboň. W 1841
Ludovít Štúr listownie namawiał A. do udziału w planowanej "wycieczce narodowej"
na » Krywań, ale A. w niej nie uczestniczył.
|
|
| Anczyc Wacław Zygmunt |
| |
Anczyc Wacław Zygmunt (4 II 1866 Warszawa - 27 IX 1938 Kraków), syn »
Władysława L. Anczyca. Drukarz, wielki miłośnik Tatr, zasłużony działacz TT w
1898-1903 i 1918-25. Od 1885 prowadził odziedziczoną po ojcu drukarnię i
doprowadził ją do rozkwitu. Jest autorem wspomnień O dawnym Zakopanem ("Wierchy" 15, 1937), które dają interesujący obraz dawnego
Zakopanego i pol. turystyki tatrz. od
ok. 1860 (gł. z lat 1870-tych).
...
|
|
| Anczyc Władysław Ludwik |
| |
Anczyc Władysław Ludwik (12 XII 1823 Wilno - 28 VII
1883 Kraków).
Literat, publicysta, działacz oświat., autor m.in. dramatów o tematyce lud. i
popularnego niegdyś widowiska Kościuszko pod Racławicami (1880). Uczestniczył w ruchach rewol. 1846 i 1848.
Od 1861 stał się częstym bywalcem Zakopanego i turystą tatrz. Od 1863
przyczyniał się do spopularyzowania Zakopanego i Tatr wśród pol. społeczeństwa...
|
|
| Anczyc Władysław Marceli |
| |
Anczyc Władysław Marceli (17 X 1894 Kraków - 1940
Katyń), syn » Wacława Zygmunta Anczyca, a wnuk
Władysława Ludwika Anczyca.
Muzykolog, geolog, działacz sportowy. W 1938-39 prowadził po swym dziadku i
ojcu drukarnię w Krakowie. W 1928 wiceprezes STAZS w Krakowie. Zamiłowany
turysta i taternik, np. w 1930 uczestniczył w I wejściu pn.-wsch. granią Małego
Młynarza, a w 1935 razem ze Stanisławem K. Zarembą dokonał II wejścia wsch....
|
|
| Andráši Július |
| |
Andráši Július (23 III 1925 Koszyce - 13 VII 1995 Dolny
Smokowiec, poch. w Nowym Smokowcu).
Słowowacki taternik, alpinista i ratownik górski.
Taternictwo uprawiał od 1946, dokonując wielu pierwszych wejść, np. wsch.
ścianą Zadniej Baszty (w 1948), pd.-wsch. urwiskiem Małej Szarpanej Turni
(1948), pd.-zach. ścianą Małego Gierlachu (1948). W 1949 zamieszkał w Starym
Smokowcu (potem Pod Lasem), w 1950 został przewodnikiem...
|
|
| Andrašovan Tibor |
| |
Andrašovan Tibor (2 IV 1917 Slovenská Lupča).
Słow. kompozytor i
dyrygent. Tematycznie jego twórczość jest częściowo związana z Tatrami i
Podtatrzem, np. opera Hájnikova žena (1971), muzyka do filmów jak
Rodná zem, utwory muzycz. dla zespołów lud.: Povest o Jánošíkovi,
Goralská lubost i in.
|
|
| Andrássy Tivadar |
| |
Andrássy Tivadar (1857 Paryż-13 V 1905 Budapeszt).
Węg. ziemianin i polityk, malarz amator. Na jego pośmiertnej wystawie w
Budapeszcie (1907) pokazano liczne pejzaże z Tatr i Magury
Spiskiej.
|
|
| Andrusikiewicz |
| |
Andrusikiewicz (rodzina). Poprzez kilka pokoleń
niejeden członek tej rodziny, wywodzącej się od nauczyciela i organisty w
Słopnicy Królewskiej i Gdowie, Wojciecha A. (1778-1868), związany był z Podhalem i Tatrami.
Z trzech synów Wojciecha dwaj starsi też byli nauczycielami i organistami:
Wojciech A. (1818-80) w Krościenku u stóp Pienin, a » Jan Kanty A. (1815-50) w
Chochołowie pod Tatrami, gdzie stał się przywódcą » Chochołowskiego...
|
|
| Andrusikiewicz Jan Kanty |
| |
Andrusikiewicz Jan Kanty (9 X 1815 Słopnica Królewska
k. Limanowej, obecnie Słopnice Limanowskie - 9 I 1850 Kamienica k. Limanowej).
Nauczyciel i organista w Chochołowie (1833-46), gł. organizator i przywódca »
Chochołowskiego Powstania w 1846. Prawdopodobnie uczestniczył też w Powstaniu
Listopadowym w 1830. W Chochołowie gorliwie szerzył oświatę i czytelnictwo wśród
górali rozbudzając również ich świadomość narodową. Wspierał...
|
|
| Andrusikiewicz Janusz |
| |
Andrusikiewicz Janusz (10 III 1925 Grudziądz),
praprawnuk » Jana Kantego Andrusikiewicza, wnuk »
Romana Emanuela Andrusikiewicza.
Historyk (dr), ekonomista (mgr), krajoznawca, harcmistrz, długoletni działacz
Zw. Podhalan i PTTK, przew. beskidzki klasy I, instruktor przewodnictwa
beskidzkiego, przodownik GOT (także na Tatry Pol.),
badacz dziejów Podhala w XIX w.
Od 1956 ogłosił w czasopismach liczne artykuły, notatki i recenzje o...
|
|
| Andrusikiewicz Roman Aleksander |
| |
Andrusikiewicz Roman Aleksander (14 XI 1837
Chochołów - 25 I 1914 Kraków), średni syn » Jana Kantego Andrusikiewicza. Nauczyciel i organista, od 1854 na Podhalu w Poroninie i od 1860 do 1863 w
Kuźnicach. W tym okresie, 24 IX 1861, ożenił się w Zakopanem z Marią Serowatka
czy Syrowatka, córką lekarza w zakładach hutn. w zakop. Kuźnicach. Po 1863 był nauczycielem i
inspektorem szkolnym w różnych miejscowościach galic. poza Podhalem, a jako...
|
|
| Andrusikiewicz Roman Emanuel |
| |
Andrusikiewicz Roman Emanuel (25 XII 1862 Zakopane - 24 IX 1924 Lwów)
wnuk » Jana Kantego Andrusikiewicza, a najstarszy syn » Romana Aleksandra
Andrusikiewicza.
Pracował w sądownictwie (w Krakowie 1894-1908 i we Lwowie od
1909), a pod pseud. Jacek Obrochta ogłosił liczne wiersze, poematy i opowiadania
o tematyce w znacznej części podhalańskiej i tatrz., rozproszone w czasopismach
w Polsce i USA. W wielu utworach pisze o swym dziadku i o...
|
|
| Andrusikiewicz Teofil |
| |
Andrusikiewicz Teofil lub Bogumił (18 XII 1835
Chochołów - przed 1873), najstarszy syn » Jana Kantego Andrusikiewicza, nauczyciel i organista.
Błędna jest wiadomość jakoby za czasów Homolacsów w 1860-63 był on
nauczycielem szkoły "trywialnej" (podstawowej) w zakop. Hutach czyli Kuźnicach i
równocześnie kapelmistrzem tamtejszej orkiestry górników i hutników. Wszystko to
odnosi się w rzeczywistości do jego brata, » Romana Aleksandra...
|
|
