| Grosz Alfred (Ludzie) |
| |
Grosz Alfred , węg. Grósz Alfréd (26 VIII 1885
Kiezmark - 1 III 1973 tamże, poch. w Tatrach).
Jeden z najwybitniejszych spiskoniem. taterników oraz działaczy w dziedzinie
turystyki, taternictwa, narciarstwa, ratownictwa górskiego i ochrony przyrody na
terenie Tatr i Podtatrza , historyk taternictwa i turystyki
tatrz., z zawodu nauczyciel wychowania fiz., od 1922 w liceum kiezmarskim. Autor
licznych artykułów i prac tatrz. z wymienionych wyżej...
|
|
| grota (Nie okreslony) |
| |
grota . Obecnie słowo to uchodzi za mniej fachowe określenie » jaskini,
ale do II wojny świat. było w Tatrach w powszechnym użyciu (równocześnie ze
słowem jaskinia) i nawet wchodziło w skład nazw własnych, np. Mylna Grota.
Po II wojnie świat., przy porządkowaniu pol. nazewnictwa jask., postanowiono
w nazwach własnych stosować jedynie słowo jaskinia (a więc Mylna Jaskinia itp.),
a w pol. terminologii speleol. za termin bardziej fachowy...
|
|
| grotołaz (Nie okreslony) |
| |
grotołaz . Termin początkowo żartobliwy (dziś już nie), który powstał w
1923 na oznaczenie amatora odkrywania, zwiedzania i badania jaskiń, także i
trudno dostępnych, w których trzeba stosować specjalny sprzęt jaskiniowy.
Synonim terminu grotołaz: taternik jaskiniowy. Pierwsze stowarzyszenie
grotołazów w Polsce powstało w 1950: Klub Grotołazów w Krakowie.Obecnie
grotołazi pol. są zrzeszeni w osobnych sekcjach i klubach taternictwa jask....
|
|
| Grotołaz (Wydawnictwo) |
| |
"Grotołaz" . Pierwsze w Polsce czasopismo speleol.,
ukazujące się nieregularnie w Krakowie w latach 1950-57 (razem 21numerów, 17
zeszytów), początkowo jako mps (do 1955), ale z okładkami oraz licznymi
fotografiami i planami jaskiń, potem powielane. Tematyka była w znacznej mierze
tatrzańska. Redagował komitet, m.in. Kazimierz
Kowalski i Ryszard
Gradziński (inicjator pisma). Kolejni wydawcy: Klub Grotołazów
(1950-55), Krakowska...
|
|
| Gródek Liptowski (Miejscowość) |
| |
Gródek Liptowski lub Hradek Liptowski
Miasteczko w górnej (wsch.) części Liptowskiej Kotliny , przy ujściu Białej Liptowskiej (płynącej z Tatr) do
Wagu. Do głównej szosy, biegnącej z Popradu do Mikułasza Lipt ., dochodzi tu szosa ze Szczyrbskiego Jeziora przez Podbańską . Mieszk. 3944 w 1970, 9197 w 1980
(po przyłączeniu sąsiednich wsi).
G.L. rozwinął się koło zamku postawionego tu na pocz.
XIV w. (w XV w....
|
|
| grubodziób (Nie okreslony) |
| |
grubodziób (Coccothraustes coccothraustes ), z rodziny łuszczaków
(Fringillidae ). Ptak większy od wróbla, o charakterystycznym potężnym
dziobie, odgrywającym rolę dziadka do orzechów przy wydobywaniu z szyszek
orzeszków limbowych, rozłupywaniu buczyny, pestek owoców itp., których jądrami
się żywi. Upierzenie ma pstrokate w różnych odcieniach brązowego i granatowego z
białym. Żyje parami, gnieździ się w maju, odlatuje na...
|
|
| gruboszowate (Nie okreslony) |
| |
gruboszowate , inaczej sukulenty. Grupa ekologiczna roślin, szczególny
typ kserofitów, gromadzących w tkankach (w miękiszu wodnym) zapasy wody, gł. w
liściach (ale i w łodygach), które nabrzmiewają przybierając wygląd
"gruboszowaty". U roślin tych transpiracja jest zmniejszona, asymilacja słaba,
wzrost powolny.Do grupy tej należą np. egzotyczne kaktusy, pewne egzotyczne
euforbie (wilczomlecze) i wiele in., a także niektóre skalnice, np....
|
|
| Gruhn Ludwik (Ludzie) |
| |
Gruhn Ludwik , błędnie Grühn (1886 Warszawa - 18 I
1927 tamże, poch. na cment. ewang.). Taternik, prawnik, sędzia (w Daleszycach i
od 1917 w Kielcach), potem adwokat (w Kielcach).
Chodził dużo po Tatrach turystycznie, ale także uprawiał
taternictwo. W 1922 z Mieczysławem
Świerzem dokonał od Morskiego
Oka pierwszego wejścia pn.-wsch. ścianą na Cubrynę
. Dużo fotografował w Tatrach. W Kielcach był...
|
|
| gruszyczki (Nie okreslony) |
| |
gruszyczki (Pirola ), z rodziny Gruszyczkowatych (Pirolaceae
). Niewielkie roślinki, przeważnie leśne, o liściach zimotrwałych, zebranych
w różyczkę przyziemną. Dość pospolite na niżu, w Tatrach również tu i owdzie
występują.
Najbardziej znana jest gruszyczka jednokwiatowa (P. uniflora ), o
listkach okrągławych i pojedynczym kwiatku na łodyżce, białym o pięciu
zrośniętych płatkach i silnym pięknym zapachu,...
|
|
| Gryczyński Maciej (Ludzie) |
| |
Gryczyński Maciej, "Sprężyna" (18 IX 1936 Warszawa).Taternik, alpinista,
narciarz. Lekarz (AM w Łodzi). od 1991 r. profesor laryngologii i audiologii w
AM w Łodzi. Taternictwo uprawia od 1953. Najlepsze nowe drogi to: pn-wsch.
ściana Małego Młynarza (1960); l.cz. wsch. ściany Mnicha (1961); pn.-wsch.
ścianą Kotła Kazalnicy (1961); zach. ściana Kościelca (1966). Najlepsze pierwsze
przejścia zimowe: hakowy kant Mnicha (1958)...
|
|
| gryzonie (Terminologia) |
| |
Rząd zwierząt, ssaków na ogół niewielkich,
odznaczających się szczególnym, tzw. niezupełnym uzębieniem. Składa się ono z
dwóch par siekaczy - w górnej i dolnej szczęce - b. silnych i twardych,
odrastających od nasady przez całe życie danego gryzonia, a ścierających się od
góry przy rozgryzaniu twardego pokarmu, np. orzechów. Kłów brak w ogóle, na ich
miejscu jest duża przerwa aż do zębów trzonowych, szerokich, o pofałdowanej...
|
|
| grzebień (Nie okreslony) |
| |
grzebień . Termin tur. i tatern., oznaczający poziomą w zasadzie, ale
pozębioną i skalistą grań.
|
|
| Grzegorzek Wojciech (Ludzie) |
| |
Grzegorzek Wojciech (1810 Cisiec k. Żywca - 1 III
1890 Bochnia). Ksiądz (dr teologii 1845), z zamiłowań przyrodnik (botanik i
entomolog) i taternik. Wyświęcony był w 1842 w Tarnowie razem z Józefem Stolarczykiem . W 1845-57 wykładał w
Seminarium Duchownym w Tarnowie. W 1857-74 był proboszczem w Podegrodziu, w
1875-90 w Bochni. Od 1866 był członkiem Komisji Fizjogr. w Krakowie. Ok. 1866
był jednym z inicjatorów założenia regionalnego muzeum...
|
|
| Grzegorzewski Jan (Ludzie) |
| |
Grzegorzewski Jan , pseud. Ewan i in. (1846 lub 1849
Szulajki, pow. zwiahelski, Wołyń - 17 (16?) XI 1922 Lwów). Publicysta, literat,
podróżnik (kraje bałkańskie i Bliski Wschód), etnograf, slawista,
orientalista.Na Podtatrzu i w Tatrach bywał często w 1883-1916,
mieszkając nieraz przez dłuższe okresy w Zakopanem , gdzie miewał odczyty i prowadził
działalność społeczną. Wędrował od 1883 po Orawie , Liptowie i Spiszu ....
|
|
| Grześ (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Grześ
Niezbyt wybitne wzniesienie zwornikowe w grzbiecie ograniczającym górną
część Chochołowskiej Doliny
od zach., między Bobrowiecką Przełęczą a Długim Upłazem. Od Grzesia ku pn.-zach.
odchodzi długi grzbiet biegnący do Osobitej. Nazwa Grześ jest ludowa i
pochodzi z gwary podh., w której słowo grześ oznacza grzędę lub grzbiet opadający stromo na obie
strony.
|
|
| grzęda (Terminologia) |
| |
Podłużna wypukłość zbocza lub ściany górskiej, dość szeroka i
nieraz b. stroma, biegnąca z góry na dół i zwykle wzdłuż zagłębień terenowych
(żlebów, rynien
itd.).
|
|
| Grzybowcu, Przełęcz w (Przełęcze) |
| |
Grzybowcu, Przełęcz w
Między Łysankami a Grzybowcem . Przez Przełęcz w Grzybowcu
prowadzi Ścieżka nad Reglami ze Strążyskiej Doliny do Doliny Małej Łąki . Z przełęczy tej wiedzie
też znakowany szlak tur. na Giewont
.
|
|
| Grzybowiec (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Grzybowiec
Lesisty regiel między Łysankami (od których odgranicza go Przełęcz w Grzybowcu ) a Małym Giewontem (od którego oddziela go
Przełęcz Bacuch ). Najwyższy punkt G.
znajduje się tuż nad Przełęczą Bacuchem i jest porośnięty kosodrzewiną. Przez
G., omijając jego wierzchołek, biegnie znakowany szlak wiodący ze Strążyskiej Doliny na Giewont .U górali pn.-wsch. i częściowo pn.
stoki G. nazywają się Bacuchem...
|
|
| Grzybowska Krystyna (Ludzie) |
| |
Grzybowska Krystyna (12 IV 1909 Kraków - 23 VI 1963
tamże), córka » Stanisława Estreichera .
Dramaturg, poetka, publicystka, autorka powieści dla młodzieży.
Tematyka tatrz. i zakop. występuje w jej felietonach, w sztuce Spotkanie w
Tatrach, napisanej w 1950, oraz w sztuce Szałas, napisanej w 1956
(druk: "Dialog" 1957, nr 12), a także w powieści fantastycznej Julian czyli o
końcu świata (Kr. 1961) i w autobiogr....
|
|
| grzyby (Nie okreslony) |
| |
grzyby (Fungi, Mycophyta, Mycetes, Mycota ). Lasy i polany tatrz.
niegdyś obfitowały w liczne gatunki g. Jednak ostatnie trzy, cztery dziesiątki
lat zaznaczyły się ogromnym zubożeniem grzybostanu w Tatrach. Przyczyn jest
kilka: wysoce szkodliwy sposób zbierania g. (mimo zakazu zbioru na terenie TPN)
ze zdzieraniem darni, niszczeniem g. niejadalnych (tzw. psich), rozgrzebywaniem
igliwia i mchu przez co odsłaniana grzybnia wysycha i ginie. Pyły i...
|
|
|
