Historia

Szaflary są jedną z najstarszych wsi podhalańskich. Powstały one w XIII w. i początkowo były administrowane przez cystersów ludźmierskich. Tutaj w średniowieczu na wapiennej skale stał niewielki zamek - strażnica na szlaku handlowym. Za panowania Ludwika Węgierskiego Szaflary stały się na powrót terytorium zależnym od króla tzw. królewszczyzną, i kolejno były dzierżawione przez różnych możnowładców m.in. przez rodzinę Ratułdów i Komorowskich zaś w XIX w. wieś była zarządzana przez rodzinę Uznańskich. W czasie II wojny św. w Szaflarach silnie działał ruch oporu - z tej miejscowości wywodził się naczelnik Konfederacji Tatrzańskiej - Augustyn Suski. Po wojnie w Szaflarach założono wytwórnię nart Polsport, z którą przez wiele lat kojarzone były Szaflary.

W czasie potopu szwedzkiego, jak głoszą legendy, w pobliżu Szaflar miała miejsce bitwa miejscowych górali z oddziałami Szwedów, który szykowali zasadzkę na zdążającego do Lwowa króla Jana Kazimierza. Walki ze Szwedami miały również kontekst prywatny, bowiem poza obroną ojczyzny górale bronili przed Szwedami również urodziwej córki sołtysa z pobliskiej Maruszyny. W konflikcie tym poległ jeden ze Szwedów, a na pamiątkę tej potyczki imieniem zabitego żołnierza nazwano okoliczne wzgórze - Raniszberg.

Zabytki

1) Szaflarski zameczek zwany "kocim zamkiem" został zbudowany na wapiennej skale w dolnej części wsi (naprzeciwko stacji PKP), i jak zapisał niegdyś Jan Długosz, był administrowany przez cystersów z Ludźmierza, którzy wynajęli ów obiekt Żydowi-neoficie, ten zaś bił w zameczku fałszywą monetę. Za taki proceder zarówno sam oszust jak i cystersi zostali surowo ukarani przez króla, który nie tylko odebrał cystersom zamek, lecz pozbawił ich okolicznych ziem. Z czasem obiekt ten popadł w ruinę i dopiero w latach 90. XX wieku, kiedy przeszedł w prywatne ręce, został odrestaurowany.

2) Kościół pod wezwaniem św. Andrzeja apostoła, zbudowany na miejscu kościoła drewnianego, jest położony w centrum wsi przy rynku. W latach 2001-2004 został odrestaurowany (z nową polichromią przedstawiającą sceny biblijne i życie religijne górali)

3) Drewniana chałupa Anny Doruli przy ul. A. Suskiego (kilkaset metrów od kościoła) z unikatowym malunkiem na wewnętrznej ścianie izby. Malowidło przedstawia scenę zaśnięcia NMP i dwunastu apostołów i zostało wykonane przez wędrownego malarza w podzięce za gościnę, której udzielili mu gospodarze.

4) Krzyż na wzgórzu Raniszberg, zbudowany przez mieszkańców wsi na pamiątkę 500 rocznicy bitwy pod Grunwaldem. W ostatnim czasie, krzyż został podniesiony ponad porastający wzgórze drzewostan oraz podświetlony.

Warto odwiedzić

W Szaflarach warto odwiedzić wymienione wyżej zabytki, oraz okoliczne wzgórza otaczające wieś: idąc na północ można wzdłuż Dunajca dojść na nowotarskie lotnisko, odwiedzając po drodze tamę na rzece, na południowy wschód biegnie trasa do Leśnicy-Gronia, zaś zachodnia strona wioski to wzgórza Raniszberg, Grubba i wapienna skała z zamkiem, za którym znajduje się dawne wyrobisko wapna tzw. wapiennik. Warto również przyjrzeć się samej zabudowie wsi - prezentującej starszy typ ulicówki z rynkiem oraz licznym drewnianym chałupom i urokliwym kapliczkom przydrożnym.

Imprezy kulturalne / sportowe

W Szaflarach co roku odbywa się pierwsza z całej serii Parada Gazdowska, czyli impreza folklorystyczno-sportowa, łącząca zawody sportowe w kategorii kumoterek, skiringu i ski-skiringu oraz tzw. paradę czyli uroczysty przejazd zaprzęgów konnych, sań i kumoterek, podczas której oceniane są zarówno same zaprzęgi jak i uczestniczące w poradzie osoby: woźnica i jego kumoska.