| Wielka Polana Małołącka (Nie okreslony) |
| |
Wielka Polana Małołącka (ok. 1170-1200 m) lub po prostu Wielka Polana.
P. Największa polana w Dolinie Małej Łąki, na dnie jej środk. części.
Stały na niej liczne szopy past. i szałasy. W poprzek jej dolnej części
przechodzi Ścieżka nad Reglami.
|
|
| Wielka Rówień (Nie okreslony) |
| |
Wielka Rówień (ok. 1200-1260 m). P. Górne, stosunkowo płaskie ale
pochyłe piętro Doliny Wielkiej Równi, sięgające do samego podnóża pn. ściany
Długiego Giewontu. Wielka Rówień była niegdyś piarżysta i bezleśna, ale już
zarosła lasem świerkowym. Nazwą Wielka Rówień oznacza się często ale
niewłaściwie całą Dolinę Wielkiej Równi.
|
|
| Wielka Turnia (Nie okreslony) |
| |
Wielka Turnia (1847, 1847 m) lub Wielka Turnia Małołącka. P.
Wznosi się po zach. stronie górnej części Doliny Małej Łąki, naprzeciw
Kondrackiej Przełęczy. Do doliny opada ona wielkimi urwiskami: wsch. ścianą i
pn.-wsch. ścianą. Wierzchołek W.T. stanowi trawiastą równinkę przechodzącą we
wsch. stoki Czerwonego Grzbietu, tj. pn. ramienia
Małołączniaka.
|
|
| Wielka Turnia (Nie okreslony) |
| |
Wielka Turnia (ok. 1350 m?) lub Wielka Turnia Smytniańska. P. Po
pd. stronie Wąwozu Kraków, wprost na pd. od Saturna, wznoszącego się po
przeciwnej stronie tego wąwozu.
|
|
| Wielki Redyk (Terminologia) |
| |
Pasterstwo tatrz., nasilając się nieustannie z racji
przybywania pogłowia owczego, przekroczyło
już przed I wojną świat. pojemność wypasową hal. Paszy
zaczęło braknąć, a jeśli zdarzył się sezon niepomyślny: późna i zimna wiosna,
długotrwałe opady śnieżne lub deszczowe, śnieg w czasie lata, to owce nie tylko
źle się doiły i dawały mało wełny, ale chorowały i nierzadko zdychały.
Okres okupacji niem. dopełnił miary,...
|
|
| Wielki Staw Bystry (Nie okreslony) |
| |
Wielki Staw Bystry (ok. 1896, 1878 m); Velké Bystré pleso.
S.Największy z Bystrych Stawów, w górnym kotle Bystrej Doliny, u pd.
podnóża najwyższego szczytu Tatr Zach., Bystrej (2248 m). Pomiary Jerzego
Młodziejowskiego z 1935 (w nawiasach powojenne pomiary czechosł.): pow. 0,894
(0,86) ha, 146 x 93,5 (140 x 85) m, głęb. 12,7 (12,5) m. W tym samym kotle,
zaraz na pd.-wsch. od W.S.B., leżą » Mały Staw Bystry i » Długi Staw
Bystry.
|
|
| Wielki Staw Polski (Nie okreslony) |
| |
Wielki Staw Polski (1665, 1665 m), zwykle po prostu Wielki Staw; Velký
stav; Grosser See; Nagy-tó. P.Największy z Pięciu Stawów Polskich. Leży u
stóp Koziego Wierchu i Miedzianego. Pomiary WIG z 1935: pow. 34,14 ha, 998 x 452
m, głęb. 79,3 m. Nie jest to największe jezioro w Tatrach, jak to się często
mylnie podaje (na podstawie nowszych ale niedokładnych pomiarów), lecz drugie co
do wielkości (powierzchni) po Morskim Oku. Natomiast W.S.P....
|
|
| Wielkiej Równi, Dolina (Nie okreslony) |
| |
Wielkiej Równi, Dolina (ok. 1100-1260 m), także (niewłaściwie) Dolina
Wielka Rówień i nawet po prostu Wielka Rówień. P. Orograficznie prawa
(wsch.) z dwóch górnych odnóg Strążyskiej Doliny, u stóp Suchego Wierchu,
Długiego Giewontu i Styrżnika; długi grzbiet Styrżnika oddziela Dolinę Wielkiej
Równi od Małej Dolinki. Dolina Wielkiej Równi uchodzi do gł. gałęzi Strążyskiej
Doliny nieco poniżej Siklawicy. Górne piętro Doliny...
|
|
| wierch (Terminologia) |
| |
W gwarze podh., zwł. w nazwach geogr., słowo wierch oznacza najczęściej szczyt górski, górę, ale też w ogóle wierzch
lub górną część czegoś. Np. Kasprowy Wierch
jest szczytem górskim, ale Wierch Ciche oznacza część wsi Ciche i nie jest nawet
wyniosłością lecz zagłębieniem (górną częścią doliny). Nazwy tego ostatniego
rodzaju ulegają nieraz zrostowi, np. Wierchcicha Dolina, Wierchcichej Doliny, lub
Wierchporoniec, na...
|
|
| Wierch poroniec (Nie okreslony) |
| |
Wierchporoniec (1105 m), Wierch Poroniec, potocznie po prostu Poroniec.
P. Najwyższy grzbiet między
Zazadnią a Łysą Polaną, którym przebiega Droga Balzera. Na najwyższym punkcie
Wierchporońca, na jego wsch. końcu, do Drogi Balzera dochodzi od północy szosa z
Bukowiny Tatrz. (przez Głodówkę). Od owego skrzyżowania dróg grzbiet
Wierchporońca (i biegnąca nim Droga Balzera) ciągnie się prawie poziomo ok. 1 km
ku zach., ponad serpentyny...
|
|
| Wierchcicha Dolina (Nie okreslony) |
| |
Wierchcicha Dolina; Zadná Tichá dolina. S. Górna część Cichej
Doliny Liptowskiej. Otaczają ją: Skrajna i Pośrednia Turnia, Świnica, Walentkowy
Wierch, Gładki Wierch, Cichy Wierch i Wielka Kopa Koprowa. Nazwa Wierchcicha
Dolina znaczy: górna część Cichej Doliny, podobnie jak Wierchporoniec to górna
część Porońca. Zob. też: wierch.
|
|
| Wierchy (Nie okreslony) |
| |
"Wierchy". Rocznik wydawany przez PTT, potem PTTK. Podtytuł w t.1-16
(1923-38): "Rocznik poświęcony górom i góralszczyźnie"; od t. 17 (1947):
"Rocznik poświęcony górom". Stanowi kontynuację » "Pamiętnika Tow.
Tatrzańskiego" (1876-1920).
"W." wychodziły najpierw we Lwowie (t. 1-4, 1923-26), potem już stale w
Krakowie (od t. 5, 1927) z przerwą wojenną (1939-46); w 1993 ukazał się t. 57 za
lata 1988-91. Kolejni wydawcy: Oddział Lwowski...
|
|
| Wiercica (Nie okreslony) |
| |
"Wiercica". Jedno z najważniejszych pol. czasopism jask., drugie z kolei
w Polsce i najstarsze z istniejących. Wydawane nieregularnie od 1955 w
Warszawie, najpierw przez Warsz. Sekcję Taternictwa Jaskiniowego PTTK, a
następnie przez Speleoklub Warszawski PTTK, ostatnio przez Speleoklub
Warszawski. Dużo miejsca poświęca się tematyce tatrz., w ostatnich latach także
wspinaczkowej. W 1998 ukazał się nr 76 (88).
Wśród redaktorów m.in....
|
|
| Wierzbicki Daniel (Nie okreslony) |
| |
Wierzbicki Daniel (30 XII 1838 Kraków - 1 I 1901 Kraków). Astronom,
klimatolog, adiunkt obserwatorium astron. w Krakowie, zasłużony działacz TT.
Sporo jego prac dotyczy Tatr i Podhala.
Rzut oka na klimat Tatr i Podtatrza przedstawił w pracy Przyczynek do
klimatologii Tatr ("Pam. TT" 1876). Opiekował się stacjami meteor., które
były założone przez TT na Podhalu i w Tatrach, zestawiał wyniki ich obserwacji i
ogłaszał je corocznie od...
|
|
| Wierzbicki Stanisław (Nie okreslony) |
| |
Wierzbicki Stanisław (1872 Kraków? - 1948 Zakopane?), syn » Daniela
Wierzbickiego. Prawnik (dr), naczelnik sądu w Łańcucie czy Zatorze, potem
adwokat w Zatorze, a od 1899 w Zakopanem. Publicysta, literat, turysta. Niektóre
swe utwory pisał całkowicie lub częściowo gwarą podhalańską. Pod pseudonimem
Stach z Wierzby ogłaszał w 1937 i 1938 felietony o tematyce zakop. i tatrz. w
krak. "Ilustr. Kur. Codz.", np. Piorun na Giewoncie (1937, nr...
|
|
| Wierzbicki Zbigniew Tadeusz (Nie okreslony) |
| |
Wierzbicki Zbigniew Tadeusz (13 III 1919 Warszawa). Działacz ochrony
przyrody, sozolog, z wykształcenia prawnik, ekonomista, socjolog, od 1973 prof.
socjologii w Inst. Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie, od 1984 prof.
socjologii w uniw. w Toruniu.
Związany z ruchem ochrony przyrody od 1950, zrazu w Poznaniu, gdzie w 1954-56
był prezesem oddziału LOP i opublikował broszurę Na bezdrożach myśli
tatrzańskiej. O właściwe zasady turystyki...
|
|
| wierzbówka (Rośliny) |
| |
Roślina z rodziny Wiesiołkowatych (Oenotheraceae, Onagraceae). Wysoka do 120-150 cm roślina
o dużych podługowatolancetowatych liściach i różowofioletowych okazałych
kwiatach zebranych w duże, gęste grona. B. pospolita, zarasta masowo rąbaniska,
brzegi lasów, polany, żwirowiska itp.
wchodząc aż w piętro kosówki, a nawet
wyżej, np. w Batyżowieckiej Dolinie na 2040 m, ale
tam już tylko jako małe, kilkunastocentymetrowe, płonne...
|
|
| wierzby (Rośliny) |
| |
W Tatrach rośnie dwadzieścia kilka gatunków w.
Spośród nich wyróżniają się jako specjalny typ klimatyczny karłowate w.,
niewielkie krzewinki płożące się po ziemi, jak np. wierzba żyłkowana (Salix
reticulata) o sztywnych okrągławych listkach,
pokrytych siecią żyłek, wyglądających jak rzeźba w drzewie; rośnie gł. na wapieniu, rzadziej na granicie, gdzie osiąga swe maks. 2330 m na Czarnym Mięguszowieckim Szczycie.
...
|
|
| wierzchołek (Terminologia) |
| |
W literaturze tatrz. słowo to jest używane w dwóch
znaczeniach: 1) góra, szczyt, wierch; 2) najwyższa część (sam czubek) góry,
szczytu, wierchu czy turni. W fachowej
literaturze tatern. raczej w tym drugim znaczeniu. Zob. też szczyt.
|
|
| Wierzejski Antoni (Nie okreslony) |
| |
Wierzejski Antoni (3 V 1843 Skała na Podolu - 9 VIII 1916 Kraków).
Wybitny zoolog (UJ 1868), prof. UJ (1884-1911), czł. AU (1891). Od 1880
prowadził badania zool. w Tatrach, gł. nad fauną jezior i odkrył szereg
nieznanych poprzednio gatunków.
Z jego licznych prac. nauk. wiele dotyczy Tatr, m.in. Materyjały do fauny
jezior tatrzańskich ("Spraw. Komis. Fizjogr." 1882). Pierwszy w Tatrach
odkrył skrzelopływkę bagienną (Branchinecta...
|
|
| Wierzyński Kazimierz (Nie okreslony) |
| |
Wierzyński Kazimierz, do 1912 Wirstlein (27 VIII 1894 Drohobycz - 13 II
1969 Londyn, poch. w Warszawie). Poeta, prozaik, eseista, jeden z twórców grupy
poetyckiej Skamander, red. nacz. "Przeglądu Sportowego" 1926-31 i tygodnika
"Kultura" 1931-32. Czł. PAL od 1938. Za zbiór wierszy Laur olimpijski (Wa
1927) otrzymał złoty medal na konkursie lit. IX Olimpiady w 1928. Od 1939 na
emigracji. Wiersze o tematyce tatrz. i zakop. są rozproszone w jego...
|
|
| wiewiórka (Zwierzęta) |
| |
Należy do gryzoni (Rodentia). Żyje w lasach reglowych, pokazując się też w piętrze kosówki. Nie występuje licznie, ale jest dość
pospolita. Prócz znanej z nizin w. rudej żyje w Tatrach bardzo ciemna, niemal
czarna odmiana (melanizm), znacznie częstsza niż ruda. Wiewiórki są
roślinożerne, żywią się buczyną, orzeszkami limby, nasionami z szyszek świerka i jodły, grzybami, czasem owadami. Na zimę robią zapasy. W
czasie większych...
|
|
| więźba (Nie okreslony) |
| |
więźba. Pierwotna, b. trafna nazwa na wiązanie przy nartach. Nazwa w.
była używana dłuższy czas po wprowadzeniu nart w Zakopanem i nie wiadomo
dlaczego zamieniono ją na o wiele gorszą i mniej właściwą, wieloznaczną nazwę
wiązanie.
|
|
| Wigilew Borys (Nie okreslony) |
| |
Wigilew Borys (28 V 1883 Moskwa - 23 IX 1924 Zakopane, poch. na nowym
cment.). Ros. rewolucjonista i komunista, w 1902-06 działający w Moskwie i
Wilnie, potem emigrant polit., od 1908 mieszkający w Małopolsce.
W 1908-10 przebywał w Krakowie, gdzie studiował geologię na UJ i pracował w
zarządzie Związku Pomocy dla Więźniów Politycznych. Z powodu gruźlicy płuc w
1910 pojechał leczyć się do Zakopanego i tam zamieszkał.
W...
|
|
| Wiktor Jan (Nie okreslony) |
| |
Wiktor Jan (1 XI 1890 Radomyśl nad Sanem - 17 II 1967 Kraków). Prozaik,
publicysta, działacz społ., autor licznych powieści o wybitnie społ.
nastawieniu. Znaczna część twórczości W. jest związana z jego umiłowanymi
Pieninami wraz z Podtatrzem i nawet częściowo Tatrami, np. powieści
Skrzydlaty mnich (Wr., Wa. 1947, wyd. 2 w 1948, wyd. słow. Okrídlený
mních, Turč. Sv. Ma. 1948) oraz Miłość wśród płonących wzgórz...
|
|
| Wiktorówki (Nie okreslony) |
| |
Wiktorówki (ok. 1000 - 1300 m). P. Szerokie, wysokie częściowo
lesiste zbocze stanowiące orogr. lewy bok Złotej Doliny (k. Rusinowej Polany);
ku pn.-zach. dochodzi do Doliny Filipki na jej odcinku między Filipczańską
Polaną a wylotem Złotej Doliny. Na Wiktorówkach, w ich pd. części, w pobliżu
Rusinowej Polany, stoi kaplica » Matki Boskiej Jaworzyńskiej. Zob. też Filipka,
Hala.
|
|
| Wilak Karol (Nie okreslony) |
| |
Wilak Karol (20 XII 1907 Poznań - 24 VIII 1950 tamże). Księgarz pozn. (w
1939-45 w Ostrowcu Świętokrzyskim), wydawca, fotografik, taternik i narciarz.
Jako fotografik zajmował się przede wszystkim fotografią górską, m.in.
tatrzańską. Miał duże zasługi jako propagator turystyki tatrz. i taternictwa na
terenie Wielkopolski.
|
|
| wilczełyko (Nie okreslony) |
| |
wilczełyko (Daphne mezereum ), pełna nazwa wawrzynek wilczełyko, z
rodziny Wawrzynkowatych (Thymelaeaceae ). Niewielki, w całej Polsce
ustawowo chroniony krzew. Rośnie w reglach i kosówce do 1760 m, zakwita wczesną
wiosną, zanim jeszcze rozwinie liście.Kwiaty są rurkowatotacowate,
czteropłatkowe, podobne do kwiatów bzu lilaka (góralska nazwa: bez górski,
ale w stanie kwitnącym), koloru jasnofioletowo różowawego, o silnym...
|
|
| Wilczkowski Andrzej (Nie okreslony) |
| |
Wilczkowski Andrzej, "Wilk" (11 I 1931 Warszawa). Taternik,
alpinista, polarnik, inż. mechanik (Politechn. Łódzka 1954, mgr 1957), od 1964
pracownik dydaktyczny Politechniki Łódzkiej. Wspinał się w Tatrach od 1949. W
lecie przechodził nowe drogi, m.in. na ścianach Żabiego Mnicha, Jaworowej Grani
itd., a wśród jego osiągnięć w zimie jest I wejście zimowe wsch. ścianą
Mięguszowieckiego Szczytu drogą Świerza (w 1953 z Andrzejem...
|
|
| Wilczyński Henryk (Nie okreslony) |
| |
Wilczyński Henryk (1883 - 2 II 1935 Warszawa, poch. w Zakopanem), mąż
Józefy, siostry Juliana Marchlewskiego. Lekarz, działacz społeczny.
W Zakopanem mieszkał w 1905-24. W 1909 kupił pensjonat "Warszawiankę"
(wówczas drewniany), który spłonął 14 II 1910; na jego miejscu W. wybudował w
tym samym roku nową "Warszawiankę" (większą, murowaną i stojącą do dziś), którą
w 1924 sprzedał i przeniósł się z rodziną do Wielkopolski,...
|
|
