| Cabala Leopold (Ludzie) |
| |
Cabala Leopold (1927). Słow. inż. leśnik, pracownik
Stacji Nauk TANAPu w Łomnicy Tatrz
. Zajmował się sprawami nasiennictwa drzew i in. zagadnieniami
dendrol. na obszarze TANAPu. Z tego zakresu od 1970 ogłosił szereg prac, np.
K problematike kvality a výsevu limbového semena (w: Biológia semien
drevin, Žilina 1970, wsp. z M. Strnką ), Kvalita semena Picea excelsa
LINK. z oblasti Vysokých Tatier (TANAP a...
|
|
| Cagašík Slavo (Ludzie) |
| |
Cagašík Slavo , właśc. Břetislav (16 IX 1921
Nahošovice, okres Holešov - 19 XI 1948 k. Popradu). Narciarz, taternik i sport. pilot. Pochodził z czes.
rodziny osiadłej na Słowacji. Mając 15 lat zajął III miejsce w biegu zjazdowym z
Żelaznych Wrót przez Dolinę Złomisk, a w 1944 zdobył pierwsze
miejsce w biegach zjazdowych, w slalomie gigancie i w kombinacji alpejskiej.
Będąc uczniem szkoły w Popradzie zaczął chodzić na
wycieczki w...
|
|
| cap (Nie okreslony) |
| |
cap . Słowo to zwykle oznacza samca kozy domowej (kozioł) lub owcy
(baran), ale w Tatrach (w gwarze podh.) - samca kozicy. Od słowa gwarowego
cap w tym ostatnim znaczeniu pochodzą w Tatrach
bezpośrednio lub pośrednio nazwy Capi Staw i Capie Turnie (ale nie nazwy Dolina
nad Capkami, Capowski Las i Capówka).
|
|
| CAP (Organizacja) |
| |
CAP lub Cap. Pol. klub narc., który w 1912 został
utworzony w Wiedniu przez przebywających tam pol. studentów i in. osoby, a
skupiał się koło mieszkającego tam wówczas Henryka Bobkowskiego. CAP należał do austr.
Alpen-Ski-Verein (czy też: Oesterreichische Ski-Verein?). Nazwa CAP była
żartobliwa, niby na wzór różnych klubów wiedeńskich.
Członkami CAP byli m.in.: Aleksander i Kazimierz Schielowie, Ferdynand i Walery Goetlowie, Rafał...
|
|
| Capi Kocioł (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Capi Kocioł ;
Zachodni z dwóch kotłów w górnej części Młynickiej Doliny, u stóp Bystrego Przechodu, Furkotu, Hrubego Wierchu, Szczyrbskiej rzełęczy i Szczyrbskiego Szczytu. W kotle tym leży Capi Staw i Kolisty Staw.
|
|
| Capi Staw (Woda) |
| |
Capi Staw ;
Pomiary pracowników TANAPu z 1961-67 (w nawiasach pomiary Józefa Szaflarskiego z 1933): pow. 3,054
(2,426) ha, 246 x 175 (224 x 152) m, głęb. 17,5 (16,8) m.
Nazwa pol. i słow. pochodzą od słowa cap (samiec kozicy). Nazwą niem. i węg. został
upamiętniony »József Szentiványi
(1817-1906), właściciel tych
terenów, wspomagający działalność MKE.
|
|
| Capie Turnie (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Capie Turnie ; S.
Przełączka między tymi dwiema turniami to Capia Przełączka (Capia štrbina;
Gemsenseeturmscharte).
Nazwy pol. i słow. Capich Turni pochodzą bezpośrednio od
Capiego Stawu w Młynickiej Dolinie
, a pośrednio od słowa cap (samiec kozicy). Nazwy niem. i węg. Capich Turni
pochodzą od niem. i węg. nazw Kozich Stawów
w Młynickiej
Dolinie. Nazwy poszczególnych...
|
|
| Capkami, Dolina nad (Doliny) |
| |
Capkami, Dolina nad
Niewielka wąska dolina wcinająca się w pn. stoki Krokwi, nad polaną Bogówką. Dolina nad Capkami (czasem zwana
błędnie Doliną pod Capkami) jest większą (wsch.) z dwóch małych dolinek
reglowych między Doliną Bystrej a Doliną Białego. Nazwa wywodzi się od podh.
nazwiska Capek ( » Bogówka).
|
|
| Capowski Las (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Capowski Las Las między Brzezinami a Pańszczykową Palenicą, po obu stronach Drogi
Balzera, wiodącej z Zakopanego przez Jaszczurówkę do Morskiego Oka. Ciągnie się ku pn., między Capówką a Suchą Wodą. Nazwa pochodzi albo
wprost od podh. nazwiska Cap, albo pośrednio od niego poprzez nazwę pobliskiej
Capówki.
|
|
| Capówka (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Capówka
Osiedle w górnej części wsi Murzasichle,
przy drodze jezdnej z Brzezin do Kośnych
Hamrów. Nazwą Capówka (pochodzącą od podh. nazwiska Cap) mylnie oznaczają
niektóre starsze mapy i przewodniki pobliską Pańszczykową Palenicę.
|
|
| Carpatica (Wydawnictwo) |
| |
"Carpatica" (1960-61). Biuletyn » Międzynarodowej
Komisji do Badania Kultury Ludowej w Karpatach, wydawany nieregularnie w
Bratysławie w 1960 i 1961 przez Słow. Akademię Nauk. Red.: Ján Podolák. Komitet redakc.: etnografowie
pol. (Mieczysław Gładysz, Anna
Kutrzeba-Pojnarowa) i słow. (Ján Mjartan, Ján Podolák). Tematyka: działalność
wspom. komisji, kultura lud. w Karpatach oraz organizacja jej badań i współpracy
międzynar. w tych badaniach....
|
|
| Carpatica (Wydawnictwo) |
| |
"Carpatica" (1936-39). Podtytuł: Sbor pro vyzkum
Slovenska a Podkarpatské Rusi pri Slovanském Ústavu v Praze. Wydawnictwo nauk.,
wychodziło tomami w 1936-39. Red.: Karel Chotek. Zawierało m.in. prace i
sprawozdania dotyczące Spisza i Orawy.
|
|
| Cegliński Julian (Ludzie) |
| |
Cegliński Julian (13 XI 1827 Warszawa - 25 IX 1910
Mińsk Mazowiecki). Malarz i grafik (warsz. SSP 1844-50). Dużo wędrował po kraju
rysując i malując krajobrazy. Wystawiał w 1861-1910 w Warszawie. Jego rysunki
pojawiały się w 1860-63 w "Tyg. Ilustr."
W Tatrach był w 1854 i 1860, za tym drugim razem byli z
nim jego koledzy: Wojciech Gerson, Marcin Olszyński i Alfred Schouppé
. Z Tatr i Podtatrza C.
wystawiał rysunek...
|
|
| Celewicz Ksenofont (Ludzie) |
| |
Celewicz Ksenofont (1 I 1870 Pawełcze, pow.
Stanisławów - 17 III 1943 Zakopane).
Stolarz meblowy i budowlany, jeden z pierwszych pol. narciarzy.
W 1891 ukończył zakop. Szkołę Przem. Drzewn., a dokształcał się w wiedeńskiej
Szkole Techn.-Przem. Od 1891 do 1936 (czy nawet dłużej) był cenionym
nauczycielem stolarstwa meblowego i budowlanego w zakop. Szkole Przem.
Drzewn.
Przez dyrektora owej szkoły, Stanisława Barabasza został...
|
|
| celne urzędy (Nie okreslony) |
| |
celne urzędy . Na terenie Tatr i ich najbliższej okolicy urzędy celne i
przejścia graniczne znajdują się w nast. miejscach: Niedzica, Jurgów, Łysa
Polana, Chochołów, Chyżne.
|
|
| Centralny Ośrodek Sportu (Organizacja) |
| |
Centralny Ośrodek Sportu (COS). Instytucja utworzona w
1975 przez GKKFiT i będąca prawną następczynią Przedsiębiorstwa Imprez
Sportowych (PIS, 1952-74) i Centralnego Ośrodka Sportu, Turystyki i Wypoczynku
(COSTiW, 1970-75). COS ma siedzibę w Warszawie i szereg oddziałów, m.in. w Zakopanem; zakop. COS prowadzi hotele dla
sportowców ("Zakopane" i "Imperial"), organizuje zawody sport. i zgrupowania
szkoleniowe, utrzymuje niektóre trasy narc. w...
|
|
| Centrum Przewodnictwa Tatrzańskiego (Organizacja) |
| |
Centrum Przewodnictwa Tatrzańskiego (CPT) z siedzibą
w Zakopanem. W marcu 1990 na podstawie
porozumienia zarządów wszystkich Kół Przewodników Tatrzańskich w Polsce (w
Zakopanem, Gliwicach, Katowicach i dwóch w Krakowie) i następnie ich
porozumienia z dyrekcją TPN, utworzono
Centrum Przewodnictwa Tatrzańskiego PTTK-TPN.CPT zrzesza wszystkich pol.
przewodników tatrz., którzy są członkami poszczególnych Kół Przewodników Tatrz.
w Polsce. CPT...
|
|
| ceper (Nie okreslony) |
| |
ceper (nie: cepr). Dawniej Podhalanie nazywali ceprami tylko robotników (kolejowych, drogowych, kamieniarskich itd.)
przybyłych z nizin, a nie "gości". Obecnie wielu Podhalan używa tego określenia
dla wszystkich przybyszów z nizin i często z zabarwieniem lekceważącym, ale
jeszcze w pierwszych latach po II wojnie świat. większość Podhalan używała słowa
ceper w pierwotnym znaczeniu....
|
|
| ceprostrada (Nie okreslony) |
| |
ceprostrada . Nadmiernie szeroka i zbyt wygodna drożyna tur. dla pieszych
w górach, budowana często wbrew zasadom ochrony krajobrazu i przyrody i bez
zrozumienia właściwych potrzeb turystyki. Termin ten został ukuty na wzór słowa
autostrada.
Typowa c. i pierwsza tak nazwana prowadzi od Morskiego Oka na Szpiglasową
Przełęcz; zbudował ją w 1937 PZN w związku z istnieniem kolei linowej na
Kasprowym Wierchu, i zamierzał tę c. budować dalej,...
|
|
| Cercha Maksymilian (Ludzie) |
| |
Cercha Maksymilian (12 X 1818 Kraków - 29 VI 1907
tamże). Malarz i rysownik, uczeń m.in. Jana N.
Głowackiego. Malował i rysował widoki, portrety i zabytki historyczne. Jego
twórczość ma dużą wartość dokumentacyjną, mniejszą artystyczną. Przez wiele lat
był nauczycielem rysunków w szkołach krakowskich.
Bywał w Tatrach (początkowo z J.N. Głowackim) i malował tam pejzaże, np.
Morskie Oko (1849, olej), Młyn w...
|
|
| Cercha Stanisław (Ludzie) |
| |
Cercha Stanisław (8 V 1867 Kraków - 23 VIII 1919
tamże), syn » Maksymiliana Cerchy
. Malarz, rysownik, historyk sztuki. Studia w krak. SSP
(1881-89) i Monachium. Malował portrety, pejzaże i zabytki Krakowa. Wystawiał w
kraju i w Monachium.Podhala i częściowo Tatr dotyczy jego monografia Łopuszna
(wieś w powiecie Nowotarskim) pod względem etnograficznym (1891-99, rps w
krak. Muzeum Etnogr., odpis w zakop. Muzeum Tatrz.)....
|
|
| cerkiel (Nie okreslony) |
| |
cerkiel lub cyrkiel. Ściśle wytyczona (ocerklowana, ocyrklowana )
przestrzeń lasu przytykającego do polany lub hali, w którym właściciel lub
współwłaściciele danej polany czy hali mieli z pewnymi ograniczeniami prawo
wypasu bydła i owiec oraz prawo poboru drewna w określonych ilościach i
gatunkach, ale bez prawa karczunku. Ocerklowanie robiono za pomocą znaków i
zaciosów na drzewach, za pomocą kopców usypanych z ziemi lub ułożonych z...
|
|
| cetyna (Nie okreslony) |
| |
cetyna . W gwarze podh.: drobne gałązki drzew iglastych (zwykle świerków
lub kosówki), używane na podściółkę dla bydła lub jako posłanie dla nocujących w
prymitywnych warunkach w górach, np. w kolebach skalnych.
|
|
| chaber (Nie okreslony) |
| |
chaber (Centaurea ) z rodziny Złożonych (Compositae).
Najbardziej u nas znany jest szafirowy chaber (Centaurea cyanus), zwany
częściej bławatkiem, ale ten właśnie ch. jest b. rzadki na Podtatrzu, a w samych
Tatrach zdarza się wyjątkowo, tylko jako roślina czasem zawleczona przy
schroniskach (» synantropijne rośliny).
Natomiast b. pospolity jest u stóp Tatr i w ich dolnych partiach ch. łąkowy
(C. jacea), z...
|
|
| Chadwick-Onyszkiewicz Alison (Ludzie) |
| |
Chadwick-Onyszkiewicz Alison (1942 Birmingham, Anglia
- 17 X 1978 w Himalajach), od 1971 żona pol. alpinisty Janusza Onyszkiewicza. Ang. alpinistka,
malarka, z zawodu nauczycielka litografii. Wspinała się od 1960 (Walia, Anglia,
Alpy), a w Tatrach dokonała takich przejść jak: wsch. ścianą Mnicha, pn. ścianą Kazalnicy Mięguszowieckiej, w zimie pn. ścianą
Niżnich Rysów i I wejścia zimowego
pn. ścianą Pośredniego Mięguszowieckiego...
|
|
| chalkopiryt (Nie okreslony) |
| |
chalkopiryt . Kruszec miedzi, minerał barwy mosiężnożółtej, związek
miedzi i żelaza z siarką. B. drobne ilości tego kruszcu występują w Miedzianem,
na Ornaku, na Kunsztach k. Pisanej Hali. W XVI-XVIII w. prowadzono tam prace
górn. i próbowano otrzymywać miedź z chalkopirytu, ale produkcja się nie
opłacała wobec minimalnej ilości kruszcu.
|
|
| Chalupka Samo (Ludzie) |
| |
Chalupka Samo , właśc. Samoslav (27 II 1812 Horná
Lehota k. Brezna - 10 V 1883 tamże). Poeta słow. z epoki romantyzmu, ewang.
pastor. Uczył się m.in. w liceum kiezm. (1822-24), potem w Bratysławie, gdzie
był jednym z założycieli stowarzyszenia Literárna jednota. W 1831 jako ochotnik
walczył w Powstaniu Listopadowym w Polsce, potem studiował teologię w Wiedniu,
gdzie stykał się ze studentami pol. i wspólnie z nimi układał plany...
|
|
| Chałubińscy (Ludzie) |
| |
Chałubińscy . Z rodziny tej członkowie kilku pokoleń
mieli ścisłe związki z Zakopanem i Tatrami, najpierw słynny dr Tytus Chałubiński (1820-89) oraz jego córka
Jadwiga, z męża Surzycka (1858-1941), i syn
Ludwik (1860-1933). Następnie córka i
synowie Ludwika: Aniela (ur. 1902), Stefan (ur. 1909) i Tytus jun. (1915-33), oraz wnuczki
Jadwigi Surzyckiej: Jadwiga Jurakowska, z męża Mogilnicka (ur. 1910), i Zofia
Jurakowska, z męża Nowicka...
|
|
| Chałubińska Aniela (Ludzie) |
| |
Chałubińska Aniela (1 X 1902 Lwów), córka » Ludwika Chałubińskiego. Geografka, prof. uniw.
w Lublinie, autorka (od 1923) licznych prac z dziedziny dydaktyki i historii
geografii oraz geografii fiz. i regionalnej, a także klimatologii.
Tatr i Podtatrza dotyczą m.in. jej prace o pol. naukowcach, np. Ludwik
Zejszner jako geograf ("Kosmos" 1928), Wspomnienia o Prof. M.
Limanowskim ("Czas. Geogr." 1952), Profesor Romer ("Geogr. w...
|
|
| Chałubiński Ludwik (Ludzie) |
| |
Chałubiński Ludwik (2 lub 20 VIII 1860 Warszawa - 17
IV 1933 Zakopane, poch. w grobowcu ojca na
starym cment.), syn » Tytusa Chałubińskiego.
Inż. chemik, taternik.
Był jednym z najlepszych taterników swoich czasów i znał
całe Tatry (Wys., Zach. i Biel.) jak mało
kto wtedy. Chodził po tych górach od 1874 (gdy miał lat 14) do 1911, początkowo
w towarzystwie swego ojca (np. w 1876 był razem z nim na Wysokiej). Dokonał I
wejścia na...
|
|
