| mak alpejski (Nie okreslony) |
| |
mak alpejski (Papaver burseri ), z rodziny Makowatych
(Papaveraceae ). Niewielka roślinka o drobno pociętych listkach i dużych,
białych, czteropłatkowych kwiatach. Rośnie na usypiskach i stożkach piargowych,
gł. wapiennych, ale również i granitowych, i jest ich doskonałym utrwalaczem
dzięki długim, sieciowatym korzeniom i zdolności piętrowego odrastania pędu
nadziemnego, jeśli zostanie on przysypany przez osuwający się i...
|
|
| Makarczyk Janusz (Nie okreslony) |
| |
Makarczyk Janusz (25 III 1901 Łódź - 16 V 1960 Warszawa), najstarszy z
trzech synów » Stefana Makarczyka. Publicysta, podróżnik, dyplomata, historyk,
pisarz, autor książek podróżniczych i beletrystycznych. Często przebywał w
Zakopanem (także po II wojnie świat.), trochę uprawiał taternictwo.
W swojej publicystyce zajmował się również sprawami Tatr i Podtatrza, np. w
artykułach Spisz i Orawa ("Młodzież" 2, 1919, nr 5), Z...
|
|
| Makarczyk Stefan (Nie okreslony) |
| |
Makarczyk Stefan (1876 - 10 X 1930 Warszawa). Inż., współwłaściciel firmy
wodno-kanalizacyjnej w Warszawie, turysta, taternik, narciarz, działacz
turystyczny.
Od 1911 był członkiem Tow. Tatrz. i w 1913-16 jego delegatem w Warszawie, a w
1919-30 w zarządzie Oddziału Warsz. PTT (w 1925-30 wiceprezesem). Z ramienia
tego oddziału nadzorował budowę Murowańca na Gąsienicowej Hali, a w 1925
przeznakował nowym systemem część szlaków tur. w...
|
|
| makaron jaskiniowy (Nie okreslony) |
| |
makaron jaskiniowy. Jedna z form » nacieków jaskiniowych w kształcie
cienkich (do 0,5 cm średnicy) a długich (do 2 m) rurek, przeważnie białych,
zwisających ze stropów jaskiń, czasem w dużej ilości. Jest to początkowa postać
tworzącego się » stalaktytu.
|
|
| Maklakiewicz Jan (Nie okreslony) |
| |
Maklakiewicz Jan (24 XI 1899 Chojnata k. Skierniewic - 7 II 1954
Warszawa). Kompozytor, dyrygent, prof. Państw. Wyższej Szkoły Muzycz. w
Warszawie (1949-54).Skomponował m.in. obrazek symf. Zbójnicy
na fort. i małą ork. (wyd.: Wa.1936) oraz koncert skrzypcowy
Góralski (1930 i 1952, także wersja fort. koncertu na fagot 1953). Śmierć
przerwała jego pracę nad I aktem opery opartej na motywach podh.: Wiatr halny...
|
|
| Maklakiewicz Tadeusz (Nie okreslony) |
| |
Maklakiewicz Tadeusz (20 X 1922 Mszczonów). Kompozytor, od 1977 prof.
Państw. Wyższej Szkoły Muzycz. w Warszawie. Wśród jego utworów jest Msza
góralska (1981).
Lit. - "SMP" 2, 1967 (Jan Prosnak).
|
|
| Makolągwy (Nie okreslony) |
| |
"Makolągwy" lub Grupa "Makolągwy" (członkowie:
Makolągwy). Grupa młodych taterników, istniejąca w 1937-40 w Zakopanem.
Formalnie była to grupa tatern. wyodrębniona w 1937 z Sekcji Wysokogórskiej przy
»Harcerskim Klubie Narciarskim w Zakopanem (HKN-Z).
Grupa "M." działała samodzielnie, podobnie jak wszystkie sekcje HKN-Z, i jak
one otrzymywała z tego klubu skromną dotację na sprzęt. Grupa "M." była
niezależna...
|
|
| Makuszyński Kornel (Nie okreslony) |
| |
Makuszyński Kornel (8 I 1884 Stryj - 31 VII 1953 Zakopane, poch. na
starym cment.). Powieściopisarz, felietonista, krytyk teatr., poeta, autor
licznych książek dla dzieci i młodzieży. Studia na Uniw. Lwow. 1903-08
(polonistyka i romanistyka) i w Paryżu. Czł. PAL (1937).
Przed I wojną świat. mieszkał we Lwowie; już od 1906 bywał w Zakopanem, a w
1911 był członkiem komitetu Wystawy Podh. we Lwowie. W latach międzywoj.
(mieszkając w...
|
|
| malachit (Nie okreslony) |
| |
malachit. Minerał, uwodniony zasadowy węglan miedzi, o barwie zielonej,
połyskliwej. Ceniony materiał do wyrobu ozdobnych przedmiotów, biżuterii itp. W
Tatrach dość rzadki i w małych ilościach w żyłach kwarcowych w granicie jako
minerał wtórny. Występuje np. w Ornaku, na Pysznej, w Miedzianem, w Dolinie
Pięciu Stawów Polskich, prawie zawsze razem z azurytem (lazurytem) - odmianą
malachitu o barwie niebieskiej, łatwo przechodzącym w m.
|
|
| malarstwo i grafika (Nie okreslony) |
| |
malarstwo i grafika. Za najstarsze malowidła przedstawiające Tatry uważa
się » panoramy górskie stanowiące tło scen rel. w starych kościołach kat. w
Popradzie (z II poł. XV w.), Mikułaszu Lipt. (z ok. 1480-90) i Trybszu (z 1647),
jednakże tylko na tej trzeciej panoramie można rozpoznać, że są to rzeczywiście
Tatry (m.in. Hawrań). Ponadto w herbie rodu Berzeviczy z Wielkiej Łomnicy z 1475
(czy 1559) jest namalowana kozica i trzy kopcowate...
|
|
| Malatyński Marek (Nie okreslony) |
| |
Malatyński Marek (1947 Charsznica k. Miechowa - 17 IX 1981 w Karakorum).
Taternik, alpinista, dr nauk technicznych, adiunkt w Instytucie Podstawowych
Problemów Techniki PAN w Warszawie.Taternictwo uprawiał od 1966, alpinizm od
1970. Uczestniczył w wyprawach w Kaukaz, Pamir, góry Turcji, Iranu i Alaski. W
Himalajach wziął udział w I wejściu na Kangbachen (7902 m) w 1974, a w 1978 na
Kangczendzendze doszedł do wysokości 8420 m. W 1980 wspinał się w...
|
|
| Malawski Artur (Nie okreslony) |
| |
Malawski Artur (4 VII 1904 Przemyśl - 26 XII 1957 Kraków). Kompozytor,
prof. Państw. Wyższej Szkoły Muzycz. w Krakowie i Katowicach. Jest twórcą muzyki
do baletu-pantomimy Wierchy (1944 i 1950) na głosy solowe, chór i ork.
(słowa J. Mazura). Skomponował też Tryptyk góralski na małą ork. symf.
(1949) i na fort. (1950).
Lit. - "SMP" 2, 1967 (Adam Sutkowski). - "PSB" 19, 1974 (Zofia
Chechlińska).
|
|
| Malczewski Rafał (Nie okreslony) |
| |
Malczewski Rafał (24 X 1892 Kraków - 15 II 1965 Montreal, Kanada), syn
malarza Jacka Malczewskiego. Malarz (uczeń swego ojca), literat, publicysta,
taternik, narciarz.
W 1910-15, studiując w Wiedniu, uprawiał narciarstwo wysokogórskie w Alpach w
towarzystwie braci Goetlów i braci Schiele; był członkiem klubu CAP. W 1917-39
mieszkał w Zakopanem (potem za granicą). W Tatrach był b. aktywnym narciarzem i
taternikiem do 1917, kiedy w czasie...
|
|
| Malczyk Ryszard (Nie okreslony) |
| |
Malczyk Ryszard (25 VII 1949 Kraków - 1 VI 1987 tamże). Taternik,
alpinista, z zawodu robotnik wysokościowy.
Taternictwo uprawiał od 1963, wspinanie skałkowe od 1967. W Tatrach przeszedł
wiele nowoczesnych dróg o najwyższych trudnościach, dokonując szeregu pierwszych
przejść klasycznych (tj. bez sztucznych ułatwień) na drogach do owego czasu
hakowych, np. na Kazalnicy Mięguszowieckiej i na wsch. ścianie Młynarczyka.
Przeszedł sporo...
|
|
| Maleszewski Władysław Józef (Nie okreslony) |
| |
Maleszewski Władysław Józef (2 II 1832 Włocławek - 7 VI 1913 Warszawa).
Publicysta, powieściopisarz, humorysta, w 1876-1906 red. "Biesiady Literackiej".
Dużo pisał pod pseudonimami, najczęściej jako Sęp.
Wśród jego szkiców podróżniczo-obyczajowych jest jeden z najwcześniejszych
pol. opisów podróży do Smokowca oraz wejścia na Łomnicę: W Szmeksie (kartka z
podróży po Węgrzech) ("Tyg. Ilustr." 1864, nr 251 i 252, z ryciną...
|
|
| Malicki Tadeusz (Nie okreslony) |
| |
Malicki Tadeusz (10 X 1892 Piotrów = Petryłów k. Tarnopola - 4 XII 1943
Zakopane, poch. na nowym cment., w 1946 na starym). Malarz (uczeń Apolinarego
Kotowicza) i grafik, fotografik, literat, działacz społeczny.
W 1923 osiadł w Zakopanem, gdzie był najpierw nauczycielem w szkole podst.,
potem inicjatorem i od 1925 dyrektorem Sanatorium Nauczycielskiego. Był wtedy
wybitnym działaczem PTT, przez wiele lat prezesem Oddziału Zakop. PTT, w 1932-37...
|
|
| maliniak (Terminologia) |
| |
Zarówno w języku lit. i fachowym (np. u leśników), jak i w
gwarze podh., i w ogóle w pol. gwarach lud. w Karpatach Zach., słowo maliniak
oznacza krzak malinowy lub zarośla malinowe. Tak też słowo to jest używane w starszej
i nowej literaturze tatrz. W latach międzywoj. (i może nieco wcześniej)
niektórzy turyści i taternicy wskutek nieporozumienia zaczęli maliniakami
błędnie nazywać wielkie bloki lub złomy skalne, miejscami...
|
|
| Malinowski Piotr (Nie okreslony) |
| |
Malinowski Piotr (31 III 1944 Pińczów). Taternik, alpinista, ratownik
tatrz., przewodnik tatrz., z wykształcenia informatyk dokumentalista.
Taternictwo uprawiał od 1957, później także w jaskiniach. W 1978 z Józefem
Olszewskim i Krzysztofem Żurkiem dokonał zim. przejścia Grani Tatr w 10 dni, bez
składów.
Wspinał się też kilkakrotnie w Alpach, dokonując pierwszych przejść (m.in. I
wejście zim. drogą Harlina na zach. ścianie...
|
|
| maliny (Rośliny) |
| |
maliny (Rubus idaeus), z rodziny Różowatych (Rosaceae). Krzewy do 2 m.
wys., o długich podziemnych rozłogach, rosnące dziko w lasach, na zrębach, wśród
kosówki aż do blisko 1800 m, kwitnące w maju. Owoce m. dojrzewają w Tatrach w
sierpniu, znane są z wybornego smaku, pięknego aromatu i wielkości. Owocujące
pędy giną w jesieni, a wyrastają nowe. Pojedyncze krzewy i zarośla m. zwane są
przez górali » maliniakami.
|
|
| Mallý Gustáv (Nie okreslony) |
| |
Mallý Gustáv (21 V 1879 Wiedeń - 3 VIII 1952 Bratysława). Słow. malarz
(studia w Pradze 1894-98 i na ASP w Dreźnie do 1900), pedagog. W 1911-32
prowadził w Bratysławie swą prywatną szkołę malarstwa, jedyną wówczas słow.
szkołę artyst., a od 1941 uczył tamże w wyższych szkołach.
Malował pejzaże, sceny rodzajowe z życia ludu wiejskiego na Słowacji i
portrety. Pozostawił wiele pejzaży tatrz. (np. Popradské pleso, ok. 1940)...
|
|
| Mała Dolinka (Nie okreslony) |
| |
Mała Dolinka. P. Jedna z górnych gałęzi Strążyskiej Doliny,
powyżej Siklawicy. Dochodzi do samego podnóża pn. ścian Giewontu i Małego
Giewontu.
|
|
| Mała Łąka, Hala (Nie okreslony) |
| |
Mała Łąka, Hala, lub po prostu Mała Łąka. P.Dawna hala past.,
zajmująca niegdyś górną i środk. część Doliny Małej Łąki. Jej główną polaną z
budynkami past. była » Wielka Polana Małołącka.
Najstarsza wiadomość o tej hali pochodzi z 1593, kiedy Jan Pieniążek,
dzierżawca dóbr nowotarskich i szaflarskich, dał polanę "Mała łąka" nowemu
sołtysowi wsi Pieniążkowice, Krzysztofowi Stochowi. W 1701 ówczesny sołtys...
|
|
| Mała Polanka Małołącka (Nie okreslony) |
| |
|
|
| Mała Polanka Ornaczańska (Nie okreslony) |
| |
Mała Polanka Ornaczańska (ok. 1095-1110 m), lub po prostu Mała Polanka.
P. Polana w Kościeliskiej Dolinie nad wsch. brzegiem Pyszniańskiego
Potoku, nieco powyżej jego spływu z Tomanowym Potokiem i na pd. od Smytniej
Polany.Na M.P.O., która niegdyś wchodziła w skład Hali Ornak, rozchodzi się
kilka dróg i szlaków tur. Na pn. skraju M.P.O. stoi duże schronisko tur.:
Schronisko "Ornak".
|
|
| Mała Przełączka (Nie okreslony) |
| |
Mała Przełączka. PS. Przełączka w górnej części pd. grani
Ciemniaka, między Rzędami a Stołami. Z M.P. ku zach. spada orogr. prawa odnoga
Czerwonych Żlebków, które połączywszy się tworzą Czerwony Żleb, zbiegający ku
Wyżniej Tomanowej Polanie.
|
|
| Małachowski Bohdan (Nie okreslony) |
| |
Małachowski Bohdan, także Jaxa-Małachowski (24 III 1902 Kraków - 12 IV
1964 tamże). Działacz tur. (zwł. PTT i PTTK), narc. (PZN) i tatern. (krak.
STAZS, STPTT, KWPTT), turysta i taternik.
Od młodych lat bywał w Zakopanem i uprawiał turystykę górską, także trochę
taternictwo. Był członkiem zarządu w krak. Sekcji Tatern. AZS (1928-32), Sekcji
Tur. PTT (1933-35) i Klubie Wys. PTT (1935-37 i 1947).
W okresie 1929-63 (z przerwą w...
|
|
| Małachowski Jan (Nie okreslony) |
| |
Małachowski Jan (5 IV 1886 wieś Sycze, ziemia grodzieńska - 1 X 1917
Kościelisko, poch. w Zakopanem). Malarz (studia w warsz. SSP 1905-07 i krak. ASP
od 1907), fotograf, taternik, narciarz, ratownik tatrz.
W 1907 przyjechał po raz pierwszy do Zakopanego i w Tatry, potem bywał
często. W 1912 pojechał leczyć się na Korsykę. Od 1913 przebywał już prawie
stale w Zakopanem, a zmarł w sanatorium Dłuskich.
Malował tatrz. krajobrazy,...
|
|
| Małej Łąki, Dolina (Doliny) |
| |
Małej Łąki, Dolina, potocznie Mała Łąka.P.Jedna z walnych dolin
Tatr Pol., jedyna w całości wyżłobiona w skałach osadowych. Wylot jej znajduje
się blisko szosy wiodącej z Zakopanego do Kościeliskiej Doliny, między
Krzeptówką a Gronikiem, przy Drodze pod Reglami.Dolina ta biegnie w górę
zasadniczo na pd., kończąc się u stóp Małołączniaka i Kondrackiej Kopy. Wsch.
bok doliny tworzą Łysanki, Grzybowiec i Giewont, a zachodni -...
|
|
| Małkowski Stanisław (Nie okreslony) |
| |
Małkowski Stanisław (22 VIII 1889 Radzyń Podlaski - 21 XII 1962
Warszawa). Geolog (UJ 1908-14), mineralog, petrograf, muzeolog, działacz
społ.-oświat. i ochrony przyrody, prof. Uniw. Wil. 1934-39, organizator Muzeum
Ziemi w Warszawie (1931) i po jego upaństwowieniu pierwszy dyr. 1948-50 i
pracownik nauk. do 1959, od 1946 czł. Tow. Nauk. Warsz., w 1957 założyciel Pol.
Tow. Miłośników Nauk o Ziemi i jego prezes 1957-62. Ogłosił ok. 150 prac nauk. z...
|
|
| Małołącka Jaskinia (Nie okreslony) |
| |
Małołącka Jaskinia (1873 m). P.W Czerwonych Wierchach na pn.-wsch.
stokach Małołączniaka, nad Kotlinami, powyżej otworu Jasnej Studni (jednego z
otworów Wielkiej Śnieżnej Jaskini). Dług. 258 m, głęb. 166 m. Odkrył ją
Stanisław Wójcik w 1959, potem badali grotołazi zakop., schodząc do poziomu -28
m, a w1960 osiągnięto dno.
M.J. jest pochodzenia tektonicznego. Jest to ciąg stromo opadających pochylni
i progów, niebezpieczny...
|
|
