| piarg (Terminologia) |
| |
Wyraz z gwary podh., oznaczający okruchy skał różnej
wielkości gromadzące się gł. u stóp ścian górskich, na mniej stromych stokach
oraz w żlebach i poniżej ich wylotów. Ruchomy p. to taki, który przy stąpnięciu
nań łatwo osuwa się w dół. P. gromadząc się u stóp ścian górskich i poniżej
wylotów większych żlebów często tworzy
większe lub mniejsze stożki piargowe, jak u stóp Mięguszowieckiego Szczytu i Cubryny nad Morskim...
|
|
| piarżysko (Nie okreslony) |
| |
piarżysko. Duży obszar piargów.
|
|
| Piarżysta Dolina (Nie okreslony) |
| |
Piarżysta Dolina; Piargová dolinka. S. Jest to górna część
Ciemnosmreczyńskiej Doliny: jej trzecie piętro (z Wyżnim Ciemnosmreczyńskim
Stawem) i czwarte (najwyższe) piętro. Nazwa P.D. jest pochodzenia lud., od słowa
piarg. Dla górali podh. w dawnych czasach dolina ta była jednym z
ulubionych terenów polowań na kozice (nawet śpiewali o niej piosenkę).Nazwą P.D.
często oznacza się całą Ciemnosmreczyńską Dolinę, co nie jest...
|
|
| Piarżysta Przełęcz, Skrajna (Nie okreslony) |
| |
Piarżysta Przełęcz, Skrajna, dawniej Zachodnia Przełęcz pod Cubryną;
Smrečinské sedlo, Temnosmrečinské sedlo; Südwestliches Smrečiner Joch;
Délnyugati-Szmrecsini-hágó. S. Wcięcie w grani łączącej Cubrynę z
Koprowym Wierchem w miejscu, gdzie stromo opadająca pn.-wsch. grań tego
ostatniego przechodzi w zasadniczo poziomy grzebień Piarżystych Czub.Pierwsze
wejście i przejście:Władysław Kleczyński i przew. Klemens Bachleda ok....
|
|
| Piarżysta Przełęcz, Zadnia (Nie okreslony) |
| |
Piarżysta Przełęcz, Zadnia, dawniej Wschodnia Przełęcz pod Cubryną; Sedlo
pod Čubrinou, sedlo pod Čubrinkou; Nordöstliches Smrečiner Joch;
Északkeleti-Szmrecsini-hágó. S. Wąska szczerba mn. w. w połowie długości
grani łączącej Cubrynę z Koprowym Wierchem, między Cubrynką a Piarżystymi
Czubami.Pierwsze wejście i przejście: Tytus Chałubiński i towarzysze z zakop.
przewodnikami ok. 1880.Nazwa: od Piarżystej Doliny.
|
|
| Piarżyste Czuby (Nie okreslony) |
| |
Piarżyste Czuby; Piargový chrbát. S. Turniczki i garby w grani
między Zadnią Piarżystą Przełęczą a Skrajną Piarżystą Przełęczą. Pierwsze
przejście granią: A. Pawłowski, Mieczysław Świerz i Władysław Ziętkiewicz w
1921.Nazwa: od Piarżystej Doliny.
|
|
| piarżysty (Terminologia) |
| |
Pokryty lub wypełniony piargiem, np. piarżyste zbocze, piarżysty żleb.
|
|
| Piasecki Eugeniusz (Nie okreslony) |
| |
Piasecki Eugeniusz (13 XI 1872 Lwów - 17 VII 1947 Ptaszyn k. Cieplic,
poch. w Poznaniu), syn »dra Wenantego Piaseckiego.
Lekarz (studia w UJ 1891-96, dr), teoretyk wychowania fiz., narciarz i
taternik, działacz harcerski. Prof. Uniw. Pozn. 1919-39 i 1945-47 oraz Uniw.
Lwow. 1939-41, a od 1920 także dyr. Studium Wychowania Fiz. w Poznaniu. Autor
wielu prac z dziedziny wychowania fiz. i medycyny.
Od młodości dużo przebywał w Zakopanem,...
|
|
| Piasecki Stanisław (Nie okreslony) |
| |
Piasecki Stanisław (15 XII 1900 Lwów - 12 VI 1941 Palmiry k. Warszawy),
najstarszy syn » Eugeniusza Piaseckiego. Literat, publicysta, krytyk lit.,
skrajnie prawicowy działacz polit., taternik, mgr ekonomii Uniw. Pozn. 1925.
Dużo przebywał w Zakopanem, gdzie w 1917 otrzymał maturę. W 1919-20 służył w
» Kompanii Wysokogórskiej i wtedy uprawiał taternictwo w towarzystwie
Mieczysława Świerza i in. Brał udział w I wejściu zach. filarem na...
|
|
| Piasecki Wenanty (Nie okreslony) |
| |
Piasecki Wenanty (15 VII 1832 Magdalówka k. Tarnopola - 25 VIII 1909
Linz, Austria). Lekarz (studia przerywane, w UJ, uniw. w Pradze i UJ 1867, dr
1870), propagator przyrodolecznictwa, teoretyk i nauczyciel wychowania fiz.,
jeden z pionierów ruchu gimnastycznego w Polsce, działacz "Sokoła", w powstaniu
1863 komisarz Rządu Narodowego. Był jednym z pierwszych lekarzy osiadłych w
Zakopanem (od 1880).
Zakopane i Tatry poznał już w 1863, w drodze z...
|
|
| piaskowiec (Nie okreslony) |
| |
piaskowiec. Skała osadowa, powstała z ziarn piasku, posklejanych
lepiszczem (wapiennym, ilastym, żelazistym lub krzemionkowym). Piaskowce w
Tatrach powstawały w triasie, w jurze, także w kredzie, a częściowo i w eocenie
jako składniki zespołu fliszowego. Skały piaskowcowe występują np. w Tomanowej
Dolinie, nad Smytnią Polaną w Kościeliskiej Dolinie, w pobliżu Tokarni, pod
Jatkami w Przednich Koperszadach.
|
|
| Piątkiewicz Bronisław (Nie okreslony) |
| |
Piątkiewicz Bronisław (14 IX 1878 Babica, pow. Rzeszów - 4 XII 1966
Warszawa). Geodeta (Politechn. Lwow. i Uniw. Lwow. 1898-99, UJ 1899-1902 i za
granicą), w Polsce jeden z pierwszych specjalistów od fotogrametrii, kier.
Oddziału Fotogeodezyjnego Min. Robót Publ. 1924-32, prof. fotogrametrii
Politechn. Warsz. 1946-60. Działał w skautingu, potem w harcerstwie.
W 1924 brał udział w pracach pol.-czechosł. komisji delimitacyjnej,
ustalającej...
|
|
| Piątkowski Eugeniusz (Nie okreslony) |
| |
Piątkowski Eugeniusz (3 VIII 1898 Kraków - 12 I 1976 Warszawa).
Nauczyciel (wydz. filoz. UJ 1916-21), urzędnik, taternik, fotografik tatrz., w
1959-65 kier. biura zarządu gł. Klubu Wysokogórskiego.
Po Tatrach chodził dużo i często od 1908, najpierw tylko turystycznie,
później także taternicko. Przed 1959 był działaczem Koła Warsz. Klubu
Wysokogórskiego.
Był zamiłowanym i wybitnym fotografikiem tatrz., którego prace fot....
|
|
| Piekielnikowa Turnia (Nie okreslony) |
| |
Piekielnikowa Turnia; Pekelník; Höllenturm; Pokol-torony. S.
Turnia w pd.-wsch. grani Diablowiny, nad Szatanią Przełęczą. Nazwa P.T.: »
Szatan.
|
|
| Piekło (Nie okreslony) |
| |
Piekło lub Piekiełko. P.Otoczona stromymi skałami kotlinka u
samego dołu pn.-wsch. stoków Kondrackiej Kopy. Wylot P. jest zwrócony do górnej
części Doliny Małego Szerokiego (odnogi Kondratowej Doliny), ku znakowanej
ścieżce tur., wiodącej na Kondracką Przełęcz i Giewont.
Nazwa Piekło bywa omyłkowo przesunięta na ową górną część Doliny Małego
Szerokiego, i wtedy mówi się, że ta ścieżka na Giewont prowadzi przez...
|
|
| Pieniążek Józef (Nie okreslony) |
| |
Pieniążek Józef (1888 - 24 V 1953 Kraków). Malarz i grafik (krak. ASP,
uczeń, potem przyjaciel Leona Wyczółkowskiego). W 1925-38 wystawiał swe prace w
Warszawie, Krakowie i in. miastach.
Z inspiracji Wyczółkowskiego od 1925 P. na swych licznych obrazach utrwalał
ginące już pozostałości dawnego stroju lud. i in. zabytków dawnej sztuki
(kościoły, kaplice), często na tle krajobrazu.
Z jego licznych wędrówek i poszukiwań na...
|
|
| Pieronka (Nie okreslony) |
| |
Pieronka (ok. 950-1150 m). P. Lesiste zbocze między Małym Żlebkiem
a dolną częścią Doliny Małej Łąki, zaraz powyżej Drogi pod Reglami. Na starej
mapie katastralnej w miejscu tym figuruje nazwa Hala pod Pieronką, ale taka hala
nigdy tu nie istniała.Pochodzenie nazwy Pieronka nie jest znane. Może w tym
miejscu często biły pioruny (tak wyjaśniano identyczną nazwę w Gorcach), ale
może też pochodzić od nazwiska lub przezwiska Piorun,...
|
|
| pierwiosnek maleńki (Nie okreslony) |
| |
pierwiosnek maleńki (Primula minima ), z rodziny Pierwiosnkowatych
(Primulaceae ). Malutka, kilka cm. wys. roślinka, o stosunkowo dużych (do
3 cm średnicy), pięciu płatkach zrosłych w koronę, purpurowofioletowych lub
ciemnoróżowych, podobnych trochę do kwiatów doniczkowej prymulki, tylko o
płatkach znacznie głębiej wcinanych. Listeczki drobne, klinowate, na szczycie
ucięte i wykrojone w kilka drobnych ząbków, zebrane w maleńką...
|
|
| pierwiosnek wyniosły (Nie okreslony) |
| |
pierwiosnek wyniosły (Primula elatior ), z rodziny
Pierwiosnkowatych (Primulaceae ). Wczesnowiosenna roślina zakwitająca
masowo na łąkach podtatrz. i w reglach w końcu kwietnia i w maju, a wyżej
jeszcze później. Kwiaty zebrane w wielokwiatowe podbaldachy mają barwę cytrynową
i pachną delikatnie, ale wyraźnie, brzoskwinią. Liście są owalnojajowate,
charakterystycznie pomarszczone, jakby pogniecione. Najobficiej zakwita w
krainie...
|
|
| Pierzchalanka Jadwiga (Nie okreslony) |
| |
Pierzchalanka Jadwiga, zwana Orlicą (26 II 1905 Lwów - 25 VIII 1980 Nowy
Targ, poch. w Zakopanem), kuzynka » Jerzego Pierzchały. Taterniczka, grotołaz,
narciarka wysokogórska, fotograf górski, nie ukończone studia malarskie 1923-26
w Państw. Szkole Przem. na Wydziale Przemysłu Artyst. we Lwowie. Ze względów
zdrowotnych bywała w Zakopanem od 1923, a w 1932 zamieszkała tam na stałe w domu
"Orlica" (stąd jej przezwisko).
Po Tatrach...
|
|
| Pierzchała Jerzy (Nie okreslony) |
| |
Pierzchała Jerzy (17 III 1914 Kraków). Taternik, alpinista, matura w
Zakopanem 1932, studia wyższe (prawo i ekonomia) w Warszawie, Krakowie (UJ 1936)
i Londynie (London School of Economics 1947-48).
Walczył w kampanii wrześniowej 1939, internowany na Litwie i w ZSRR, potem
wstąpił do armii pol., z którą dostał się do Persji i Iraku, walczył we Włoszech
(por. artylerii) pod Monte Cassino, Ankoną i Bolonią. Od 1946 osiadł w Anglii
(od 1948...
|
|
| Pietraszek Andrzej (Nie okreslony) |
| |
Pietraszek Andrzej. Chirurg (Klinika Chir. Instytutu Gruźlicy w
Warszawie), taternik od 1960, alpinista od 1968. Uczestnik pol. wypraw alpin. w
Alpy, Kaukaz, Pamir (m.in. wejścia na Szczyt Lenina 7134 m i Szczyt Komunizmu
7495 m), Ałtaj Mongolski, Himalaje (wyprawa na Kangbachen w 1974). Współautor
książki Kangbachen zdobyty (Wa. 1977).
|
|
| Pietraszek Anna Teresa (Nie okreslony) |
| |
Pietraszek Anna Teresa (10 VII 1951 Warszawa). Dziennikarka (Wydz.
Dziennikarstwa UW), od 1977 reż. i operator filmów dokumentalnych, oświat. i
reportażowych, od 1986 w Telewizji Pol., taterniczka, alpinistka, od 1970 czł.
Pol. Klubu Górskiego.
Brała udział w pol. wyprawach alpin. w Hindukusz w 1973, 1975, 1976, 1978 i w
Himalaje w 1988, a ponadto w wielu wyprawach "trekkingowych" w celach filmowych
(Hindukusz, Himalaje, Karakorum)....
|
|
| Pietrusiński Ludwik (Nie okreslony) |
| |
Pietrusiński Ludwik (21 III 1803 Lwów - 8 V 1865 Warszawa, poch. na
cment. ewang.-reform.). Prawnik (uniw. wiedeński, dr 1828), dziennikarz (od 1831
w Warszawie), publicysta, literat, radca stanu, w 1861 czł. Warsz. Departamentów
Senatu Rządzącego, działacz społ., podróżnik. W 1830-31 walczył w Powstaniu
Listopadowym.
P. jest jednym z pionierów turystyki w Beskidach i Tatrach, podejmował tam
wycieczki w celach czysto tur., a nie naukowych....
|
|
| Pietsch Andrzej (Nie okreslony) |
| |
Pietsch Andrzej (13 VIII 1932 Kraków). Grafik (krak. ASP 1958), prof. ASP
w Krakowie (od 1986 prof. zwycz.); wystawy indywidualne od 1962 w kraju (m.in. w
Zakopanem 1962, 1965) i za granicą. Taternik i alpinista.
W latach 1950 należał do najbardziej czynnych taterników i uczestniczył w
takich czołowych wówczas osiągnięciach jak I wejście pr. filarem pd. ściany
Zamarłej Turni (w 1951 z Tadeuszem Strumiłłą), I wejście środkiem pn.-wsch....
|
|
| Pięciostawiańska Przełączka (Nie okreslony) |
| |
Pięciostawiańska Przełączka; Veterná štrbina; Hintere Fünfseenscharte;
Hátsó-Öt-tavi-csorba. S. Między Juhaską Turnią a Pięciostawiańską Turnią,
ponad Doliną Pięciu Stawów Spiskich.
Pochodzenie nazw: od nazw Pięciostawiańskiej Turni.
|
|
| Pięciostawiańska Turnia (Nie okreslony) |
| |
Pięciostawiańska Turnia (ok. 2515 m); Veterný štít; Fünfseenspitze;
Öt-tavi-csúcs. S. Trzecia z kolei turnia w grani ciągnącej się od
Baraniej Przełęczy w kierunku Małego Durnego Szczytu. Wznosi się między Juhaską
Turnią a Sępią Turnią. Pierwsze wejście: Gyula Dőri i Károly Jordán w 1901.Pol.,
niem. i węg. nazwa P.T. pochodzi od Pięciu Stawów Spiskich. Nazwa słow. jest
dowolnie urobiona (veterný =wietrzny,...
|
|
| Pięciu Stawów Polskich, Dolina (Nie okreslony) |
| |
Pięciu Stawów Polskich, Dolina (1625 - ok. 1900 m); dolina Piatich
Polských plies; Tal der Polnischen Fünf Seen; Lengyel-Öt-tó völgy. P. Górna część wielkiej doliny, która jest
odgałęzieniem Doliny Białki, a w swej dolnej części nazywa się Doliną Roztoki.
Ku tej ostatniej Dolina Pięciu Stawów Polskich obrywa się stromą ścianą
stawiarską, poprzez którą stacza się wodospad Siklawa.
D.P.S.P. ma półkolisty kształt i ok....
|
|
| Pięciu Stawów Spiskich, Dolina (Nie okreslony) |
| |
Pięciu Stawów Spiskich, Dolina (ok. 2000-2300 m), dawniej Dolina Pięciu
Stawów Węgierskich; kotlina Piatich Spišských plies; Fünfseenkessel, Kessel der
Fünf Seen; Öt-tavi-katlan, Öt-tó-katlan. S. Górne piętro Doliny Małej
Zimnej Wody, powyżej jej górnego progu zw. Złotymi Spadami. Długość Doliny
Pięciu Stawów Spiskich wynosi ok. 1,5 km, szer. ok. 0,75 km.
Otaczają ją: Lodowa Kopa, Lodowy Szczyt, Baranie Rogi i Durny Szczyt....
|
|
| Pięć Stawów Polskich (Nie okreslony) |
| |
Pięć Stawów Polskich; Pät Polských plies; Polnische Fünfseen;
Lengyel-Öt-tó. P. Pięć największych stawów
w Dolinie Pięciu Stawów Polskich: Przedni, Mały, Wielki, Czarny i Zadni Staw
(opisane osobno). Wody z tych stawów zbierają się w najniżej leżącym Wielkim
Stawie, z którego wypływa Potok Roztoka. Łączna powierzchnia jeziorna w Dolinie
Pięciu Stawów Polskich wynosi 61,25 ha i jest większa niż w jakiejkolwiek innej
dolinie...
|
|
