| Pięć Stawów Polskich (Nie okreslony) |
| |
Pięć Stawów Polskich; Pät Polských plies; Polnische Fünfseen;
Lengyel-Öt-tó. P. Pięć największych stawów
w Dolinie Pięciu Stawów Polskich: Przedni, Mały, Wielki, Czarny i Zadni Staw
(opisane osobno). Wody z tych stawów zbierają się w najniżej leżącym Wielkim
Stawie, z którego wypływa Potok Roztoka. Łączna powierzchnia jeziorna w Dolinie
Pięciu Stawów Polskich wynosi 61,25 ha i jest większa niż w jakiejkolwiek innej
dolinie...
|
|
| Pięć Stawów Spiskich (Nie okreslony) |
| |
Pięć Stawów Spiskich lub po prostu Pięć Stawów,
dawnej Pięć Stawów Węgierskich; Pät Spišských plies, Pät plies, Spišské plesa;
Fünfseen, Zipser Fünfseen, Kleinkohlbacher Fünfseen; Öt-tó, Kis-Tarpataki Öt-tó.
S. Grupa pięciu gł. stawów w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich. Wypływa z
nich potok Mała Zimna Woda. Nad pd.-wsch. brzegiem Pośredniego Stawu Spiskiego
stoi Schronisko Téryego. Pomiary stawów...
|
|
| Pięć Źródeł (Nie okreslony) |
| |
Pięć Źródeł (1089 m) lub Pięć Źródeł Smokowieckich, dawniej Trzy Źródła;
Pät prameňov, dawniej Tri pramene; Fünf Quellen, dawniej Drei Quellen;
Öt-forrás, dawniej Három-forrás. S. Grupa kilku źródeł na lesistym zboczu
na pn.-zach. od Starego Smokowca, przy znakowanej ścieżce wiodącej ze Starego
Smokowca na Sławkowski Szczyt.
Główne trzy źródła znajdują się blisko siebie, nieco poniżej Altany Rainera,
są...
|
|
| Piękny Widok (Nie okreslony) |
| |
Piękny Widok (970 m), dawniej Widok; Pekná Vyhliadka; Schöne Aussicht;
Szép Kilátás. S. Osiedle przy Drodze Wolności, 1 km na wsch. od Starego
Smokowca. Stanowi zach. część Górnego Smokowca. Są tu domy wczasowe, hotele,
schronisko tur., sklepy.
|
|
| Piękoś-Mirkowa Halina (Nie okreslony) |
| |
Piękoś-Mirkowa Halina (15 VII 1939 Cieszyn), od 1976 żona » Zbigniewa
Mirka. Botaniczka (studia na UJ 1962, dr 1968, doc. 1994), działaczka ochrony
przyrody, od 1977 kier. Tatrz. Stacji Nauk. ZOP PAN w Zakopanem, od 1985
zastępca red. nacz. rocznika "Ochrona Przyrody", od 1988 czł. rady Tatrz. Parku
Nar.
Autorka ponad 180 prac nauk. i pop.-nauk. oraz recenzji, notatek i in.
publikacji z dziedziny botaniki (zwł. florystyki, geobotaniki i...
|
|
| piętra klimatyczne (Nie okreslony) |
| |
piętra klimatyczne. Według badań Mieczysława Hessa (1965) średnia roczna
temperatura w Karpatach Zach. jest związana zarówno z wysokością n.p.m., jak i z
wystawą zboczy, i stanowi wielkości stałe (w okresach wieloletnich), obrazujące
strefowy układ klimatyczny, tzw. piętra klimatyczne.
Liczba pięter klimatycznych w danym masywie górskim jest zależna i od
wysokości n.p.m. danego masywu i od wzniesienia n.p.m. jego podstawy (podnóża)....
|
|
| piętra roślinności (Terminologia) |
| |
Roślinność górska, zależnie od wysokości n.p.m.,
tworzy w Tatrach (i w in. górach) specyficzne zbiorowiska, różniące się swym
składem i wyglądem. Zbiorowiska te zmieniają się w miarę wzrostu wysokości
n.p.m. w związku z równoczesną zmianą klimatu. Te zmiany w rozmieszczeniu pionowym
roślinności górskiej to jedna z najważniejszych jej cech fitogeograficznych.
Zmiany te nie zachodzą stopniowo lecz dość nagle, niejako skokowo, co paręset...
|
|
| piętra roślinności gospodarcze (Terminologia) |
| |
Gospodarka ludzka w Tatrach rozszerzając się coraz
bardziej doprowadziła do utworzenia się swoistych sztucznych pięter roślinnych,
zwanych piętrami gospodarczymi, które w pewnym stopniu pokrywały się z granicami
pięter naturalnych, a częściowo w nie
wkraczały.
Dawniej wyróżniana była tylko tzw. kraina uprawy, która
po pn. stronie Tatr wdzierała się w regiel
dolny do ok. 1000 m, ale nieraz dochodziła nawet do 1200 m (Palenica...
|
|
| Pigoń Stanisław (Nie okreslony) |
| |
Pigoń Stanisław (27 IX 1885 Kombornia k. Krosna - 18 XII 1968 Kraków,
poch. na Cment. Rakowickim, od 1970 na Salwatorze). Historyk literatury i
filolog (UJ 1911), edytor nauk., prof. Uniw. Wil. 1921-30 i UJ 1930-60, czł. PAU
1929 i PAN 1952. W 1939-40 wraz z in. profesorami UJ był więziony w niem. obozie
koncentr. w Sachsenhausen; w 1940-44 wykładał na tajnym UJ.
W jego bogatej twórczości nauk. (dotyczącej m.in. Adama Mickiewicza i
Juliusza...
|
|
| Pilát Rudolf (Nie okreslony) |
| |
Pilát Rudolf (27 III 1875 Bavorov, okres Strakonice - 18 X 1946 Praga).
Taternik i w swoim czasie jeden z czołowych alpinistów czeskich. Był też znanym
numizmatykiem, a z zawodu bankowcem.
Dokonał wielu wejść w Tatrach, Alpach, Pirenejach, w górach Korsyki i
Bułgarii. Był jednym z założycieli Klubu alpistů československých i przez 7 lat
jego prezesem, a potem hon. prezesem tegoż klubu oraz Svazu československých
horolezců. W pracy...
|
|
| Piłsudski Bronisław (Nie okreslony) |
| |
Piłsudski Bronisław, także Ginet-Piłsudski (2 lub 21 XI 1866 Zułów, pow.
Święciany, Litwa - 17 V 1918 Paryż, poch. na cment. w Montmorency), brat »
Józefa Piłsudskiego. Etnograf, muzeolog.
W 1887, w czasie studiów prawniczych na uniw. w Petersburgu, został oskarżony
o udział w organizowaniu zamachu na cara Aleksandra III i skazany na 15 lat
katorgi na Sachalinie. Już od 1889 pozwolono mu przejść do pracy w szkołach i
urzędach i...
|
|
| Piłsudski Józef (Nie okreslony) |
| |
Piłsudski Józef (5 XII 1867 Zułów, pow. Święciany, Litwa - 12 V 1935
Warszawa, poch. w Krakowie na Wawelu). Działacz niepodległościowy, komendant
Legionów Polskich, Naczelnik Państwa Polskiego, Pierwszy Marszałek Polski.
Od 1901 do 1914 dużo przebywał w Zakopanem, zarówno dla zdrowia jak i w
związku z jawnymi i tajnymi naradami PPS i in. organizacji. Stykał się tu ze
swym krewnym Stanisławem Witkiewiczem, a po 1906 także ze swym...
|
|
| Pinkwart Maciej (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Piotrowski Antoni (Nie okreslony) |
| |
Piotrowski Antoni (7 IX 1853 Nietulisko Duże k. Opatowa - 12 XII 1924
Warszawa). Malarz i rysownik (studia od 1868 u Wojciecha Gersona i in. w
Warszawie oraz w 1875 w Monachium), pedagog; wystawiał w kraju od 1874 i w
Paryżu: obrazy batalistyczne, rodzajowe, pejzaże i in.
W 1894 z Ludwikiem Bollerem i Stanisławem Janowskim przygotował wstępne
szkice do » Panoramy Tatr, ale nie był potem wśród jej rzeczywistych
wykonawców. W Krakowie...
|
|
| Piotrowski Jerzy (Nie okreslony) |
| |
Piotrowski Jerzy (4 X 1923 Kraków), syn » dra Kazimierza Piotrowskiego.
Taternik, alpinista, polarnik, mgr inż. architekt (Politechn. Krak. 1951).
Wspinał się w Tatrach od 1943, w lecie 1944 z grupą pol. taterników
(Stanisław Siedlecki i in.) ukrywał się przed Niemcami w Schronisku pod Wagą i
chodził na wspinaczki w okolicy przechodząc wtedy swe pierwsze nowe drogi
tatern., m.in. na pd. filarze Smoczego Szczytu (z Janem Stryjeńskim)....
|
|
| Piotrowski Kazimierz (Nie okreslony) |
| |
Piotrowski Kazimierz (1 III 1890 Krzeszowice k. Krakowa - 10 III 1962
Kraków). Taternik, alpinista, narciarz, lotnik sport., krytyk teatr., z zawodu
lekarz (UJ 1915), ginekolog i lekarz kolejowy w Krakowie.
W 1910-14 (będąc członkiem Klubu Kilimandżaro) należał do naczynniejszych
taterników, dokonując szeregu nowych przejść: pn. granią Żabiego Mnicha (w
1910), granią Śnieżnych Turni (1910), pd. ścianą Małego Lodowego Szczytu (1912)
i...
|
|
| Piotrowski Tadeusz (Nie okreslony) |
| |
Piotrowski Tadeusz (1 I 1940 Kołki na Wołyniu - 10 VII 1986 w Karakorum).
Taternik i alpinista, mgr ekonomii (Politechn. Szczecińska).
Rozpoczął działalność tatern. w 1964, a już od 1968 przechodził nowe drogi
lub dokonywał pierwszych wejść zim. na ścianach Kazalnicy Mięguszowieckiej,
Nawiesistej Turni, Młynarczyka i Galerii Gankowej.
W 1971-86 był jednym z czołowych alpinistów pol., dokonując w lecie i w zimie
w różnych...
|
|
| Pióro (Nie okreslony) |
| |
Pióro (ok. 960-1130 m). P. Długi pas skał wśród lasu na pn.-wsch.
stokach Nosala, nad Olczyską Doliną. U dolnego końca owego pasa skał sterczy
igła skalna » Baba.Nazwa Pióro zapewne pochodzi od kształtu.
|
|
| piryt (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Pisana Hala (Nie okreslony) |
| |
Pisana Hala, dawniej także Pisanka. P. Jedna z dawnych hal past. w
Kościeliskiej Dolinie, w jej środk. części, między Pośrednią Kościeliską Bramą
(Bramą Kraszewskiego) a Wyżnią Kościeliską Bramą (Raptawicką Bramą). Dzieliła
się na Niżnią Pisaną Halę (z szałasami nad zach. brzegiem Kościeliskiego Potoku)
i Wyżnią Pisaną Halę (z szałasami pod stokami Saturna, na tzw. Polance).
P.H. obejmowała pn.-wsch. stoki...
|
|
| Pisana Jaskinia (Nie okreslony) |
| |
Pisana Jaskinia (ok. 1023 m), dawniej Jaskinia pod Pisaną lub Jaskinia
Wodna pod Pisaną. P. Duża jaskinia w Kościeliskiej Dolinie w Pisanej
Skale (dług. korytarzy ok. 450 m). U podnóża Pisanej Skały znajduje się gł.
otwór P.J., z którego wypływa strumień (tzw. Wypływ spod Pisanej) wpadający
zaraz do Kościeliskiego Potoku, a niegdyś uważany błędnie za źródło Czarnego
Dunajca.
Wypływ spod Pisanej jest zapewne podziemnym...
|
|
| Pisana Polana (Nie okreslony) |
| |
Pisana Polana (ok. 1010-1100 m). P.Duża polana w Kościeliskiej
Dolinie nad Kościeliskim Potokiem, między Pośrednią Kościeliską Bramą (Bramą
Kraszewskiego) a wylotem Wąwozu Kraków, tuż na pn.-zach. od tego ostatniego.
P.P. należała dawniej do » Pisanej Hali.
Dzieli się na dwie części: Niżnia Pisana Polana (ok. 1010-1030 m), leżąca nad
zach. brzegiem Kościeliskiego Potoku, oraz Wyżnia Pisana Polana (ok. 1010-1100
m), po...
|
|
| Pisana Skała (Nie okreslony) |
| |
Pisana Skała (ok. 1040 m). P.Skała po wsch. stronie Kościeliskiej
Doliny, zaraz na pd. od wylotu Wąwozu Kraków i bezpośrednio nad Kościeliskim
Potokiem. Wypływa z niej ( na wys. 1023 m), z Pisanej Jaskini (Wodnej pod
Pisaną), strumień zwany Wypływem spod Pisanej, który zaraz wpada do
Kościeliskiego Potoku. Zob. też Pisana Jaskinia.
Nazwa Pisanej Skały pochodzi zarówno od » Pisanej Hali jak i od licznych
napisów na owej...
|
|
| Pisaniarski Potok (Nie okreslony) |
| |
Pisaniarski Potok (ok. 1350-ok. 1010 m). P. Pr. dopływ
Kościeliskiego Potoku. Płynie spod Upłazkowej Przełączki głównym korytem
Pisaniarskiego Żlebu, przecina Wyżnią Pisaną Polanę i wpada do Kościeliskiego
Potoku nieco poniżej wylotu Wąwozu Kraków.
|
|
| Pisaniarski Wodospad (Nie okreslony) |
| |
Pisaniarski Wodospad. P. Niewielki wodospad (wys. ok. 2,5 m) w
środk. biegu Pisaniarskiego Potoku na wys. ok. 1150 m, nad Pisaną Polaną w
Kościeliskiej Dolinie.
|
|
| Pisaniarski Żleb (Nie okreslony) |
| |
Pisaniarski Żleb (ok. 1150-1580 m). P. Wybitny długi żleb ciągnący
się z Wyżniej Pisanej Polany w Kościeliskiej Dolinie w górę ku wsch. pod
Upłazkową Przełączkę. Żlebem tym płynie Pisaniarski Potok.
|
|
| Pisaniarskie Zdziary (Nie okreslony) |
| |
Pisaniarskie Zdziary (1687 m). P.Grzbiet po pn. stronie górnej
połowy Pisaniarskiego Żlebu, ku któremu opada urwistymi skałami. Ciągnie się od
Upłazkowej Przełączki ku pn.-zach. w kierunku Organów.
|
|
| Pisarzewska Stanisława Tomasza (Nie okreslony) |
| |
Pisarzewska Stanisława Tomasza (7 III 1857 Warszawa - 16 II 1941 tamże,
poch. na cment. Parafii św. Bonifacego na Czerniakowie). Nauczycielka,
działaczka oświat., autorka podręczników szkolnych do tajnego nauczania pod
zaborem rosyjskim. Za swą działalność i podręczniki była więziona przez władze
carskie.
Była podobno miłośniczką Tatr i turystyki, ale konkretnie wiadomo jedynie o
jej uczestnictwie (przypadkowym) w zim. wyprawie »...
|
|
| piszczałka (Nie okreslony) |
| |
piszczałka (rzadziej fujarka). Instrument dęty, wygląda jak znane i z
nizin fujarki, tj. stanowi rurkę z kory, zwykle wierzbowej, jaworowej lub
jesionowej, a czasem z jarzębiny, długości od ok. 15 do ok. 50 cm, z wsuniętą
wewnątrz wciętą zatyczką i wyciętymi otworkami bocznymi. Bywały p. pojedyncze i
podwójne (dwoiste). Te ostatnie były znane prawdopodobnie tylko u stóp Tatr.
Granie na piszczałkach górale nazywali piskaniem. P. wyszła z...
|
|
| Pitoń Józef (Nie okreslony) |
| |
Pitoń Józef (1 VIII 1932 Kościelisko). Nauczyciel i instruktor wychowania
fiz. (krak. AWF), działacz w podh. ruchu regionalnym (zwł. w podh. zespołach
artyst.), przewodnik tatrz. (od 1963), instruktor narc. i tatern., ratownik
Grupy Tatrz. GOPR (od 1967).
W 1958-69 pracował w Wojsk. Ośrodku Szkoleniowym na Groniku jako instruktor
wychowania fiz. i przewodnik tatrz., potem w Zakopanem w Ośrodku Rehabilitacji
Dzieci i Młodzieży jako instruktor...
|
|
