| Fabesch Heinrich (Ludzie) |
| |
Fabesch Heinrich . Wiedeński alpinista, wspinający
się w Tatrach w 1900 i 1902. On i Adolf
Resch w 1900 dokonali I przejścia granią z Lodowego Szczytu na Lodową Kopę . F. z przew. Johannem Hunsdorferem sen. w 1902 jako
pierwszy wszedł na Ciemniastą Turnię , a
nast. dnia (11 VII 1902) na Wielki
Kościół
i twierdził,
że to też było I wejście; opisał to pt. A "Templom" első...
|
|
| Fabijanowski Jerzy (Ludzie) |
| |
Fabijanowski Jerzy (16 VII 1916 Lublin).
Leśnik, specjalista hodowli lasu (studia: SGGW i w Zurychu, tamże dr w 1948),
od 1948 pracownik nauk. różnych placówek UJ i PAN w Krakowie (m.in. Zakładu
Ochrony Przyrody PAN w 1950-62), prof. AR w Krakowie 1965-86, czł. licznych
komisji i rad nauk., m.in. przewodniczący Rady Babiogórskiego Parku Nar.(od
1955), czł. PROP (od 1960) i przewodniczący Komisji Parków Nar. i Rezerwatów
PROP (od 1967). We...
|
|
| Fabini Jozef (Ludzie) |
| |
Fabini Jozef (10 X 1908 Olcnava, dolny Spisz - 2 XII
1984 Koszyce).
Słow. malarz i prawnik, dyr. muzeum w Koszycach 1948-52. Wystawiał swe obrazy
od 1944. Tematyka jego malarstwa dotyczy wsch. Słowacji, zwł. Spisza
, np. obrazy Pri
Lendaku (1959), Mengušovce (1959), Pri Červenom Kláštore
(1963), Hradisko pri Velkej Lomnici (1972).
|
|
| Fabri Jakob sen. (Ludzie) |
| |
Fabri Jakob sen. (8 V
1740 Kiezmark - 17 II 1817 tamże).
Szewc z Kiezmarku , poszukiwacz złota i
przewodnik po Tatrach . Członkowie
spiskoniem. rodziny Fabri (Fabry) z Kiezmarku, z zawodu szewcy, przez kilka
pokoleń prowadzili w XVIII w. prace górn. na Miedzianych Ławkach pod Łomnicą .
Jakob F. sen., syn Bartłomieja, był w swoich czasach
najlepszym znawcą wsch. części Tatr i nieraz służył za przewodnika. Z jego...
|
|
| Fabriczy Andreas (Ludzie) |
| |
Fabriczy Andreas , także Fabrici (20 VIII 1751
Pazdics = Pozdišovce na wsch. Słowacji - 23 I 1830 Poprad).
Niem. ewang. proboszcz, m.in. od 1784 w Wielkiej Łomnicy , Huncowcach i Starej Leśnej , a od 1788 do śmierci w Popradzie , gdzie w kościele ewang. uczczono
go tablicą koło ołtarza.
Interesował się przyrodą, w 1802 był w Tatrach z Tomaszem Maukschem .
Żoną F. była Clara (córka » Samuela Augustini
ab Hortis jun .), a...
|
|
| Fabriczy Johann (Ludzie) |
| |
Fabriczy Johann , także Fabrici (13 V 1800 Poprad -
13 V 1865 Lewocza), brat » Samuela Fabriczyego
.
Spiskoniem. inż. geodeta, w 1823-30 inż. Państwa (Komposesoratu) Orawskiego , potem
nacz. inż. komitatu spiskiego 1830-49 i
ponownie w 1860-61. Projektował m.in. drogi, np. ze wsi Młynica do Starego Smokowca . Był miłośnikiem Tatr , zwiedzał doliny i wchodził na szczyty
(szczegóły nie są znane).
Miał prowadzić pomiary...
|
|
| Fabriczy Samuel (Ludzie) |
| |
Fabriczy Samuel (16 VII 1874 Margecany - 10 VII 1954
Lewocza).
Nauczyciel w Gelnicy na Słowacji 1898-1925, działacz komunistyczny. Autor
dziejów Gelnicy, inicjator założenia tam muzeum i jego kier. 1932-54,
organizator turystyki szkolnej, autor map plastycznych, m.in. rzeźby dyluwialnej
Tatr 1:50 000 (1932).
|
|
| Fabriczy Samuel (Ludzie) |
| |
Fabriczy Samuel , także Fabrici (18 III 1790 Poprad
- 18 III 1858 Lewocza), syn » Andreasa
Fabriczyego .
Spiskoniem. adwokat, sędzia i notariusz komitatu spiskiego. W 1832 został
czł. Węg. Akad. Nauk. W 1814 jako radca prawny Grzegorza Berzeviczyego zamieszkał w Wielkiej Łomnicy i w 1818 był towarzyszem
franc. geologa, F. Beudanta , w jego
wycieczkach w Tatry i po Spiszu
.Wydał...
|
|
| Fábry Igor (Ludzie) |
| |
Fábry Igor (21 X 1924 - 25 IX 1991).
Słow. taternik , działacz w słow. i
czechosł. organizacjach tatern., filmiarz, współautor długich i krótkich filmów
o tematyce tatrz.
|
|
| Faden Józef (Ludzie) |
| |
Faden Józef (26 XII 1909 Kraków? - 11 I 1984
Zakopane), syn » Leopolda Fadena .
Narciarz, taternik , ratownik górski,
producent nart.
Prowadził w Zakopanem
(zrazu z matką) sklep sport., założony przez swego ojca, ze sprzętem tur.,
tatern. i narciarskim. W latach 1930-tych był to w Polsce sklep najlepiej
zaopatrzony w sprzęt tur. i tatern.; m.in. sprowadzano z Wiednia liny , raki
, haki , karabinki, młotki, trzewiczki...
|
|
| Faden Leopold (Ludzie) |
| |
Faden Leopold (1863 Wiedeń - 1924 Zakopane?).
Od ok. 1886 mieszkał w Krakowie, gdzie ok. 1888 założył wytwórnię i sklep
okryć, m.in. turystycznych ("peleryna tatrzańska"). W tych latach i następnych
był częstym bywalcem Zakopanego i sporo
chodził po Tatrach (z przew. Bachledą ). W 1908 został czł. STTT. W
Zakopanem przyjaźnił się z Zaruskimi .
W 1914, zaraz po wybuchu I wojny świat., przeniósł się z
rodziną na stałe do...
|
|
| Faecher Stanisław (Ludzie) |
| |
Faecher Stanisław , też Fächer (15 IX 1893 - 24 X
1961 Londyn).
Krak. działacz narc., publicysta sport. i turystyczny.W ostatnich latach
przed I wojną świat. był członkiem krak. Sekcji
Narc. AZS i uczestniczył w organizowanych przez nią w Zakopanem i Tatrach kursach, wycieczkach i zawodach
narciarskich.
W 1919 i 1920 służył w Kompanii Wysokogórskiej i wtedy uprawiał
taternictwo i narciarstwo wysokogórskie. W lipcu 1919 m.in....
|
|
| fajka (Nie okreslony) |
| |
fajka . W gwarze podh. i w terminologii tatern.: niewielka turniczka
przypominająca swym kształtem fajkę.
|
|
| Fajki, Wierch pod (Szczyty) |
| |
Fajki, Wierch pod , potocznie Fajki; Ma dwa
wierzchołki, z których wyższy (ok. 2135 m) leży mn.w. w środku pozębionej grani
tego szczytu. Niższy, pn.-zach. wierzchołek (2121 m, 2124 m), uważany jest
jednak za główny. Wysmukła igła skalna , wznosząca się niegdyś w
grani między tymi dwoma wierzchołkami, oberwała się i spadła (podobno została
odstrzelona przez piorun) w lecie 1938.
Przejście pd.-wsch. grani Wierchu pod Fajki (zwanej...
|
|
| Fajksowa Czuba (Szczyty) |
| |
Fajksowa Czuba, dawniej też krótko Faiksowa,
Fajksowa lub Faixowa; Faixova, błędnie Faixova polana.
|
|
| Fajksowa Przełęcz (Przełęcze) |
| |
Fajksowa Przełęcz; Faixova, błędnie Faixova
polana. Do 1978 przez F.P. przechodził znakowany szlak Magistrali Tatrz .
|
|
| Fajksowa Ubocz (Przełęcze) |
| |
Fajksowa Ubocz
Obszerne, trawiaste zbocze, ciągnące się spod Fajksowej Przełęczy w dół ku
pd., w kierunku górnego końca Doliny
Huczawy. Poprzez to zbocze biegł dawniej znakowany szlak Magistrali Tatrz.W dawniejszej i czasem w
nowszej literaturze polskie i obcojęzyczne odpowiedniki nazwy F.U. (Faiksowa,
Faixova, Faixova polana itd.) oznaczały nie tylko F.U., ale również Fajksową Przełęcz i Fajksową Czubę. Nazwa zapewne pochodzi od...
|
|
| Faleński Felicjan (Ludzie) |
| |
Faleński Felicjan , pseud. Felicyan (5 VI 1825
Warszawa - 11 X 1910 tamże). Poeta, dramaturg, powieściopisarz, krytyk lit.,
tłumacz literatury pięknej.
Już akcja jego powiastki obyczajowej Z daleka i z bliska (dod. do
"Czasu" 1856 i wyd. osobne 1862) toczy się częściowo w Tatrach, ale wtedy F. gór
tych jeszcze, zdaje się, nie widział, choć w 1846 odbył pieszą wędrówkę po
Galicji.
W 1869 i 1870 był F. z żoną Marią w...
|
|
| Fałat Julian (Ludzie) |
| |
Fałat Julian (30 VII 1853 Tuligłowy, pow. Mościska -
9 VII 1929 Bystra, obecnie Bystra Śląska, pow. Bielsko-Biała).
Malarz (krak. SSP 1869-71 i akad. monachijska 1878-80), prof. i rektor ASP w
Krakowie (1895-1909), od 1910 osiadły w Bystrej. Od 1874 wystawiał swe obrazy b.
często, w Polsce i za granicą.
Liczne swe obrazy (przeważnie akwarele) o tematyce tatrz. i podh. prezentował
na wystawach od 1894, np. Góral tatrzański...
|
|
| fałdowanie Tatr (Geologia) |
| |
Przyczyny fałdowania mas skalnych nie są jeszcze
zupełnie jasno rozstrzygnięte. Wg dawniejszej teorii f. miało być spowodowane
powolnym naciskiem na plastyczniejsze partie przez sztywne przesuwające się masy
skorupy ziemskiej. Obecnie uważa się, że na skutek działania prądów, wywołanych
krążeniem magmy w głębi ziemi, powstają naciski boczne poziome w głębokim
podłożu, które mogą wywołać fałdowanie.
Takie f. odbywa się...
|
|
| Fedorowicz Józef (Ludzie) |
| |
Fedorowicz Józef , powszechnie znany jako Pimek lub
Halny Wiatr (27 XI 1893 Lipowo k. Mińska - 17 XI 1963 Zakopane, poch. na starym
cment.). Zakop. meteorolog i artysta.
Studia meteor. odbył w Ufie, gdzie też w 1914 rozpoczął
pracę w biurze meteorologicznym. W 1921 przyjechał z ZSRR do Polski, a w
kwietniu 1922 został kier. stacji meteor. w
Zakopanem
i pracował na tym stanowisku ponad 40 lat, aż
do...
|
|
| Fedro Jan (Ludzie) |
| |
Fedro Jan starszy, czasem mylnie Fedra (ok. 1864
Zakopane - ok. 1893 tamże, poch. na starym cment.), stryj » Jana Fedry młodszego .
Przewodnik tatrz.
W 1884 uczestniczył w I wejściu na Cubrynę (z Karolem Potkańskim i przew. Kazimierzem
Bednarzem). Kiedyś na wycieczce w czasie burzy oddał swój serdak prowadzonej
przez siebie turystce, wskutek czego sam się przeziębił i potem ciężko chorował;
leczył go dr Tytus Chałubiński...
|
|
| Fedro Jan (Ludzie) |
| |
Fedro Jan młodszy, czasem mylnie Fredro (ok. 1895
Zakopane - 26 XII 1972 tamże).
Przewodnik tatrz., poeta lud., uczestnik powstań śląskich (odznaczony Krzyżem
Obrony Śląska).
Z jego wierszy pisanych gwarą ukazało się 12 w zakop.
piśmie "Góral "
(1925-27), np. Tatry, Maciek i śmierć, Holny, Baca i król wąż. Jego
wiersze Miłość górala do Tatr i Dawne czasy wydrukowano w prasie
krak....
|
|
| Feitzinger Eduard jun. (Ludzie) |
| |
Feitzinger Eduard jun. (1851 - 30 IX 1932 Cieszyn).
Niem. księgarz, fotograf, wydawca pocztówek
tatrz .
Jego ojciec, Eduard Feitzinger sen. (1809-1868), założył ok. 1850 małą
księgarnię w Cieszynie, którą następnie prowadził i rozwinął syn, Eduard F. jun.
Księgarnia ta, oprócz książek niem., sprzedawała i wydawała dużo książek pol.
(m.in. religijne i patriot.).
Eduard F. jun. znacznie rozszerzył zakres własnych...
|
|
| Fejérpataky-Belopotocký Gašpar (Ludzie) |
| |
Fejérpataky-Belopotocký Gašpar lub Kašpar
Bělopotocky (1 I 1794 Paludza - 18 V 1874 Mikułasz Lipt.).
Introligator i księgarz w Mikułaszu Lipt. (od 1821), słow. działacz oświat.,
kult. i nar., literat, jeden z założycieli amatorskiego teatru słow. (1830 w Mikułaszu Lipt
.). Wydawany przez niego Nowý y Starý
Wlastenský Kalendář (1830-59) był w swoim czasie u Słowaków najbardziej...
|
|
| Fekete Lajos (Ludzie) |
| |
Fekete Lajos (18 VI 1837 Torda = Turda, Węgry - 29
VI 1916 Bańska Szczawnica).
Węg. inż. leśnik, botanik, od 1873 prof. leśnictwa, od 1910 czł. Węg. Akad.
Nauk. Współautor (razem z Tiborem Blattnym < /A >
) podstawowego dzieła o
dendrologii Węgier (łącznie ze Słowacją i Tatrami): Az erdészeti jelentőség_
fák és cserjék elterjedése a Magyar Állam területén (Selmecbánya 1913, I-II)....
|
|
| Fekiač Jozef (Ludzie) |
| |
Fekiač Jozef (1905 Detwa - 1944 tamże).
Słow. rzeźbiarz lud. z Detwy (Detva), rolnik, twórca pierwotnych rzeźbionych
drewnianych krzyży na Tatrz. Cment.
Symbolicznym pod Osterwą .
|
|
| Felbinger Ubald M.R. (Ludzie) |
| |
Felbinger Ubald M.R. Austr. alpinista, kanonik w
Stift Klosterneuburg k. Wiednia.
Chodził też po Tatrach
i w związku z tym w 1888-91 ogłosił artykuły w
czasopismach austr., węg. i spiskoniem.: Der Krivan ("Tourist", Wien
1888, nr 11), Im Banne der Tatra ("Oester. Touristenztg" 1888, nr 21 i
22), Die Lomnitzer Spitze ("Jahrb. UKV" 1888), Die Eisthalerspitze
("Mitt. DÖAV" 1889, nr 22), Ein Meerauge und...
|
|
| Felczak Wacław (Ludzie) |
| |
Felczak Wacław (ok. 1916 Golbice k. Łęczycy - 1993).
Historyk, prof. UJ,
wybitny znawca dziejów Europy Środk., m.in. Węgier i stosunków pol.-węg., autor
wielu prac, np. Węgierska polityka narodowościowa przed wybuchem powstania
1848 roku (Wr. 1964), Historia Węgier (Wr. 1966), 1000 lat
związków polsko-węgierskich (Kr.1970).
W czasie II wojny świat. był w Budapeszcie organizatorem
i kierownikiem...
|
|
| Feliksik Edward (Ludzie) |
| |
Feliksik Edward . Leśnik.
W 1970 na Wydz. Leśnym WSR w Krakowie obronił
rozprawę doktorską Studia dendroklimatologiczne nad świerkiem pospolitym
(Picea Abies L. Karst.) w Tatrach.
|
|
