| sztandarowe formy drzew (Rośliny) |
| |
sztandarowe formy drzew, zwane też chorągiewkowymi.
Szczególna forma koron drzew w górach, zwł. świerków i limb, polegająca na rozwijaniu się
konarów i gałązek tylko po jednej, odwietrznej stronie pnia. Wpływa
na to wiatr, który działa w sposób mechaniczny wyginając i łamiąc od strony
nawietrznej gałęzie drzew, raniąc je niesionymi drobnymi kamyczkami, żwirem
i kawałeczkami lodu, szlifując niesionym śniegiem, piaskiem itp. Ponadto...
|
|
| sztuka ludowa (Nie okreslony) |
| |
sztuka ludowa. W samych Tatrach sztuka lud. (plastyczna) to prawie
wyłącznie sztuka pasterzy tatrz., objawiająca się zarówno w ich własnych
wytworach, jak i w takich rękodziełach twórców lud. z Podtatrza, które były
użytkowane głównie lub w sposób szczególnie charakterystyczny przez pasterzy w
Tatrach, przy czym chodziło przede wszystkim o pasterzy owiec.
Architektura tradycyjnych szałasów i szop tatrz. posiada duże wartości...
|
|
| szturowcy (Nie okreslony) |
| |
szturowcy (słow. štúrovci). Grupa słow. literatów i działaczy nar.
skupionych koło » Ludovíta Štúra (1815-56) lub wyznających jego idee i program.
W ich twórczości (zwł. w poezji) często występują Tatry i Krywań jako symbole
wyzwolenia narodu słow. z niewoli, np. w wierszach » S. Chalupki. Dlatego też
nazwy związane z Tatrami nadawali stowarzyszeniom i wydawnictwom, chociaż
specjalnie Tatrami się nie zajmowały, np. słow. towarzystwo...
|
|
| Szubert Awit (Nie okreslony) |
| |
Szubert Awit (3 VII 1837 Oświęcim - 27 V 1919 Szczawnica, poch. w kaplicy
na cment.). Malarz (krak. SSP 1856 i w Rzymie 1856-59), fotograf zawodowy (uczeń
Bohra i Angerera w Wiedniu 1860-63). W powstaniu 1863 był kurierem.
W 1867 osiadł w Krakowie, gdzie otworzył zakład fotograficzny. Dużo czasu
spędzał w Szczawnicy, gdzie również miał zakład. Należał w swoim czasie do
najlepszych fotografów polskich.
Swoje pierwsze fotografie w...
|
|
| Szubert Leon Napoleon (Nie okreslony) |
| |
Szubert Leon Napoleon (ok. 1913 - 8 II 1992 Warszawa). Turysta i
taternik, wieloletni pracownik przemysłu leśnego. Wspinał się w Tatrach m.in. z
Janem Sawickim i Tadeuszem A. Pawłowskim, swymi kolegami z gimnazjum
zakopiańskiego. Znawca literatury alpin. i jej zbieracz, autor licznych notatek
i artykułów na tematy tatrz. i alpin. w różnych czasopismach. Członek Klubu
Wysokogórskiego od 1947.
Lit. - "Głos Seniora", luty 1992 Józef Nyka...
|
|
| Szukiewicz Maciej (Nie okreslony) |
| |
Szukiewicz Maciej (13 V 1870 Sztokholm - 28 IX 1943 Kraków).
Dramatopisarz, poeta, krytyk lit., tłumacz. Studia w Pradze (chemia), Lwowie i
Krakowie (wydz. filoz. 1900). Od 1899 kustosz Muzeum Nar. w Krakowie, potem Domu
Matejki.
Co najmniej od 1890 bywał często w Zakopanem i pisywał wiersze tatrz., np.
Rankiem w Morskiem Oku ("Kraj", Petersburg 1899, dod., nr 27). Jego
Poezye (Kr.1901) zawierają cykl wierszy Z Tatr ; są to:...
|
|
| Szukiewicz Wojciech (Nie okreslony) |
| |
Szukiewicz Wojciech (26 I 1867 Sztokholm - X 1944 Grodzisk Mazowiecki),
brat »Macieja Szukiewicza. Publicysta, działacz społ. (m.in. zakop. "Sokoła") i
emigracyjny.
Od 1891 lub wcześniej bywał dużo w Zakopanem i Tatrach. Pisywał wówczas do
"Gazety Zakop." (1893) i zwł. do "Przeglądu Zakop." (1900-02) na różne tematy
związane z rozwojem Zakopanego, sztuką lud., stylem zakopiańskim itd. W
1893-1904 pisał o Zakopanem i Tatrach także do...
|
|
| Szumski Juliusz (Nie okreslony) |
| |
Szumski Juliusz (5 IV 1926 Kraków). Taternik, alpinista, turysta,
narciarz, z zawodu architekt (Politechn. Krak. 1952), mgr inż. 1956. W 1951-89
pracownik Krak. Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa Przem.(od pomocnika
techn. po głównego inż. specjalistę), m.in. był konsultantem i projektantem
pracowni projektowych w Zakopanem, a także projektantem i współautorem obiektów
sport. i tur. oraz kolei linowych w Beskidach.
Wspinał się od 1943...
|
|
| Szweykowski Jerzy (Nie okreslony) |
| |
Szweykowski Jerzy (11 VII 1925 Kraków). Botanik, prof. Uniw. Pozn.,
kierownik Zakładu Genetyki Instytutu Biologii tamże, cz. koresp. (1973) i czł.
rzecz. PAN (1989).
Badania bot. w Tatrach prowadził od 1952, głównie nad wątrobowcami i z tej
dziedziny od 1956 ogłosił szereg prac, np. Stan badań nad florą wątrobowców
Tatr ("Acta Soc. Bot. Pol." 1957), Materiały do flory wątrobowców Tatr
(Poz. 1960). Florze Tatr są też...
|
|
| Szymanowski Karol (Nie okreslony) |
| |
Szymanowski Karol (6 X 1882 Tymoszówka, Ukraina - 29 III 1937 Lozanna,
poch. w Krakowie w Grobach Zasłużonych na Skałce). Jeden z największych pol.
kompozytorów, pianista, w 1927-29 dyr. Konserw. Muzycz. w Warszawie, w 1930-32
rektor Wyższej Szkoły Muzycz. tamże.
Twórczość Sz. przeszła przez kilka okresów, ale najważniejszy to ostatni,
który można nazwać "narodowym". W okresie tym Sz. sięgnął do źródeł lud. i, jak
przed nim...
|
|
| Szymborski Wincenty Władysław (Nie okreslony) |
| |
Szymborski Wincenty Władysław (5 IV 1870 Czartki Wielkie, pow. sieradzki
- 9 IX 1936 Kraków). Zasłużony dyrektor zakop. dóbr Władysława Zamoyskiego w
1904-22, potem dóbr kórnickich w 1923-26.Uczestniczył b. aktywnie w różnych
sprawach Zakopanego, np. w związku z budową nowego gmachu Muzeum Tatrz. W 1909
był jednym z sygnatariuszy odezwy w sprawie Tatrz. Ochotniczego Pogotowia
Ratunkowego. W 1910 był inicjatorem budowy toru bobslejowego z...
|
|
| Szyszyłowicz Ignacy (Nie okreslony) |
| |
Szyszyłowicz Ignacy (30 VII 1857 Granica, woj. kieleckie - 17 II 1910
Lwów). Botanik (UJ, dr 1883), bryolog, prof. WSR w Dublanach od 1891, potem
prof. Uniw. Lwowskiego. Jeden z twórców i gł. działaczy Pol. Tow.
Emigracyjnego.
Bywał często w Zakopanem i prowadził wieloletnie badania bot. w Tatrach.
Ogłosił rozprawę Hepaticae tatrenses. O rozmieszczeniu wątrobowców w Tatrach
("Spraw. Komis. Fizjogr." 19, 1885); była to pierwsza i...
|
|
| Szyszyłowiczowa Anna (Nie okreslony) |
| |
Szyszyłowiczowa Anna, żona » Ignacego Szyszyłowicza. Malarka. Pierwsza
kobieta, która została członkiem Sekcji Tur. TT, już w pierwszym roku jej
istnienia, w 1903. Z jej taternictwa wiadomo, że w latach 1893-97 weszła na Kozi
Wierch Żlebem Kulczyńskiego przed założeniem tam sztucznych ułatwień. W latach
międzywoj. mieszkała w Zakopanem i malowała wtedy m.in. portrety zakopiańczyków
i in. osób. Jej wnuk, Jerzy Berski, uprawiał taternictwo...
|
|
