Aleksander i Kazimierz Schiele urodzili się 27 września 1890 r. w Warszawie, ale ich życie było bardziej związane z Tatrami i górami niż z wielkomiejską aglomeracją. Już w wieku 15-16 lat zaczęli uprawiać wspinaczkę skalną w Tatrach pod doświadczonym okiem doskonałych przewodników góralskich: Klemensa Bachledy, Wojciecha Tylki-Sulei i Jędrzeja Marusarza-Jarząbka. Narciarstwo uprawiali od około 1910 r. - z początku w Alpach austriackich, z racji studiów na politechnice wiedeńskiej. Dość często zaglądali w pasmo Wysokich Taurów, gdzie dokonali z towarzyszami wielu bardzo poważnych przejść narciarskich, np. wejścia na Hoher Sonnblick (3106 m) i Grossvenediger (3673 m); z tego ostatniego zjechali trasą o długości około 20 km na nartach. Narciarstwu pozostali wierni do końca. Jeszcze w 1939 r. Aleksander Schiele zdobył na nartach najwyższy szczyt Dolomitów, Marmoladę (3344 m). Obydwaj bracia działali w wiedeńskim klubie "C. A. P" - polskim klubie narciarskim, zwanym w środowisku żartobliwie "Klubem Alpejskich Pieszczochów". Klub został założony w 1912 r. Oprócz nich zdobywcami alpejskich szczytów na nartach byli: Elżbieta Michalewska, Henryk Bednarski, Walery Goetel, Ferdynand Goetel i inni.
Po I wojnie, w latach 1919-20, Aleksander i Kazimierz Schiele służyli w Kompanii Wysokogórskiej. Aleksander był później w niej instruktorem narciarskim. W roku 1920 zaprojektował skocznię w Dolinie Jaworzynki. Wieloletni działacz SN PTT, przodownik i instruktor narciarski, członek komisji egzaminacyjnej dla kandydatów na instruktorów narciarskich, kapitan sportowy, wielokrotny członek i kierownik polskich ekip narciarskich wyjeżdżających na zawody krajowe i zagraniczne, kierował budową schroniska "Murowaniec" na Hali Gąsienicowej (wśród budowniczych byli także narciarze SN PTT).
Bracia Schiele trenowali latem i zimą. Wchodzili w skład sztafety SN PTT, która zwyciężała w biegach letnich na trasie Zakopane - Morskie Oko. Był to letni bieg sztafetowy narciarzy. W skład ekipy SN PTT weszli: F. Bujak, B. Czech, S. Górski, S. Kądziołka, S. Motyka, S. Michalski i bracia Schiele. W tych latach prężnie działający klub organizował mistrzostwa Zakopanego, biegi zjazdowe i biegi wytrzymałości na 30 km. W czasie FIS-u w 1929 r. A. Schiele był sędzią i kierownikiem biegów oraz skoków. Ogłosił wiele artykułów o tematyce narciarskiej, a w 1950 r. napisał podręcznik narciarstwa "Zima w górach". Z czasem wycofał się ze startów w zawodach na rzecz pracy w klubie, ale nadrabiał to jego brat Kazimierz, który odnosił znaczące sukcesy, zwłaszcza w biegach narciarskich. Skutecznie potrafił rywalizować w klasie starszych z zawodnikiem SN PTT Henrykiem Bednarskim (w latach 1920-28). W czasie wojny A. Schiele był żołnierzem AK, w 1943 r. więzionym w katowni Warszawy, na Pawiaku. Po wojnie pracował przy odbudowie zabytków Warszawy. Do Zakopanego wracał coraz rzadziej, ale w 1965, w 60-lecie swej pierwszej wspinaczki w Zakopanem, przeszedł filar Świnicy. Miał wtedy 75 lat. Był członkiem honorowym Klubu Wysokogórskiego i Polskiego Związku Alpinizmu. Za wybitne zasługi dla polskiego narciarstwa został mianowany członkiem honorowym SN PTT (1960 r.) oraz honorowym instruktorem PZN. Oprócz narciarstwa uprawiał czynnie boks. Zmarł w 1976 r. w Konstancinie.
|
|
Zarząd SN PTT w latach 30. Kazimierz Schiele siedzi trzeci od lewej. (Fot. ze zbiorów SN PTT 1907 Zakopane) |
|
Życiorys drugiego bliźniaka - Kazimierza Schiele - jest bardzo podobny, naznaczony miłością do nart, SN PTT, wspinaczki i gór. W 1911 r. przeszedł z bratem północno-zachodnią ścianę Małej Buczynowej Turni, ponadto dokonał wielu przejść letnich i zimowych w Alpach. Od 1908 r. był członkiem Sekcji Turystycznej TT oraz SN PTT. Z nartami zapoznał się, jak było mowa, w Wiedniu, a po wojnie dokonał w Tatrach wielu imponujących rajdów narciarskich. W 1925 r. wraz z Bednarskim dokonał rajdu na nartach na trasie: Zakopane - Hala Goryczkowa - Kasprowy Wierch - Wierchcicha Dolina - Zawory - Wrota Chałubińskiego - Morskie Oko - Opalone - Dolina Pięciu Stawów Polskich - Zawrat - Zakopane. Był też instruktorem narciarskim i zaopatrywał w opał schroniska na Hali Pysznej i w Dolinie Starorobociańskiej (oba należące do SN PTT). W 1920 r. osiedlił się na stałe w Zakopanem i założył z bratem "pierwszą mechaniczną fabrykę nart" na Kasprusiach. Jako działacz zarządu, prezes SN PTT przez 20 lat (w latach 1929-1949, z przerwą wojenną) i działacz PZN położył wielkie zasługi dla rozwoju polskiego narciarstwa, m.in. był odkrywcą talentu Bronisława Czecha. Startował w przeszło 100 zawodach narciarskich. Wszyscy niemal zawodnicy znali go jako sędziego (sędziował w przeszło 450 zawodach narciarskich, co było swoistym rekordem). W czasie wojny żołnierz Powstania Warszawskiego. W 1949 r. został inwalidą po wypadku na Kasprowym Wierchu (najechanie przez szusującego narciarza). Wyróżniony godnością członka honorowego SN PTT i honorowego instruktora PZN, zmarł w 1956 r.
WOJCIECH SZATKOWSKI