Ciemnosmreczyński Staw, Niżni; Wymiary stawu
ulegają dość dużym wahaniom; wynoszą one wg pomiarów Romana Gajdy z 1932 (i, w nawiasach, wg nieco
wcześniejszych pomiarów J. Schaffera i F. Stummera): pow. 13,156 ha (10,476 ha),
564 x 410 m (520 x 366 m), głęb. 40,5 m (37,8 m).
Wg pomiarów pracowników TANAPu w
1961-67: pow. 12,010 ha, 525 x 360 m, głęb. 37,8 m.
W dawnych opisach Tatr
staw ten ma nazwę Przybylińskie Jezioro (Pribylinské pleso; Pribiliner See;
Pribilinai tó), gdyż leżało na terenie wsi Przybylina
.
Był to pierwszy staw w Tatrach, którego głębokość mierzono; dokonał tego lipt.
ziemianin Jerzy Pongrác (Georg Pongrátz) ok. 1750. Pomiar ten daleko odbiegał od
rzeczywistości.
Wkrótce potem, 26 VIII 1751, przybył nad ten staw Jakob Buchholtz z dwoma pomocnikami, ale nie z
członkami cesarskiej komisji nauk., jak to podaje się mylnie w literaturze, gdyż
członkowie owej komisji rozstali się wcześniej z Buchholtzem. Buchholtz pozostał
nad jeziorem do nast. dnia, aby zbadać, czy prawdziwe jest panujące wówczas
mniemanie, że jezioro to (podobnie jak Morskie
Oko i in. stawy tatrz
.) posiada przypływ i odpływ wskutek podziemnego połączenia
z morzem. Buchholtz swymi całodobowymi pomiarami wykazał, że badane jezioro nie
posiada ani odpływu, ani przypływu.
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
