| dujawica (Nie okreslony) |
| |
dujawica . W gwarze podh.: silny wiatr, zwykle w połączeniu z zamiecią
śnieżną.
|
|
| Dunajec (Woda) |
| |
Dunajec; Nazwa Dunaj i jej zdrobnienie Dunajec, a także Dunajek itp. występują dość
często w Słowiańszczyźnie, zwł. w dorzeczu Warty, Noteci, Wisły i Dniepru, jako
nazwa strumieni, czasem przenoszona na leżące nad nimi miejscowości. Ponadto w
pol. gwarach apelatyw (wyraz pospolity) dunaj oznacza w ogóle każdą rzekę, zwł. głęboką i cicho płynącą, a
zdrobnieniami tego apelatywu są dunajec i...
|
|
| Dunajec, Biały (Woda) |
| |
Dunajec, Biały; Dawniej uważano mylnie, że Zakopianka i Bystra są górnym biegiem Białego Dunajca i że
powstaje on w Wywierzysku Bystrej przy Kalatówkach .
|
|
| Dunajec, Biały (Miejscowość) |
| |
Dunajec, Biały; Duża wieś podh., rozciągnięta wzdłuż
rzeki o tej samej nazwie. Leży przy linii
kolejowej i szosie Kraków-Zakopane, tuż na pn. od Poronina , z którym styka się bezpośrednio.
B.D jest letniskiem. Założony w 1579. Nazwa jego pochodzi od rzeki, nad którą
leży.Wieś początkowo miała pastwiska nad górnym biegiem rzeki Poroniec , potem także w Tatrach , od Waksmundzkiej Hali aż po Kondratową Halę , ale wsp. z in....
|
|
| Dunajec, Czarny (Miejscowość) |
| |
Dunajec, Czarny; Rozchodzą się tu ważne szlaki
komunikacyjne: kolej do Nowego Targu i do Podczerwonego oraz szosy do Nowego
Targu, Zakopanego (przez Witów ) i
Jabłonki. W otoczeniu Cz. D. rozciągają się rozległe "bory" (torfowiska ), z których eksploatuje się torf
(ubożąc zasoby wody na przebiegającym tędy Europejskim Dziale Wodnym oraz
niszcząc ciekawą i rzadką roślinność).
Mieszkańcy Cz.D. mieli dawniej pastwiska na halach...
|
|
| Dunajec, Czarny (Woda) |
| |
Dunajec, Czarny; Dawniej uważano mylnie, że Kościeliski Potok stanowi górny bieg Cz.D. i
że ten ostatni powstaje w Kościeliskiej Dolinie
jako wypływ z Pisanej Jaskini . Inni,
również niewłaściwie, uważali, że Cz.D. powstaje w Chochołowskim Wywierzysku
|
|
| Dura Józef (Ludzie) |
| |
Dura Józef (14 IX 1832 Jaszczurowa, pow. wadowicki -
15 XI 1885 Rabka).
Ksiądz (wyświęcony 1858 w Tarnowie), z zamiłowań przyrodnik. W 1858-66 był
wikarym kolejno w Krościenku, Łącku, Szaflarach
, znowu w Łącku, potem w Tarnowie. W 1866-70 był proboszczem w Poroninie , następnie do 1885 w Rabce.
Od 1866 był czł. zamiejscowym Komisji Fizjograficznej Tow. Nauk. Krak.
Zajmował się ornitologią i kolekcjonował ptaki; zbiory swoje...
|
|
| Durna Igła (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Durna Igła,dawniej Igła w Durnym; Pierwsze
wejście na tę turniczkę: Gyula Dőri w
1901.
Nazwa D.I. pochodzi od Durnego Szczytu . W kształtach tej turniczki
dopatrywano się podobieństwa do bajkowych postaci i stąd pochodzą nazwy
innojęzyczne Durnej Igły (niem. Däumling to Tomcio Paluch
itp.)
|
|
| Durna Przełęcz (Przełęcze) |
| |
Durna Przełęcz; Pierwsze wejście na oba
siodła: Jan Gwalbert Pawlikowski oraz
przew. Józef Sieczka i Maciej Sieczka w 1881.
Nazwa D.P. pochodzi od Durnego Szczytu . Nazwa słow. pochodzi od dawnej
błędnej nazwy słow. tegoż szczytu. Nazwy niem. i węg. upamiętniają J.G.
Pawlikowskiego.
W nowszych czasach zaistniała potrzeba ścisłego
rozróżniania obu siodeł D.P. i ustalono ich nazwy. Pn.-zach. siodło (bliżej Małego...
|
|
| Durna Przełęcz, Mała (Przełęcze) |
| |
Durna Przełęcz, Mała; Przez przełęcz tę
prowadzi z Doliny Pięciu Stawów Spiskich
najłatwiejsza droga na Mały Durny Szczyt
i z niego na Durny Szczyt .
Nazwa M.D.P. pochodzi pośrednio od Durnego Szczytu, a
bezpośrednio od Małego Durnego Szczytu. Nazwa słow. pochodzi od słow. nazwy
Durnej Przełęczy. Nazwa niem. i węg. pochodzą od takich nazw sąsiedniej Czubatej
Turni i upamiętniają węg. taterniczkę » Térez
Egenhoffer...
|
|
| Durny Szczyt (Szczyty) |
| |
Durny Szczyt; Pierwsze wejście (od łatwiejszej
strony, z Doliny Pięciu Stawów Spiskich): Ödön
Téry i przew. Martin Spitzkopf w 1877.
II wejście i zarazem I wejście z Dzikiej Doliny
: Jan Gwalbert Pawlikowski oraz przew. Józef i Maciej Sieczkowie w 1881.
D.S. od dawna zaliczał się, zwł. wśród pol. turystów, do najbardziej
"honornych" szczytów tatrz., zarówno ze względu na swą wysokość jak i imponujący
wygląd, tym bardziej...
|
|
| Durny Szczyt, Mały (Szczyty) |
| |
Durny Szczyt, Mały;
Pierwsze wejście: Gyula Dőri w 1901.
Nazwa M.D.S. pochodzi od sąsiedniego Durnego Szczytu. W
niem. i węg. nazwie M.D.S. upamiętniony jest » Ödön Téry
, który dokonał I wejścia na sąsiedni Durny
Szczyt w 1877.
|
|
| Dürr Jan (Ludzie) |
| |
Dürr Jan , od 1945 Dürr-Durski (3 II 1902
Bogumiłowice, pow. brzeski - 20 IV 1969 Warszawa).
Historyk literatury pol., taternik .
W Krakowie ukończył gimnazjum i studia polonistyczne na
UJ (1921-25), potem był nauczycielem gimnazjalnym, od 1932 w Warszawie, gdzie w
czasie okupacji uczestniczył w tajnym nauczaniu. Od 1948 wykładowca i od 1954
prof. uniw. w Łodzi. Autor licznych prac nauk. (1923-70) o twórczości Stanisława...
|
|
| Dusil Václav (Ludzie) |
| |
Dusil Václav (30 XII1884 Ołomuniec - 28 XII1960
Ołomuniec).
Czes. zawodowy wojskowy (doszedł do rangi ppłk), działacz tur. i sport. w Tatrach i na Podtatrzu .W 1919-34 był w brygadzie górskiej
w Popradzie . Zaraz po I wojnie świat. był
członkiem czechosł.-pol. komisji delimitacyjnej (wytyczającej granicę państw. w
Tatrach), potem był przedstawicielem wojska w komisji projektującej przyszły Tatrz. Park Nar . i czł. Komisji Tatrz. KČST....
|
|
| Dutkiewicz Karol (Ludzie) |
| |
Dutkiewicz Karol (ok. 1860), syn » Meletiusza Dutkiewicza .
Fotograf. W 1881 pojechał do Zakopanego
razem z Tytusem Chałubińskim i zrobił
tam i w Tatrach
szereg zdjęć fot., z których 37 zachowało się w ozdobnej tece z napisem
Wspomnienia z Tatr i inicjałami I.B. (= Ignacy Baranowski ?), będącej niegdyś w
posiadaniu Walerego Eljasza < /A>
, a potem Bolesława Orlewicza (Warszawa),
który ją...
|
|
| Dutkiewicz Meletiusz (Ludzie) |
| |
Dutkiewicz Meletiusz lub Melecjusz (1836 Sołuków,
pow. doliński - pocz. 1897 Warszawa?).
Chemik i jeden z pierwszych fotografów tatrz
.
Ok. 1858-65 pracował w Wiedniu w słynnym zakładzie fot.
Ludwika Angerera. D. był odznaczony złotym medalem za fotografie wykonane w 1861
na dworze królewskim w Szwecji.Ok. 1858 oraz w 1860 (1861? 1862?) fotografował w
Tatrach , ale zachowało się tylko jedno
zdjęcie z ok. 1860 (w zbiorach Muzeum...
|
|
| Dvorský Viktor (Ludzie) |
| |
Dvorský Viktor (22 IX 1882 Praga - 26 XI 1960 tamże).
Czes. geograf, od 1929 prof. uniw. w Pradze, czł. ČSAV (1952). Autor prac z
zakresu geografii gosp., osadniczej i politycznej. W młodych latach był
alpinistą i red. czasopisma "Alpský Věstník".
Zajmował się gospodarką w górach w swej pracy Hospodářské využití vysokých
hor ("Čas. Tur." 1908, nry
3-7 i odb.), ale dotyczy ona Alp, a o Tatrach
ledwie wzmiankuje....
|
|
| Dwoista Siklawa (Woda) |
| |
Dwoista Siklawa; Patrząc z dołu, pr. wodospad
D.S. to Prosty Wodospad , a lewy to Skośny Wodospad , który rzeczywiście spada po
skale ukosem.
|
|
| Dwoista Turnia (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Dwoista Turnia; Z D.T. jest wspaniały widok na
wsch. urwiska Gierlachu . D.T. ma dwa
wierzchołki i stąd jej nazwa. Nazwą niem. i węg. jest upamiętniony » August Otto .
|
|
| Dwoisty Staw (Woda) |
| |
Dwoisty Staw; Jeden z Gąsienicowych Stawów, w
zach. gałęzi Gąsienicowej Doliny , poniżej
zach. stoków Małego Kościelca . Składa się
z dwóch małych stawków (zach. i wsch.), traktowanych zwykle wspólnie jako jeden.
Dwoisty Staw Zachodni (1657,4 m): pow. 0,9 ha, 140 x 120 m, głęb. 7,9 m; przy
niskim stanie wody dzieli się na dwa stawki. Dwoisty Staw Wschodni (1657,7 m):
pow. 1,41 ha, 195 x 115 m, głęb. 9,2 m.
D.S. jest jednym z...
|
|
| Dwoiśniaczek (Woda) |
| |
Dwoiśniaczek;Zbiorowa nazwa dwóch maleńkich
staweczków w zach. gałęzi Gąsienicowej Doliny
, tuż na pn. od Kurtkowca .
Głęb. ich wynosi ok. 1,5 m.
|
|
| Dwoiśniak (Woda) |
| |
Dwoiśniak;Pn. stawek to Niżni Dwoiśniak (1588,6 m):
pow. 0,015 ha, 16 x 12,6 m, głęb. 2,8 m. Pd. stawek to Wyżni Dwoiśniak (ok. 1590
m): pow. ok. 0,003 ha, ok. 12,5 x 7,5 m, głęb. ok. 0,2 m. Wyżni Dwoiśniak nieraz
wysycha zupełnie.
W D. żyje ciekawa fauna, wśród której są gatunki nigdzie indziej w Polsce nie
spotykane (widłonóg Diaptomus tatricus ) lub takie, które osiągają tu
swoje wysokościowe maksimum...
|
|
| Dworak Andrzej (Ludzie) |
| |
Dworak Andrzej (? - 27 VIII 1972 w Alpach).
Taternik , alpinista, prezes Koła Łódzkiego Klubu Wysokogórskiego .
Uczestniczył w pierwszych przejściach w Tatrach
,
w górach Norwegii (I zim. przejścia Fiva-Ruta i filara Trollryggen) oraz w
Alpach (I zim. przejście Filara Narożnego Mont Blanc).
Zginął w lawinie lodowej na wsch. ścianie Mont Blanc (ciała nie
odnaleziono).
|
|
| Dworzec Tatrzański (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Dworzec Tatrzański , Dwór Tatrzański i kasyno Tow.
Tatrz. w Zakopanem.
Już na samym początku swej działalności, w 1874, TT w prymitywnej wówczas wsi
Zakopane stworzyło pierwszy ośrodek
informacyjno-tur.-kult. zarówno dla letników zakop. jak i turystów tatrz. Było
to tzw. kasyno TT (zwane też biurem TT), urządzone w izbie wynajętej w domu Józefa Krzeptowskiego (brata Sabały ) przy ul. Kościeliskiej 8 (obecnie
jest tam kawiarnia "U...
|
|
| Dyakowska Jadwiga (Ludzie) |
| |
Dyakowska Jadwiga (1 II 1905 Zakopane - 7 IX 1992
Kraków), córka » Bohdana Dyakowskiego .
Botaniczka (UJ 1927, dr 1929, prof. nadzw. od 1968), działaczka ochrony
przyrody.
Pracowała w Inst. Botanicznym UJ 1930-75, w 1973-75 jako kier. Zakładu
Paleobotaniki. Równocześnie była kier. Biblioteki Inst. Bot. UJ, powiększając
jej zbiory od 1500 tomów w 1930 do 65 000 tomów w 1975.
Prace naukowe D. dotyczą przede wszystkim...
|
|
| Dyakowski Bohdan (Ludzie) |
| |
Dyakowski Bohdan (22 XII 1864 Kotiużyńce, gub.
kijowska - 9 XII 1940 Kraków).
Przyrodnik, pedagog, literat, popularyzator wiedzy przyr., propagator idei
ochrony przyrody. W 1889-96 był nauczycielem w Warszawie i działał w tajnej
oświacie ludowej.
Lata 1896-1905 spędził w Zakopanem , gdzie był sekr. Muzeum Tatrz ., o którym
parę razy pisał: Muzeum Tatrzańskie ("Prz. Zakop." 1901, też odb.), W
sprawie Muzeum...
|
|
| Dybczyński Bronisław (Ludzie) |
| |
Dybczyński Bronisław (31 lub 29 III 1887 Warszawa -
po 1946).
Grafik
(drzeworytnik) i malarz. Studia w krak. ASP 1906-12. Wystawiał od 1911 w Polsce
i Paryżu, w 1924-39 m.in. Czarny Staw i Stawy
Ciemnosmreczyńskie.
|
|
| Dyhrenfurth Günter Oskar (Ludzie) |
| |
Dyhrenfurth Günter Oskar (12 XI 1886 Wrocław - 14 IV
1975 Ringgenberg, Berner Oberland, Szwajcaria).
Niem. taternik , alpinista i geolog,
jeden z najlepszych znawców Himalajów. W 1906-14 prowadził badania geol. w
Alpach, 1919-33 był prof. uniw. we Wrocławiu, w 1933 osiadł na stałe w
Szwajcarii i przyjął tamtejsze obywatelstwo.
W 1906-07 należał do najbardziej aktywnych taterników. W
marcu 1906 z Alfredem Martinem dokonał I...
|
|
| Dyk Václav (Ludzie) |
| |
Dyk Václav (27 II 1912 Strakonice). Czes. zoolog
(ichtiolog i parazytolog), prof. Wyższej Szkoły Weterynarii w Brnie.
Przez wiele lat prowadził w Tatrach i na Podtatrzu badania nad rybami oraz
ich pasożytami. Jest autorem prac z tej dziedziny: Príspevok k poznaniu
výskytu, typov a bionómie rýb rieky Belej v povodí Váhu ("Sbor. Prác TNP"
1957), Dynamika endoparazitů ryb tatranských jezer ("Biológia" 1957, nr
5),...
|
|
| Dylewska Mirosława (Ludzie) |
| |
Dylewska Mirosława (27 IX 1927 Skarżysko-Kamienna).
Zoolog, apidolog,
pracownik Zakładu Zoologii Systematycznej PAN w Krakowie, docent. Przeprowadziła
wieloletnie badania owadów pszczołowatych (Apoidea) w Tatrach
Pol. i Słow ., także na Babiej Górze i
w Pieninach.
Ogłosiła m.in.: Fauna trzmieli (Bombus LATR.) i trzmielców (Psithyrus
LEP.) Tatr Polskich ("Acta Zool. Crac." 1958, praca doktorska), The
Apoidea...
|
|
