Honowska Jadwiga (Ludzie) |
|
Honowska Jadwiga (3 VI 1904 w Aleksandrowie - 19
VIII 1928 w Tatrach, poch. w Zakopanem).
Taterniczka , z wykształcenia
matematyczka (UJ i UW 1928).
Taternictwo zaczęła uprawiać w 1924 i wkrótce stała się
jedną z czołowych taterniczek pol., chodząc gł. w towarzystwie Alfreda i Jana A. Szczepańskich , a także (w 1928) Zofii Krókowskiej . Przeszła pn. ścianę Koziego Wierchu , pd.-zach. ścianę Kiezmarskiego Szczytu , pn.-zach....
|
|
hornblenda (Nie okreslony) |
|
hornblenda. Minerał z grupy amfiboli, krzemian sodu, potasu, wapnia,
magnezu, żelaza i glinu, o składzie zmiennym, barwy różnej (pleochroizm - zmiana
barw w różnych położeniach minerału): zielonej, bladożółtej, niebieskozielonej,
bladobrunatnej, zielonobrunatnej, jasnozielonej, i o szklistym połysku. H. jest
składnikiem skał magmowych, także i metamorficznych. Jest to minerał
skałotwórczy. W Tatrach występuje m.in. na Uhrociu Kasprowym, na...
|
|
Horolezec (Wydawnictwo) |
|
"Horolezec". Czes. czasopismo tatern. i alpin.,
wychodzące w Pradze w kilku kolejnych seriach i będące odpowiednikiem pol. "Taternika
" (po czes. i po
słow. horolezec znaczy taternik lub alpinista).
Roczniki 1-4 (1934-37) ukazywały się pod nazwą "Věstník
Klubu alpistů československých", a roczniki 5-8 (1938-41) pod nazwą "Horolezec"
(pierwotna nazwa została w podtytule). Wydawcą był wtedy...
|
|
Horolezec (Wydawnictwo) |
|
"Horolezec". Czasopismo tatern.-alpin., wydawane w
1978-79 przez wtedy naczelną czechosł. organizację tatern.-alpin.: Horolezecký
svaz (zväz) ÚV ČSTV.
Zeszyty były datowane ale bez numeracji (1978, 1978, 1979).
Red. (w Bratysławie): Igor Fábry
.
|
|
Horolezecká sekcia SlVTVŠ (Organizacja) |
|
Horolezecká sekcia SlVTVŠ. Naczelna słow.
organizacja tatern. w 1953-55.
Jej przewodniczącym w tych latach był Igor
Fábry . Wydawała w 1954-55 czasopismo » "Zprávy Horolezeckej Sekcie SlVTVŠ
".
|
|
horolezka (Nie okreslony) |
|
horolezka (ze słow.). W żargonie tatern. i tur.: model niewielkiego, dość
wąskiego plecaka (bez kieszeni i stelażu), używanego na
wspinaczki.
|
|
Horská služba (Organizacja) |
|
Horská služba. (Górska Służba), w skrócie HS.
Organizacja zajmująca się ratownictwem górskim na terenie całej Czechosłowacji.
Powstała w 1950, najpierw jako Tatranská horská služba (THS), działająca gł. w
Tatrach , lecz także w sąsiednich górach
czechosłowackich. W 1954, przy reorganizacji czechosł. ratownictwa górskiego,
THS stało się oddziałem nowej organizacji: Horská služba (HS). Od tego czasu
działa zasadniczo tylko w...
|
|
Horváth-Palocsay (Ludzie) |
|
Horváth-Palocsay (ród), w dokumentach także
Palochay.
Węg. ród szlachecki i magnacki, który powstał w XVI w. wskutek podziału
Horváthów z Wielkiej Łomnicy na dwie
gałęzie: Horváth-Kissevich oraz Horváth-Palocsay (z siedzibą od 1505 w Pławcu k.
Starej Lubowli). Pławiec (słow. Plaveč) zwie się po węg. Palocsa i stąd
przydomek czy nazwisko Palocsay. Ród ten miał wielkie posiadłości w Szaryskiem.
W 1589 Jerzy (György,...
|
|
Horwacki Wierch (Szczyty) |
|
Horwacki Wierch, dawniej mylnie Horwacki Upłaz;
Upłaziaste pn. i pn.-wsch. stoki H.W. to Horwacki Upłaz (Horvátsky úplaz). Nazwa
dawniejsza Horwacki Upłaz (dla upłazu, a nie szczytu) pochodzi od węg. rodu » Horváth-Palocsay , do którego te tereny,
łącznie z całymi dobrami jaworzyńskimi, należały w 1589-1856. Od nazwy upłazu
utworzono potem nazwę szczytu.
|
|
hotar (Nie okreslony) |
|
hotar. Słowo to w gwarze podh. oznacza większy obszar ziemi (np. pól czy
lasu), stąd także dużą część wsi, większe osiedle, nawet "hrube gazdowstwo"
(jako dużą przestrzeń gruntu). Od słowa hotar
pochodzą pol. nazwy miejscowe Hotarz: 1) las w Chochołowskiej
Dolinie, 2) grzbiet z osiedlem we wsi Kościelisko, 3) dawna nazwa (z 1676)
Polany Biały Potok na terenie Witowa. Od Hotarza w Kościelisku powstało nazwisko...
|
|
Hotarz (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Hotarz; Stary las jest tu wyjątkowo
dobrze zachowany. Na mapach nazwa ta występuje też w postaci Hotórz, a w
nazewnictwie lud. jako Hotárz, Hotorz, Hotórz. Wg miejscowego juhasa
: tak się nazywa, bo jest tam dużo lasu, czyli hotar lasu; dużą ilość pola we wsi też określają górale jako
hotar.
Zob. też hotar .
|
|
HOTEJL (Wydawnictwo) |
|
"HOTEJL". Czasopismo tatern.-alpin., wydawane w
Brnie od 1966 do 1989 (rocz. 24) przez tamtejszy oddział ČHS: Horolezecký oddíl
TJ Lokomotiva (częściowo przy współudziale in. oddziałów). Red.: Jiří
Růžička.
|
|
Houdek Ivan (Ludzie) |
|
Houdek Ivan (13 I 1887 Rużomberk - 24 I 1985
Bratysława), syn przemysłowca czes., osiadłego w Rużomberku i ożenionego ze
Słowaczką.
Z zawodu inż. chemik (1909), z zamiłowań historyk Tatr i Podtatrza , publicysta. Pisał przeważnie po
słow. i gł. w słow. czasopismach i in. publikacjach.
W 1914-46 pracował w przemyśle chem., drzewnym i
papierniczym w Rużomberku, a przez szereg lat także w Muzeum Lipt. tamże. Autor
b. licznych...
|
|
Hoyer Henryk Ferdynand (Ludzie) |
|
Hoyer Henryk Ferdynand jun. (13 VII 1864 Warszawa -
17 X 1947 Kraków), starszy syn » Henryka
Fryderyka Hoyera . Lekarz (dr w Strasburgu 1892), zoolog, anatom, prof.
anatomii porównawczej na UJ 1894-1934, potem prof. hon. i wykładowca tamże do
1947, od 1902 czł. AU i PAU. W czasie II wojny świat. wraz z in. profesorami UJ
był więziony przez Niemców w obozie koncentr. w Sachsenhausen (1939).
W młodych latach uprawiał turystykę w Tatrach, np....
|
|
Hoyer Henryk Fryderyk (Ludzie) |
|
Hoyer Henryk Fryderyk sen. (26 IV 1834 Inowrocław - 3 VII 1907 Warszawa,
poch. na cment. ewang.-augsburskim). Lekarz (dr w Berlinie 1857), wybitny
histolog i embriolog, w 1860-94 prof. w Warszawie kolejno w Akad. Medyko-Chir.,
Szkole Głównej i UW. Autor licznych prac z zakresu histologii, anatomii
porównawczej itd., a także filozofii przyrody, m.in. Mózg i myśl. I.
Rozmyślania przyrodnika w turniach Tatrzańskich ("Wszechświat" 1894).
W...
|
|
Hradský Jozef (Ludzie) |
|
Hradský Jozef, w publikacjach węg. i niem.:
Hradszky József (26 II 1827 Krompachy k. Nowej Wsi Spiskiej - 6 XI 1904
Podegrodzie Spiskie). Ksiądz kat., historyk. Uważał się za Słowaka, ale wydawał
swe prace prawie wyłącznie po węg. i niem. W 1851-93 był proboszczem w różnych
miejscowościach na Orawie , Liptowie i Spiszu (najdłużej w Żakowcach), a w
1893-1904 kanonikiem przy Kapitule Spiskiej.
Badaniami hist....
|
|
Hroboň Samo Bohdan (Ludzie) |
|
Hroboň Samo Bohdan (24 VIII 1820 Sielnica Liptowska
- 24 VII 1894 tamże). Słow. poeta i filozof, piszący początkowo po czes., potem
po słow.; przedstawiciel mesjanizmu słow. (pod wpływem m.in. Augusta
Cieszkowskiego, a także Adama Mickiewicza
).
Po studiach H. dużo chorował i mieszkał u brata, ewang.
proboszcza w Sielnicy. Często przebywał w Tatrach w Suchej Dolinie Sielnickiej , gdzie pod Białą Skałą miał mały domek (pisze o...
|
|
Hromádka Jan (Ludzie) |
|
Hromádka Jan (18 XII 1886 Volenice, okres Strakonice
- 25 I 1968 České Budějovice). Czes. geograf, w 1918-46 pracujący na Słowacji,
prof. uniw. w Bratysławie 1938-46, prof. Wyższej Szkoły Hand. w Pradze 1946-51.
Zajmował się geografią gosp. i fiz., geomorfologią i regionalizacją
geograficzną. Twórca nowoczesnej geografii na Słowacji i wychowawca pierwszego
pokolenia geografów słow., pracujących naukowo.
Najważniejsza jego praca z...
|
|
Hronec Ján (Ludzie) |
|
Hronec Ján lub Hronetz Johann (? - 5 V 1886 w Tatrach). W literaturze
najczęściej bez nazwiska jako hajduk (hajdúch, Heiducke) lub przewodnik (vodca,
Führer) Jan, Ján, Janosz, János, Janosch, Johann, Johannes. Przewodnik tatrz.,
który ok. 1850-80 prowadził gości ze Smokowca w Tatry, najczęściej na Łomnicę , ale także (po 1874) na Gierlach drogą przez Gierlachowski
Kocioł. Na Łomnicy do 1861 był 80 razy, do...
|
|
Hrościński Michał (Ludzie) |
|
Hrościński Michał (XVII wiek). Formy nazwiska: Chrościński i Hrosieński,
jak wykazały nowsze badania, są niewłaściwe. Autor rękopiśmiennego » spisku
(przewodnika) do skarbów w Tatrach z XVII wieku pt. Opisanie ciekawe gór
Tatrów. Jest to najdawniejsza pol.
praca o Tatrach, ale wydana drukiem dopiero przez Stanisława Eljasza-Radzikowskiego z jego
komentarzami ("Pam. TT" 26, 1905).
O osobie autora spisku nic nie wiadomo...
|
|
Hruba Kopa (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Hruba Kopa lub Baszta
Szczyt w gł. grani Tatr Zach ., między
Trzema Kopami a Banówką , nad Zadnią Spaloną Doliną i Żarską Doliną .Nazwa Hrubej Kopy pochodzi od
jej masywnego kształtu, zwł. w porównaniu do sąsiednich Trzech Kop .
|
|
Hruba Turnia (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Hruba Turnia; Pierwsze wejście: Zygmunt Klemensiewicz , Roman Kordys i Jerzy Maślanka w 1906.
Zimą: Zofia Krókowska , Jerzy Krókowski i Marian Sokołowski w 1926.
Nazwa Hrubej Turni pochodzi od jej masywnego (grubego)
kształtu.
|
|
hruby (Nie okreslony) |
|
hruby. W gwarze podh.: gruby, potężny, masywny, wielki, bogaty, np. hruby
gazda. W znaczeniu gruby występuje w nazwach geogr., np. Hruby Regiel, Hruby
Wierch.
|
|
Hruby Regiel (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Hruby Regiel; Liczne niezarośnięte rynny wodne
na jego zboczach, powodujące wzmożoną erozję wodną, zostały sztucznie stworzone
lub pogłębione niewłaściwą gospodarką leśną: ściąganiem pni drzewnych gdy nie
było pokrywy śnieżnej.
Nazwa H.R. pochodzi od jego kształtu. Dawniej czasem omyłkowo przesuwano na
H.R. nazwy pobliskich obiektów, np. Gaberówka
(dawna nazwa osiedla we wsi Kościelisko
) lub Przystop = Przysłop (tj....
|
|
Hruby Wierch (Szczyty) |
|
Hruby Wierch; Na szczyt ten przewodnicy pol.
prowadzili turystów już przed 1890, poznawszy go wcześniej w czasie polowań na
kozice (Jędrzej Wala starszy już przed 1857).
Pierwsze wejście zimą: taternicy węg. w 1912. Z Hrubym Wierchem i jego długą
granią wiążą się m.in.: opowiadanie Ferdynanda Goetla
Wycieczka - jak się o
niej nie pisze ("Tat." 1912, nr 3), nowela...
|
|
Hryniewiecki Bolesław (Ludzie) |
|
Hryniewiecki Bolesław (20 II 1875 Międzyrzec
Podlaski - 13 II 1963 Brwinów k. Warszawy, poch. w Warszawie).
Wybitny botanik i zasłużony działacz ochrony przyrody, wykładowca uniw. w
Dorpacie (1904-14), prof. uniw. w Odessie (1914-19) i Warszawie (1920-60), czł.
PAU (1921) i PAN (1952), współorganizator PROP i jej czł. w 1920-50,
współzałożyciel (1922) i prezes (1922-23 i 1945-52) Pol. Tow. Bot.,
współzałożyciel i prezes LOP w...
|
|
Hryniewiecki Jerzy (Ludzie) |
|
Hryniewiecki Jerzy (21 IV 1908 Dorpat - 26 VIII 1988
Warszawa), syn prof. » Bolesława
Hryniewieckiego .
Architekt, od 1955 prof. Politechn. Warsz., projektant obiektów przem. i
sport. oraz in. gmachów i wystaw w kraju i za granicą.
W latach międzywoj. uprawiał lekkoatletykę, żeglarstwo,
narciarstwo i taternictwo. Dokonał w Tatrach
pierwszych przejść szeregu nowych dróg i wariantów, gł. z Wiesławem Stanisławskim , np. lewym...
|
|
Hucianka (Woda) |
|
Hucianka lub Huciański Potok; .
Dopływ Hucianki, płynący spod Niżniej
Huciańskiej Przełęczy , to Badlowy Potok.
|
|
Huciańska Dolina (Doliny) |
|
Huciańska Dolina
Dolina ciągnąca się spod Huciańskiej
Przełęczy w dół ku pd.-zach., przechodząc niżej w » Kwaczańską Dolinę . W H.D. leży wieś Huty . H.D. wraz z Kwaczańską Doliną, oddziela
Tatry od Choczańskich Wierchów .
|
|
Huciańska Dolina (Doliny) |
|
Huciańska Dolina; Odnogą H.D. jest » Kamienny Żleb . Nazwa H.D. pochodzi od polany
Huciska.
|
|