| Polskie Towarzystwo Wypraw Badawczych (Nie okreslony) |
| |
Polskie Towarzystwo Wypraw Badawczych (PTWB). Powstało 20 XII 1937 w
Warszawie z inicjatywy Klubu Wysokogórskiego PTT. Członkami założycielami PTWB
było 13 stowarzyszeń, instytutów i instytucji społ. i państw.: Pol. Tow. Tatrz.,
Klub Wys. PTT, Pol. Tow. Geogr., Państw. Instytut Geol., Państw. Instytut
Meteor. i in.
Celem PTWB była pomoc dla zrzeszonych w nim stowarzyszeń i instytucji w
dziedzinie wypraw badawczych o charakterze nauk.,...
|
|
| Polskim Grzebieniem, Kocioł pod (Nie okreslony) |
| |
Polskim Grzebieniem, Kocioł pod; Zamrznutý kotol, Zamrznutý kotol pod
Polským hrebeňom, Zmrznutý kotol; Kessel des Gefrorenen Sees;
Fagyott-tó-katlan. S. Kocioł stanowiący najwyższe piętro wspólnie zarówno
Świstowej Doliny jak i Litworowej Doliny, u podnóża Polskiego Grzebienia. Na
dnie tego kotła leży Zmarzły Staw, a otaczają go Dzika Turnia, Mała Wysoka i
Wielicki Szczyt. Przez Kocioł pod Polskim Grzebieniem prowadzą znakowane...
|
|
| Polsko-Amerykańskie Towarzystwo Tatrzańskie (Nie okreslony) |
| |
Polsko-Amerykańskie Towarzystwo Tatrzańskie. Z inicjatywy szeregu
rodowitych Podhalan i in. pol. emigrantów w Chicago, przy czynnym poparciu
konsula generalnego Polski w Chicago, dra Zdzisława Kurnikowskiego (pochodzącego
z Podhala), na zebraniu w maju 1928 powołano do życia P.-A.T.T. Należeli do
niego rodowici górale (gł. z Podhala) i in. osoby (pochodzenia niegóralskiego).
Dokładne cele i zadania P.-A.T.T. zostały uchwalone na walnym zebraniu w...
|
|
| pomniki i tablice pamiątkowe (Nie okreslony) |
| |
pomniki i tablice pamiątkowe. Pierwszy w Tatrach pomnik ("ogromny kamień
graniasty, na którym napis wyryty"), czy też - wg in. źródeł - po prostu tablica
z napisem, wmurowana w skałę k. wylotu Doliny za Bramką, upamiętniała odwiedziny
ówczesnego austr. gubernatora Galicji, Piotra hr. Goessa w sierpniu 1811. Pomnik
ten (czy tablica), umieszczony gdzieś w 1811-20 przez leśniczego Blumenfelda z
polecenia jakiegoś wielbiciela owego dygnitarza,...
|
|
| pomrów błękitny (Nie okreslony) |
| |
pomrów błękitny (Bielzia coerulans ), z rodziny pomrowów
(Limacidae ). Duży, bezskorupowy, nagi ślimak pięknej błękitnogranatowej
barwy z przebłyskami szmaragdowymi. Żyje w zacienionych miejscach w piętrze
regli i kosodrzewiny. Gdy się rozciągnie, może dosięgać kilkunastu cm długości.
Jest on jednym z przedstawicieli elementu karpackiego (wśród ślimaków).Drugim
nagim ślimakiem w Tatrach jest pomrów nadrzewny (Lehmania...
|
|
| pomurnik (Nie okreslony) |
| |
pomurnik (Tichodroma muraria ), z rodziny pełzaczowatych
(Certhidae ). Ptak skalny, wielkości wróbla lub nieco większy,
ciemnopopielatoszary z czarną plamą na gardle, z białymi plamami i żywo
karmazynowymi przepaskami na skrzydłach. Przepaski te widać przede wszystkim w
locie, gdy ptak rozwinie skrzydła, a także przy jego wspinaniu się po skale,
kiedy prócz czepiania się jej pazurkami, pomaga sobie ruchem skrzydeł, które,...
|
|
| Ponad Kocioł Turnia (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Ponad Ogród Turnia (Nie okreslony) |
| |
Ponad Ogród Turnia (2425, 2433 m); Kvetnicová veža; Blumengartenturm;
Virágoskert-torony. S. Ostatnie wybitne skalne wzniesienie w długiej
pd.-wsch. grani Małego Gierlachu, na pd.-wsch. od Ponad Kocioł Turni.Pierwsze
wejście na Ponad Ogród Turnię (przy próbie wejścia na Gierlach): Tytus
Chałubiński, Bohdan Kleczyński, Władysław Markiewicz, ks. Wojciech Roszek, ks.
Józef Stolarczyk, W. Urbanowicz oraz przewodnicy Wojciech...
|
|
| Ponad Staw Przełączka (Nie okreslony) |
| |
Ponad Staw Przełączka (ok. 1950 m); Predná Kvetnicová priehyba. S.
Płytko wcięta, ostatnia ku dołowi przełączka w długiej pd.-wsch. grani Małego
Gierlachu, między Ponad Ogród Turnią a Ponad Staw Turnią. Z Ponad Staw
Przełączki ku wsch., w kierunku Wielickiego Stawu, zbiega wybitny długi Żleb
Stolarczyka, jeden z gł. żlebów masywu Gierlachu.Nazwa Ponad Staw Przełączki
pochodzi od Wielickiego Stawu, ponad którym się wznosi. Nazwa...
|
|
| Ponad Staw Turnia (Nie okreslony) |
| |
Ponad Staw Turnia (1964 m); Malý Kvetnicový hrb. S. Niezbyt
wybitna ale dość samodzielna turnia stanowiąca ostatnie ku dołowi wyraźne
wzniesienie w długiej pd.-wsch. grani Małego Gierlachu. Od masywu Ponad Ogród
Turni oddziela ją Ponad Staw Przełączka.Nazwa Ponad Staw Turni pochodzi od
Wielickiego Stawu, ponad którym się wznosi. Nazwa słow. jest urobiona od słow.
nazwy Ponad Ogród Turni (Kvetnicová veža).
|
|
| Pongrác (Nie okreslony) |
| |
Pongrác (ród), także Pongrácz, Pangrác i Pangracius. Węg. ród szlachecki,
który wraz z kilkoma in. rodami ziemiańskimi na Liptowie wywodzi się od komesa
Bogomera (zm. 1286); zob.: Szentiványi (ród).Ród Pongrác z czasem rozrósł się na
kilka gałęzi, miał posiadłości w różnych komitatach węg. i jego członkowie
odegrali ważne role w życiu polit. i wojsk., zwł. od XV w. Od Pongráców wywodzi
się oddzielny ród lipt. Pottornyai z...
|
|
| Poničan Ján (Nie okreslony) |
| |
Poničan Ján (15 VI 1902 Očová, okres Zvolen - 25 II 1978 Bratysława).
Słow. poeta, prozaik, publicysta, z wykształcenia prawnik (1927), kolejno
adwokat, notariusz, red., dyr. wydawnictwa Tatran.
W jego twórczości poetyckiej i prozatorskiej często pojawia się tematyka
tatrz. Sporo wierszy publikował w czasopismach, np. Pieseň o Vysokých Tatrách
("Čs. Svět" 12, 1957, nr 4), Roháče ("život" 8, 1958, nr 7) oraz w...
|
|
| Ponikło Stanisław (Nie okreslony) |
| |
Ponikło Stanisław (29 IV 1854 Nowy Sącz - 21 II 1915 Wiedeń). Lekarz (UJ
1876, dr 1877), internista, dyr. Szpitala św. Łazarza w Krakowie (1893-1908),
prof. nadzw. UJ 1895-1908, działacz społ. w wielu dziedzinach, m.in. w TT. Autor
licznych prac nauk. (lek.) i in.
W Tow. Tatrz. był jednym z bardziej zasłużonych działaczy, w 1892-1915 jako
czł. wydziału i w 1900-1906 jako I wiceprezes. Działał energicznie w różnych
komisjach TT,...
|
|
| ponor (Nie okreslony) |
| |
ponor. W obszarach krasowych jest to kociołek lub lejkowate zagłębienie
terenu, do którego wpada strumień i ginie tam pod powierzchnią ziemi. Taki
typowy ponor znajduje się np. w Zielonej Dolinie Gąsienicowej przy znakowanej
ścieżce tur., nieco poniżej Litworowego Stawu.
|
|
| Popek Tadeusz Bronisław (Nie okreslony) |
| |
Popek Tadeusz Bronisław (2 XI 1915 Chodzienice, pow. Bochnia - 17 IX 1942
Zakopane). Student filozofii UJ, od jesieni 1939 przebywał na Podhalu i
uczestniczył w ruchu oporu przeciwko okupantom niemieckim.
W 1941 był współorganizatorem » Konfederacji Tatrzańskiej i został zastępcą
jej naczelnika, także redaktorem jej czasopism podziemnych. Aresztowany przez
gestapo 31 I 1942, był więziony w zakop. "Palace", ale już 2 II uciekł i ukrywał...
|
|
| popielica (Nie okreslony) |
| |
popielica czyli pilch (Glis glis ), z
rodziny Pilchowatych (Muscardinidae, Gliridae ). Nieduży, nieco mniejszy
od wiewiórki gryzoń o puszystym szaro-popielato-srebrnawym futerku, długim b.
puszystym ogonie i dużych oczach, żyjący na drzewach i pędzący nocny tryb życia.
Żywi się owadami, ślimakami, nasionami i owocami leśnymi.
P. jest raczej rzadka, ale spotykana i po pn. i po pd. stronie Tatr. Zimę...
|
|
| Popko Maciej (Nie okreslony) |
| |
Popko Maciej. Taternik i alpinista o wybitnej działalności tatern. od ok.
1958, w lecie i zimą. Wspinał się też w Alpach. W 1967 kierownik wyprawy alpin.
w góry Cilo Dagh we wsch. Turcji. Red. i współautor podręcznika Alpinizm
(Wa. 1971 i 1974) oraz książki o wyprawie do Turcji: Góry pod
półksiężycem (Wa. 1974).
|
|
| Poprad (Nie okreslony) |
| |
Poprad (1302-292 m); Poprad; Popper; Poprád. PS. Rzeka powstająca
po pd. stronie Tatr Wys. w dolnej części Mięguszowieckiej Doliny z połączenia
(1302 m) Mięguszowieckiego Potoku z Krupą płynącą z Popradzkiego Stawu. P. nie
wypływa więc z Popradzkiego Stawu, jak to się nieraz mylnie podaje. P.
opuszczając Tatry przecina Drogę Wolności między Wyżnimi Hagami a Szczyrbskim
Jeziorem.
Następnie płynie Popradzką Kotliną przez...
|
|
| Poprad (Nie okreslony) |
| |
Poprad (672 m); Poprad; Poprad (od 1256), a także Villa Theutonicalis (od
1268), Deutschendorf itp.; Poprád. S. Miasto na górnym Spiszu nad rz.
Poprad, na pd.-wsch. od Starego Smokowca i Tatr.
P. jest adm., gosp. i kult. centrum powiatu popradzkiego (» Poprad, powiat).
Mieszk. 1038 w 1880, 4029 w 1930; po II wojnie świat. włączono do P. sąsiednie
miejscowości: Sobota Spiska i Wielka w 1945, Straże w 1960, Maciejowce w 1977.
Obecny...
|
|
| Poprad, powiat (Nie okreslony) |
| |
Poprad, powiat; okres Poprad lub Popradský okres. S. Powstał w
1960 z połączenia powiatów: Poprad (Poprad), Tatry Wysokie (Vysoké Tatry),
Kiezmark (Kežmarok) oraz części powiatów Gródek Liptowski (Liptovský Hradok) i
Stara Wieś Spiska (Spišská Stará Ves). W 1968 od powiatu Poprad oddzielono jego
pn.-zach. część i przyłączono do nowo utworzonego powiatu Stara Lubowla (Stará
Lubovňa).Powiat Poprad obejmuje zasadniczo górny Spisz, a...
|
|
| Popradzka Kopa (Nie okreslony) |
| |
Popradzka Kopa (2362, 2354 m); K_pky; Kopki; Kopki. S. Wybitny
dwuwierzchołkowy szczyt w bocznej grani, która od Ciężkiego Szczytu biegnie ku
pd.-zach. i oddziela Smoczą Dolinkę od gł. gałęzi Mięguszowieckiej Doliny. P.K.
jest odgraniczona od Smoczej Grani niewyraźnym wcięciem Przełączki pod Popradzką
Kopą. Długa pd. grań P.K. schodzi w kierunku Popradzkiego Stawu.Nazwa P.K.: od
Popradzkiego Stawu.
|
|
| Popradzka Kotlina (Nie okreslony) |
| |
Popradzka Kotlina (ok. 570-950 m), dawniej Spiska Dolina lub Spiska
Kotlina; Popradská kotlina; Poppertal, Popper-Niederung. S. Część Spisza
leżąca nad Popradem i dolnymi biegami jego licznych dopływów, od m. Biała Spiska
w górę ku zach. aż pod Szczyrbski Dział, który ją oddziela od Liptowskiej
Kotliny.Popradzką Kotlinę otaczają: Tatry Wys., Tatry Biel., Spiska Magura,
Lewockie Góry i Tatry Niżnie. Długość P.K. wynosi ok. 45 km,...
|
|
| Popradzką Kopą, Przełączka pod (Nie okreslony) |
| |
Popradzką Kopą, Przełączka pod (2276 m); Štrbina pod Kôpkami, Štrbina za Kôpkami;
Kopkischarte; Kopki-csorba. S. Najniższe zagłębienie grani między
Popradzką Kopą a Smoczą Granią.
|
|
| Popradzki Staw (Nie okreslony) |
| |
"Popradzki Staw" (1250, 1245 m); "Popradské Pleso". S. Nazwa
przystanku kolei elektr. przy ujściu Mięguszowieckiej Doliny, nad rz. Poprad, na
Pośredniej Mięguszowieckiej Polanie. Tu od Drogi Wolności odchodzi droga jezdna
do rzeczywistego Popradzkiego Stawu. Wspomniany przystanek znajduje się 2 km od
Szczyrbskiego Jeziora, a 5 km od Wyżnich Hag.
|
|
| Popradzki Staw (Nie okreslony) |
| |
Popradzki Staw (1513, 1494 m); Popradské pleso; Poppersee; Poprádi-tó.
S.
Duże jezioro w Mięguszowieckiej Dolinie, w miejscu gdzie odgałęzia się od
niej Dolina Złomisk, przy górnej granicy lasu. Dopływem P.S. jest Zmarzły Potok
płynący z Doliny Złomisk, a odpływem potok Krupa, który łącząc się niżej w
Mięguszowieckiej Dolinie z Mięguszowieckim Potokiem daje początek rzece
Poprad.
Wymiary P.S. wg pomiarów...
|
|
| Popradzkie Schronisko (Nie okreslony) |
| |
Popradzkie Schronisko (ok. 1500 m) lub Schronisko przy Popradzkim Stawie;
Popradská chata, chata pri Popradskom plese; Popperseehütte; Poprád-tavi menház,
Poprádi-tavi menedékház. S. Nad pn.-zach. brzegiem Popradzkiego Stawu.
Pierwsze schronisko tur. postawiło tu Węg. Tow. Karpackie (MKE) w 1879; było
drewniane, trzyizbowe, a inicjatorem budowy był działacz MKE » Béla Majláth,
toteż budynek otrzymał nazwę Majláth-menház...
|
|
| Poręba Jacek (Nie okreslony) |
| |
Poręba Jacek (20 VI 1939). Krak. taternik i alpinista, inż. mechanik. W
Tatrach wspinał się na najtrudniejszych drogach, podobnie w Alpach w 1965 i w
nast. latach, w lecie i zimą. Na IV pol. wyprawie w Hindukusz w 1966
uczestniczył w IV wejściu na Noszak (7492 m) i w pierwszych wejściach na pięć
in. szczytów. W 1971 brał udział w pol. wyprawie w Karakorum, na której zdobyto
szczyt Kunyang Chhish (7852 m). W 1974 uczestniczył w I wejściu na...
|
|
| Porębski Stanisław (Nie okreslony) |
| |
Porębski Stanisław (6 X 1884 Kraków - 10 X 1960 tamże). Taternik i
działacz tur., z zawodu handlowiec w Krakowie i przemysłowiec.
W 1903-14 należał do najczynniejszych taterników, dokonując m.in. I wejścia
na Pośredni Mięguszowiecki Szczyt (w 1903 z Włodzimierzem Boldireffem), I
wejścia pn. ścianą Zadniego Mnicha (w 1909 z Włodzimierzem Jodkowskim), IV
wejścia pd. ścianą Zamarłej Turni (w 1912 z Marianem Skowzgirdem). W 1953 (w...
|
|
| poręczówka (Nie okreslony) |
| |
poręczówka lub lina poręczowa. W taternictwie
oznacza linę założoną w ten sposób na wbite w skałę lub lód haki (rzadziej na
bloki skalne), że służy do trzymania się w czasie wspinaczki w trudnym
terenie.
Poręczowanie (tj. zakładanie poręczówek) stosuje się w Tatrach rzadko,
mianowicie:a) najczęściej w zimie jako wstępne przygotowanie ułatwionego i
szybszego przejścia początkowej części drogi tatern.,...
|
|
| Poroniec (Nie okreslony) |
| |
Poroniec (ok. 1020-1070 m) lub Polana Poroniec. P. Duża polana nad
górnym biegiem rzeki Poroniec, blisko jej źródeł, na pn. od Drogi Oswalda
Balzera, a na pd.-zach. od polany Głodówki. Od dawna stały tam past. szopy.Nazwa
niewątpliwie pochodzi od nazwy rzeki Poroniec. Dawniej nazwą Poroniec czasem
oznaczano też błędnie polanę Psia Trawka w Dolinie Suchej Wody
Gąsienicowej.
|
|
