| Zsigmondy Zoltán (Nie okreslony) |
| |
Zsigmondy Zoltán, dr (1880 - I 1945 Budapeszt). Węg. taternik. W
towarzystwie M. Szontagha jun. i przew. Johanna Franza sen. dokonał w 1905
pierwszego wejścia na Drąg, Turnię nad Drągiem i Małą Kończystą. Brał też udział
w jednym z najwcześniejszych wejść na Ostry Szczyt. Zginął w czasie oblężenia
Budapesztu.
|
|
| Zubek Józef (Nie okreslony) |
| |
Zubek Józef, też Zubek-Nozka (4 III 1914 wieś Kościelisko - 6 XI 1988
Zakopane). Zakop. cieśla, narciarz, taternik, alpinista, przewodnik tatrz.,
ratownik górski.
Pochodził z podh. rodziny Zubków, której kolejne pokolenia przewędrowały z
Maruszyny przez Nowe Bystre i Kościelisko (Polany) do Zakopanego na Bystre; od
ok. 1870 mieli przezwisko Kocańda, od 1905 Nozka (od "nóżka", zapewne od
panieńskiego nazwiska matki, Stopka). Do szkoły...
|
|
| Zuber Oskar (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Zuberska Dolina (Nie okreslony) |
| |
Zuberska Dolina; Roháčska dolina, Studená dolina. S. Wielka walna
dolina po pn. stronie gł. grzbietu Tatr Zach., stanowiąca przedłużenie ku górze
Doliny Zimnej Wody Orawskiej, kończącej się w Zuberskiej Kotlinie, która sięga
ku wsch. do wylotu Zuberskiej Doliny. Z.D. jest jedną z największych dolin
tatrz.
Od swego wylotu (875 m) Z.D. ciągnie się w górę ku pd.-wsch. do stóp Wołowca
i Rohaczy. Mn.w. w połowie swej długości...
|
|
| Zuberska Kotlina (Nie okreslony) |
| |
Zuberska Kotlina; Zuberská kotlina, Zuberecká kotlina. S. Duże
rozszerzenie Doliny Zimnej Wody Orawskiej poniżej wylotu Zuberskiej Doliny. W
dolnej (pn.-zach.) części tej kotliny leży wieś Habówka, a w środk. części -
wieś Zuberzec. Z.K. jest częścią » Podtatrzańskiego Rowu.
|
|
| Zuberska Woda (Nie okreslony) |
| |
Zuberska Woda; Zuberská voda. S. Lewoboczny dopływ Zimnej Wody
Orawskiej, który powstaje u górnego (wsch.) końca wsi Zuberzec ze spływu (776 m)
Siwego Potoku z Przybyskim (Klińskim) Potokiem. Płynie ku zach. przez Zuberzec i
uchodzi (na wysokości 730 m) do Zimnej Wody. Lewobocznym dopływem Zuberskiej
Wody jest Borowa Woda.Na dolny tok Zuberskiej Wody przesuwa się czasem błędnie
nazwę Borowej Wody, a kiedy indziej na całą Zuberską Wodę...
|
|
| Zuberski Rów (Nie okreslony) |
| |
Zuberski Rów; Zuberská brázda. S. Część » Podtatrzańskiego Rowu
ciągnąca się spod Huciańskiej Przełęczy przez Zuberską Kotlinę i Błotną Dolinę
aż pod zach. stoki Przełęczy Borek. W nazewnictwie słow. Z.R. (Zuberská brázda)
niekiedy obejmuje też » Huciański Rów i Orawicki Rów (z Orawicką
Kotliną).
|
|
| Zuberski Wierch (Nie okreslony) |
| |
Zuberski Wierch (1747, 1746 m), dawniej Zuberec lub Wierch Zuberec;
Zuberec (nazwa oraw.), Holan (nazwa lipt.). S. Drugorzędne wzniesienie w
zach. grani Brestowej Kopy, między Małą Brestową Kopą a Palenicą Jałowiecką.
Nazwa Z.W. pochodzi od wsi Zuberzec.
|
|
| Zuberzec (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Zvěřina František Bohumír (Nie okreslony) |
| |
Zvěřina František Bohumír (4 II 1835 Hrotovice, okres Třebíč, Czechy - 27
XII 1908 Wiedeń). Czes. malarz i grafik (ASP w Pradze 1852-59), nauczyciel
rysunków w Słowenii (Gorica, Maribor) i Austrii (Wiedeń). Dużo podróżował, od
Albanii po Rosję. Na Słowacji bywał już w 1849-52 i później.Jest on autorem
licznych akwarel i kolorowanych rysunków. Wśród jego krajobrazów i scen
rodzajowych są też tatrz., np. Odpočinek pastýřů v...
|
|
| Zvěřina Ladislav Narcis (Nie okreslony) |
| |
Zvěřina Ladislav Narcis (29 X 1891 Praga - 26 VI 1980 tamże). Czeski
poeta, prozaik i historyk literatury (uniw. w Pradze 1916, dr), recenzent i
krytyk literacki. Pracował jako pedagog i urzędnik na Słowacji 1919-38 (m.in. w
Lewoczy i Dolnym Smokowcu), od 1939 w Pradze. Był głosicielem jedności narodowej
Czechów i Słowaków; dlatego pisał po czesku i po słowacku.Z okazji jubileuszu
Kazimierza Tetmajera opublikował zbiór nowel z Tatr i Podtatrza:...
|
|
| Zwalista Turnia (Nie okreslony) |
| |
Zwalista Turnia; Weszterov štít; Weszterspitze; Weszter-csúcs. S.
Rozłożysty szczyt między Baniastą Turnią a Staroleśnym Szczytem, w grani między
górną częścią Wielickiej Doliny a Staroleśną Doliną. Pierwsze wejście: Kazimierz
Tetmajer z towarzyszami w 1892. Zimą: Stanisław K. Zaremba w 1928.Polska nazwa
Z.T. pochodzi od jej kształtu. Jej nazwami obcojęzycznymi jest upamiętniony »
Paul Weszter.
|
|
| Zweig Krakau des Deutschen Alpenvereins (Nie okreslony) |
| |
Zweig Krakau des Deutschen Alpenvereins. Oddział krakowski niem.
organizacji tur.-alpin., Deutscher Alpenverein (DAV); powstał 8 II 1943 podczas
niem. okupacji. Jego zadaniem było propagowanie i organizowanie turystyki i
taternictwa wśród Niemców (reichsdeutschów i volksdeutschów) w Generalnej
Gubernii, m.in. w celu przygotowania niem. młodzieży (Hitlerjugend) do służby
wojsk. w oddziałach górskich, a także nadzór nad niem. przewodnictwem w...
|
|
| Związek Podhalan (Nie okreslony) |
| |
Związek Podhalan. Zarówno Związek Górali jak i Związek Podhalan wyrósł z
ruchu społ., zwanego regionalizmem podhalańskim. Wywodzi się on z działalności
zwł. pisarskiej wielu osób równie oczarowanych pięknem Tatr jak i głęboko
zainteresowanych kulturą lud. Podhala czy w ogóle Podtatrza Polskiego. Byli to
najpierw niegórale jak Stanisław Staszic, Seweryn Goszczyński, Tytus
Chałubiński, Bronisław Dembowski, Władysław Matlakowski,...
|
|
| Związek Podhalan w Północnej Ameryce (Nie okreslony) |
| |
Związek Podhalan w Północnej Ameryce (ZPPA), ang. Polish Highlanders
Alliance of North America. Powstał w Chicago w 1929 i istnieje nadal jako duża
organizacja zrzeszająca pol. górali i ich potomków w USA.
Projekty i nawet usiłowania stworzenia tego rodzaju organizacji wśród pol.
emigrantów pojawiały się już przed I wojną światową. Pierwszym zrealizowaniem
takiej organizacji, ale złożonej z górali i niegórali, było »...
|
|
| Związek Strzelecki "Strzelec" (Ludzie) |
| |
Związek Strzelecki "Strzelec". Organizacja paramilitarna powstała w
1910r. z inicjatywy J. Piłsudskiego. Ćwiczenia oddziałów
strzeleckich często odbywały się w Tatrach i na Podhalu. W 1914 r., w pierwszych dniach sierpnia, po mobilizacji polskich organizacji
paramilitarnych w krakowskich Oleandrach, z Zakopanego wyrusza pociąg,
którym wyjeżdża oddział podhalański pod...
|
|
| Związek Ziem Górskich (Nie okreslony) |
| |
Związek Ziem Górskich (ZZG). Został zainicjowany w sierpniu 1936 na
Zjeździe Górskim w Sanoku, a formalnie ukonstytuował się w listopadzie 1936 w
Warszawie. W skład ZZG wchodziły liczne instytucje państw. (np. Izby
Przem.-Handl.) i duże stowarzyszenia społ. (m.in. Pol. Zw. Narc., Pol. Tow.
Tatrz., Zw. Podhalan), pracujące na obszarze gór polskich.
ZZG koordynował poczynania organizacji kult., oświat., społ., nauk., gosp.,
tur. itd....
|
|
| Zwierówce, Schronisko na (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Zwierówka (Nie okreslony) |
| |
Zwierówka (1037 m); Zverovka. S. Polana w Zuberskiej Dolinie po
jej orogr. pr. stronie, nieco na pn. od połączenia Łatanej Doliny z Rohacką
Doliną. Na Z. stoi leśniczówka, dom HS i » Schronisko na Zwierówce. Dochodzi tu
autobus z Zuberca. W pobliżu (przy znakowanej ścieżce wiodącej ku pn.-zach.)
domki kempingowe, nieco dalej obozowisko tur. i hotel tur. "Primula", a jeszcze
dalej » Stawek pod Zwierówką. Ku pd.-wsch. od Z., przy łuku...
|
|
| Zwierówką, Stawek pod (Nie okreslony) |
| |
Zwierówką, Stawek pod (983 m); Pleso pod Zverovkou, jazierko pod
Zverovkou. S. Mały śródmorenowy stawek w Zuberskiej Dolinie, leżący ok. 1
km na pn.-zach. od Zwierówki. Jest najniżej położonym stawem w Tatrach. Pow.
0,31 ha, 82 x 52 m, głęb. 1,2 m.
|
|
| zwierzęta (Nie okreslony) |
| |
zwierzęta. Fauna Tatr różni się znacznie od niżowej. Żyją tu z., których
gdzie indziej w Polsce nie spotykamy, np. świstaki i kozice, ponadto są »
endemity, których poza Tatrami nigdzie na świecie nie ma, a także występują »
relikty, czyli przeżytki z dawniejszych epok historii Tatr.
Życie z. w specyficznych warunkach, na różnych wysokościach, w ostrym
klimacie wysokogórskim, w ciągu krótkiego okresu wegetacji, jest przyczyną...
|
|
| Zwierzyniec (Nie okreslony) |
| |
Zwierzyniec (ok. 900 m) P. Okolica w Zakopanem po zach. stronie
drogi do Kuźnic, nieco na pd. od pomnika Chałubińskiego. Do końca II wojny
świat. stał tu tartak, a obecnie budynek dyrekcji i muzeum TPN. Niegdyś był w
tej okolicy niewielki zwierzyniec właściciela dóbr zakop. Homolacsa, i stąd
nazwa.
|
|
| Zwierzyniec Jaworzyński (Nie okreslony) |
| |
Zwierzyniec Jaworzyński lub zwierzyniec
Hohenlohego. Po zakupie dóbr jaworzyńsko-lendackich w 1879 » Christian Hohenlohe
utworzył na ich terenie w swych prywatnych celach myśliwskich wielki zwierzyniec
obejmujący prawie całe Tatry Jaworzyńskie (ok. 2000 morgów). Zwierzyniec ten
został otoczony wysokim płotem i strzegli go liczni strażnicy, częściowo
sprowadzeni z Tyrolu, a przez pol. górali zwani jegrami. ...
|
|
| Zwodna Ławka (Nie okreslony) |
| |
Zwodna Ławka; Zvodná lávka, dawniej Svodná lávka; Weszterscharte;
Weszter-rés. S. Przełęcz między Zwalistą Turnią a Staroleśnym Szczytem, u
stóp wysokiego uskoku tego ostatniego. Pierwsze wejście: Kazimierz Tetmajer z
towarzyszami w 1892. Zimą: V. Jelinek i E. Křivý w 1936.Pol. nazwa Z.Ł. może
pochodzić stąd, że z jednej strony dostęp do niej jest łatwy, a z drugiej trudny
i niebezpieczny. Nazwą niem. i węg. jest upamiętniony...
|
|
| Zwolińska Zofia (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Zwoliński Stefan (Nie okreslony) |
| |
Zwoliński Stefan (19 VII 1900 Kraków - 29 IX 1982 Zakopane, poch. na
starym cment.), syn Leonarda Z., księgarza zakopiańskiego. Jeden z czołowych
speleologów tatrz., badacz dziejów dawnego górnictwa i hutnictwa w Tatrach,
fotograf tatrz., działacz tur., w 1923 - 50 współwłaściciel księgarni w
Zakopanem (z bratem Tadeuszem), w 1959-77 pracownik TPN (adiunkt do spraw
propagandy i turystyki). Studiował mechanikę na Politechn. Warsz. (1920-23) i...
|
|
| Zwoliński Tadeusz (Nie okreslony) |
| |
Zwoliński Tadeusz (16 X 1893 Kraków - 27 XI 1955 Zakopane, poch. na
starym cment.), syn Leonarda Z., zakop. księgarza. Wybitny działacz tur., jeden
z czołowych speleologów tatrz., kartograf, autor licznych map i przewodników
tatrz., fotograf tatrz., malarz amator, zamieszkały w Zakopanem, gdzie w 1923-50
wraz z bratem Stefanem był współwłaścicielem księgarni odziedziczonej po ojcu.
Początkowo uprawiał turystykę i taternictwo, od 1923...
|
|
| zwornik (Terminologia) |
| |
zwornik lub punkt zwornikowy. Miejsce gdzie schodzą
się przynajmniej trzy granie, żebra górskie itp. Zwornikiem jest najczęściej
szczyt (np. Świnica), lub inne wzniesienie grani (czasem
niepozorne), ale może nim także być przełęcz (np. Krzyżne).
|
|
| Zyzak Adam (Nie okreslony) |
| |
Zyzak Adam. Taternik, alpinista, mgr inż mechanik-energetyk, w 1970
adiunkt Gł. Inst. Górnictwa w Katowicach. Uprawiał taternictwo od 1953 (czł.
Klubu Wysokogórskiego od 1954), w Tatrach dokonał wielu pierwszych wejść w lecie
i zimą, z upodobaniem do przejść długich. W 1964 z Ryszardem Szafirskim
przeszedł całą Grań Tatr w 6 dni, co było wtedy rekordowo krótkim czasem. Jako
alpinista działał w różnych górach: Kaukaz 1963, Alpy 1965...
|
|
