| Jabłczyńska Hanna (Ludzie) |
| |
Jabłczyńska Hanna, od 1933 Jędrzejewska (15 IV 1906
Warszawa). Doc. dr chemik, nauk. konserwator zabytków sztuki, narciarka,
taterniczka.Turystykę i narciarstwo tur. uprawiała w Tatrach i Czarnohorze od
1923, a od 1928 także taternictwo (m.in. z Zofią Galicówną
). Była członkiem Sekcji Tatern. AZS w
Warszawie. W żywej w owym czasie dyskusji o taternictwie kobiecym zabrała głos
pisząc artykuł Walka o...
|
|
| Jabłońska Teresa (Ludzie) |
| |
Jabłońska Teresa (11 VIII 1944 Chrzanów). Historyk
sztuki (UJ 1968), muzeolog (UJ 1974). W 1968-77 pracowała w Muzeum im.
Władysława Orkana w Rabce, od 1977 w Muzeum
Tatrz. w Zakopanem , od 16 III 1991 jest dyrektorem tegoż muzeum.
Specjalizuje się w zagadnieniach związanych ze sztuką lud., od 1977 głównie
podhalańską i jej rozwinięciem w teorii i realizacjach stylu zakopiańskiego.
Zajmuje się także problematyką ochrony zabytków na...
|
|
| Jacobi Tadeusz (Ludzie) |
| |
Jacobi Tadeusz (1918 Osiek - 17 IV 1984 Warszawa,
poch. na Cment. Wawrzyszewskim). Turysta, taternik, alpinista, ekonomista (dr,
doc.), wieloletni pracownik Ośrodka Badawczego Ekonomiki Transportu Min.
Komunikacji. W czasie II wojny świat. pod okupacją niem. był ppor. AK; w 1944
został aresztowany przez władze radz. i osadzony w obozie pod Murmańskiem, skąd
wrócił do Polski w 1946.
Zamiłowany turysta górski, działacz Oddz. Warsz. PTT,...
|
|
| Jacyna Iwona (Ludzie) |
| |
Jacyna Iwona (13 II 1928 Włodzimierz Wołyński).
Dziennikarka (od 1948), zajmująca się żywo i wnikliwie m.in. problemami ochrony
polskiej przyrody i środowiska, także Tatr
i Podtatrza, np. w "Życiu Warszawy" i "Kulturze", a także
w swych książkach: Żyć znaczy niszczyć? (Wa.1973), Ziemia w asfalcie
(Wa.1975), Las nie obroni się sam (Wa.1978) i in. Przewodnicząca
Klubu Ochrony Środowiska...
|
|
| jadwiga (Nie okreslony) |
| |
jadwiga. W gwarze podh.: gruby drąg o kształcie jakby olbrzymiej laski, w
górnym końcu zagięty, w dolnym ponacinany. Służył w szałasach do zawieszania
kotła nad watrą. Zamiast jadwigi używało się często łańcuszka.
|
|
| jafer (Nie okreslony) |
| |
jafer, czasem także borówniak. W gwarze podh. (także na Spiszu i
Orawie) oznacza krzewinki lub całe gęste zarośla borówki czarnej (Vaccinium
myrtillus ), ale tylko wówczas, gdy są bez owoców. Zwykle w liczbie mnogiej:
jafery. Przez nieporozumienie używa się czasem w literaturze niewłaściwie
nazwy jafer dla różnych in. roślin, występujących wśród lub koło jaferów, np.
dla bażyny (Empetrum ), jałowca...
|
|
| Jäger Gustav (Ludzie) |
| |
Jäger Gustav (1815-1875).
Austr. turysta, który w 1868 zaczął wydawać w Wiedniu czasopismo "Der
Tourist", a w 1869 założył Oesterreichischer Turistenklub. W 1871 wspólnie z H. Wallmanem czynił bezkuteczne starania
o utworzenie Tow. Karpackiego (Karpathenverein)
.
|
|
| Jagiełło Michał (Ludzie) |
| |
Jagiełło Michał (23 VIII 1941 Janikowice, pow.
Miechów). Polonista (UJ, mgr filologii polskiej), literat, taternik, alpinista,
ratownik górski. W 1964-74 mieszkał w Zakopanem i pracował najpierw w Muzeum Tatrz ., a potem był zawodowym
ratownikiem tatrz. i w 1972-74 kierownikiem Grupy Tatrz GOPR. W 1967 zdał
egzamin na przewodnika tatrz. Jest członkiem Klubu Wysokogórskiego . Od 1974 pracował w
Warszawie, m.in. w redakcji "Przeglądu Powsz." W...
|
|
| Jagnięca Dolina (Doliny) |
| |
Jagnięca Dolina
Jedna z górnych odnóg Kiezmarskiej
Doliny , wysoko na pn.-zach. od Zielonego
Stawu Kiezmarskiego . Otaczają ją Jastrzębia Turnia , Jastrzębie Kopiniaki , Mały Kołowy Szczyt , Czerwona Turnia , Jagnięcy Szczyt i Kozia Turnia . W J.D. leży Czerwony Staw Kiezmarski , Modry Stawek i in., a wypływa z niej
Czerwona Woda Kiezmarska . Z J.D. prowadzi znakowana ścieżka na Jagnięcy
Szczyt.Nazwa J.D. pochodzi od...
|
|
| Jagnięca Dolina (Doliny) |
| |
Jagnięca Dolina
Jedna z górnych odnóg Doliny pod Koszary
, uchodząca do niej na wys. 1005 m. Powstaje na pn.-zach. stokach Bujaczego Wierchu .
|
|
| Jagnięca Grań (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jagnięca Grań
Długa boczna grań Jagnięcego Szczytu
, opadająca od jego gł. wierzchołka ku pn.-zach. aż do wideł Koperszadzkiego Potoku i Kołowego Potoku ; oddziela Kołową Dolinę od Skoruszowej Doliny i gł. gałęzi Doliny
Zadnich Koperszadów. Dolny odcinek J.G. to Skoruszowy Dział .
|
|
| Jagnięca Hala (Hala - Polana) |
| |
Jagnięca Hala, lub krótko
Dawna hala past., obejmująca dolną część Jagnięcej Grani (tj. pn.-zach. grani Jagnięcego Szczytu ) wraz z jej stokami od Kołowego Potoku po Koperszadzki Potok i Skoruszowy Potok .Na Jagnięcem wypasano
dawniej m.in. jagnięta i stąd nazwa. Pasterstwo na tym obszarze (uprawiane tu
m.in. przez górali z Czarnej Góry) zostało silnie ograniczone po kupnie dóbr
jaworzyńskich przez Hohenlohego (w 1879), a...
|
|
| Jagnięca Szczerbina, Zadnia (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jagnięca Szczerbina, Zadnia
B. wąska przełączka bezpośrednio na pd.-wsch. od kopuły szczytowej Jagnięcego Szczytu , u początku Koziej Grani . Jedna z najdogodniejszych dróg
na Jagnięcy Szczyt prowadzi z Doliny Białych
Stawów przez tę przełączkę. Nazwa pochodzi od Jagnięcego
Szczytu.
|
|
| Jagnięca Zagroda (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jagnięca Zagroda
Olbrzymi, trójkątny, częściowo silnie pochyły upłaz (w dole częściowo
zarośnięty kosodrzewiną), wysoko na pn.-zach. stokach Murania i sięgający prawie do jego
wierzchołka. Upłaz ten jest z wszystkich stron podcięty urwistymi ścianami
skalnymi i trudno dostępny. W XIX w. (i wcześniej?) górale z Jurgowa na plecach wynosili na ten upłaz
jagnięta i tam pozostawiali na całe lato - stąd nazwa J.Z.
|
|
| Jagnięcy Stawek (Woda) |
| |
Jagnięcy Stawek
Maleńki stawek w pn.-zach. kącie Jagnięcej Doliny , na tarasie popod Jagnięcym Szczytem . Późno w lecie wyłania się
spod zalegających tu śniegów.
|
|
| Jagnięcy Szczyt (Szczyty) |
| |
Jagnięcy Szczyt
Ostatni w pn.-wsch. kierunku szczyt w gł. grani Tatr Wys ., od Czerwonej Turni (w Tatrach Wys .) odgraniczony Kołową Przełęczą , a od Szalonego Wierchu (w Tatrach Biel .) - Przełęczą pod Kopą . Wznosi się nad Kołową Doliną , Doliną Zadnich Koperszadów, Doliną Białych Stawów i Jagnięcą Doliną ; doliny te są oddzielone od
siebie czterema graniami rozchodzącymi się z kopuły szczytowej J.S. Widok z...
|
|
| Jagnięcy Upłaz (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jagnięcy Upłaz
Obszerne, lekko pochyłe, trawiaste zbocze (rodzaj tarasu) na samym
grzbiecie rozszerzonej tu i rozpłaszczonej Jagnięcej Grani , powyżej Skoruszowego Działu . Na środku J.U. leżą duże
białe bloki wapienne. Jest to dawny teren pasterski.
|
|
| Jahn Alfred (Ludzie) |
| |
Jahn Alfred (22 IV 1915 Lwów). Geograf, polarnik,
prof. Uniw. Wrocł. od 1950, czł. koresp. PAN 1971, przewodniczący Pol. Klubu
Polarnego od 1974 i Komitetu Badań Polarnych PAN, czł. Prezydium PAN od 1981.
Prowadził badania głównie z zakresu geomorfologii oraz zjawisk peryglacjalnych,
śniegowych i stokowych: Karpat, Sudetów, krajów polarnych itd.
W Tatrach jako pierwszy odkrył w 1946 » gleby strukturalne i ogłosił na ten...
|
|
| Jakubík Jozef (Ludzie) |
| |
Jakubík Jozef (25 III 1872 Rużomberk - 30 IV 1962
tamże). Słow. nauczyciel i muzealnik.W 1893-1933 uczył w szkołach na Liptowie , od 1908 w Rużomberku. W 1912 był
współzałożycielem Lipt. Tow. Muzealnego, następnie jego skarbnikiem (1912-21) i
b. aktywnym współpracownikiem Muzeum Lipt. w
Rużomberku . W 1938 został najpierw członkiem kuratorium Muzeum Lipt. i wnet
potem dyrektorem tegoż muzeum (1938-1955). Publikował sprawozdania z jego...
|
|
| Jakubkowa Polana (Hala - Polana) |
| |
Jakubkowa Polana
Obszerna, pochyła polana na pn.-zach. od Starego Smokowca , przecięta znakowaną
ścieżką, wiodącą do Wielickiej Doliny . Na
J.P. jest wyciąg narciarski.Nazwa pochodzi stąd, że leśniczy Jakubek miał tam
leśniczówkę (spaliła się ok. 1842).
|
|
| Jakubowiany (Miejscowość) |
| |
Jakubowiany
Wieś na Liptowie u podnóża Tatr Zach ., na pd.-wsch. od wylotu Żarskiej Doliny , a na pd. od Barańca (2184 m). Powstała w
XIII w. Mieszk. 594 (w 1980).
|
|
| Jakubowski Franciszek (Ludzie) |
| |
Jakubowski Franciszek (ok. 1798 Pińczów - 31 V 1868
Krzeszowice). Prawnik (studia na UJ do 1830), uczestnik Powstania Styczniowego,
sędzia (1837), notariusz (1841), działacz polit. w Krakowie, poeta,
dramaturg.Jest jednym z pierwszych znanych z nazwiska turystów pol. w Tatrach , gdyż w 1824 brał udział w wycieczce
z Krakowa przez Bukowinę do Morskiego Oka , w towarzystwie prof. Alojzego Rafała Estreichera i » Ambrożego Grabowskiego ,...
|
|
| Jakubowski Karol (Ludzie) |
| |
Jakubowski Karol (30 X 1926 Warszawa). Taternik,
alpinista, ratownik górski, mgr inż. architekt (Politechn. Krak.).
Taternictwo uprawiał od 1942 w lecie i zimą, biorąc
udział także w pierwszych przejściach. W 1949 z Zenonem Węgrzynowiczem dokonał
II przejścia Grani Tatr Wys . (pierwszego w
kierunku od Liliowego do Przełęczy pod Kopą ), bez składów żywności i
bez grupy pomocniczej, w osiem dni, a w 1953 uczestniczył w I...
|
|
| Jakubowski Zdzisław (Ludzie) |
| |
Jakubowski Zdzisław (28 III 1928 Lublin), brat » Karola Jakubowskiego . Taternik, alpinista,
narciarz, ratownik górski, mgr wych. fiz. (AWF Wrocław).Uprawiał taternictwo od
1947 w lecie i zimą, uczestnicząc też w pierwszych przejściach, np. w I wejściu
zim. od pd.-wsch. na Kwietnikową Przełączkę w 1955. Wspinał się również w
Kaukazie, Alpach, Górach Dynarskich, na Bałkanach, w Hiszpanii, Walii, Ameryce
Środkowej i Andach Peruwiańskich....
|
|
| Jakubski Antoni Władysław (Ludzie) |
| |
Jakubski Antoni Władysław (28 III 1885 Lwów - 20 V
1962 Penley, Anglia). Zoolog, działacz niepodległościowy i społ., taternik,
alpinista, podróżnik. Od 1906 w organizacji bojowej PPS, potem w Zw.
Strzeleckim, 1914-17 w Legionach Pol., 1919-39 prof. Uniw. Pozn., 1939-45
więzień niem. obozów koncentr. (Oświęcim, Mauthausen), po wojnie pracownik nauk.
w British Museum w Londynie (do 1958). Autor wielu prac nauk. z zakresu zoologii
i biologii...
|
|
| jałowiec (Rośliny) |
| |
jałowiec (Juniperus communis), z rodziny Cyprysowatych
(Cupressaceae). W
Tatrach tylko niezbyt wysokie krzewy, dwupienne, o b. ostrych igłach i czarnych,
niebiesko owoszczonych "szyszkojagodach". Jest b. pospolity w reglach, zwł. dolnym. Ponad górną granicą lasu, szczególnie w piętrze hal występuje podgatunek, j. halny (J. communis ssp. nana) o
niskim wzroście, zwykle rozściełającej się koronie, igłach płaskich, dość...
|
|
| Jałowiec (Miejscowość) |
| |
Jałowiec; Wieś na Liptowie, na pd. od zach. krańca Tatr , między wylotem Jałowieckiej Doliny a wsią Bobrowiec .
J. powstał po 1317 na obszarze należącym poprzednio do wsi Bobrowiec. Mieszk.
302 (w 1980).
|
|
| Jałowiecka Dolina (Doliny) |
| |
Jałowiecka Dolina; W połowie swej długości J.D.
rozwidla się: ku pn.-zach. odchodzi jej gł. odnoga zwana » Bobrowiecką Doliną (podchodzi pod Siwy Wierch i Brestową Kopę ), a ku wschodowi duża odnoga
zwana » Doliną Parzychwost (sięga do
podnóża Banówki ).
Nazwa Jałowieckiej Doliny pochodzi od pobliskiej wsi lipt. Jałowiec . Nazwa Bobrowiecka Dolina jest czasem podawana jako
synonim nazwy Jałowiecka Dolina, ale w rzeczywistości...
|
|
| Jałowiecka Przełęcz (Przełęcze) |
| |
Jałowiecka Przełęcz; Na J.P. wyprowadza z Żarskiej Doliny (od Żarskiego Schroniska ) znakowana ścieżka,
która z J.P. wiedzie przez Jałowiecki Przysłop na Banówkę .
|
|
| Jałowiecki Potok (Woda) |
| |
Jałowiecki Potok; J.P. po opuszczeniu
Jałowieckiej Doliny płynie ku pd. przez wsie Jałowiec i Trzcianę Lipt ., po czym przy Mikułaszu Lipt . wpadał na wys. 563 m do Wagu jako jego pr. dopływ, a obecnie wpada
tamże do sztucznego Liptowskiego Jeziora
.
|
|
