| Bröske Katherine (Ludzie) |
| |
Bröske Katherine lub Käthe (zm. 5 II 1929 Wrocław).
Niem. alpinistka i najwybitniejsza taterniczka w pierwszych latach XX w., żona
taternika » Maksymiliana Bröske . Po Tatrach
chodziła w 1902-07.
Już w 1902 (z mężem i przewodnikami) dokonała I wejścia
na Małą Pośrednią Grań . Wśród jej wypraw
tatrz. najważniejsze w dziejach taternictwa to I wejście na Żabiego Konia w 1905 (z Simonem Häberleinem , pd. ścianą) i I...
|
|
| Bröske Maximilian (Ludzie) |
| |
Bröske Maximilian , mąż » Katarzyny Bröske .
Niem. taternik i alpinista, lekarz
weterynarii, dyr. rzeźni miejskiej w Zabrzu. Po Tatrach chodził w 1902-07, uczestnicząc m.in.
w I wejściu pd. ścianą Ostrego Szczytu w
1905 (ze swą żoną K. Bröske i Simonem
Häberleinem ). Chodził też dużo po Tatrach z Konradem i Ludwikiem Koziczinskimi , dokonując z nimi
m.in. pierwszego wejścia zach. ścianą Małej
Kończystej (w 1906),...
|
|
| Broszkiewicz Antoni Ludwik (Ludzie) |
| |
Broszkiewicz Antoni Ludwik (1872 - 1936). Malarz
pejzażysta, nauczyciel i wieloletni dyr. szkoły podst. w Nowym Sączu, lewicowy
działacz polit., kult. i oświat.
Na wystawie zbior. w Nowym Sączu w sierpniu 1938
pokazano jego 72 obrazy, gł. z Sądecczyzny i Tatr
, m.in. Tatry w mgle, Tatry wieczorem, Tatry i aż
osiem zatytułowanych Widok na Tatry. Na indywidualnej wystawie jego
obrazów urządzonej w Nowym Sączu...
|
|
| Brož Josef (Ludzie) |
| |
Brož Josef (1884 Vyšehrad, Praga - 1943 Praga).
Czes. dziennikarz, krytyk muz., działacz tur., w 1919-42 kier. kancelarii
KČST (KČT) w Pradze, w 1934-36 red. miesięcznika "Časopis turistů ". Od 1920 pisywał często w tym
czasopiśmie na różne tematy tatrz.: budowa nowych ścieżek, schroniska , taternictwo , turystyka, działalność KČST itd.
W artykule Vitězslav Novák...
|
|
| Brtáň Rudolf (Ludzie) |
| |
Brtáň Rudolf (9 X 1907 Hybie, Liptów).
Słow. historyk literatury słow.,
krytyk i tłumacz. Tematyka tatrz. i podtatrz. jest poruszona w wielu jego
książkach, np. Barokový slavizmus (Lipt. Sv. Mik. 1939), O Bottovej
Smrti Jánošíkovej (Br. 1942), Bohuslav Tablic (Br. 1974),
Slovensko-slovanské literárne vztahy a kontakty (Br.
1979), a także w licznych artykułach i rozprawach (o Krywaniu , Jastrzębiej...
|
|
| Bruckmann Franz Ernst (Ludzie) |
| |
Bruckmann Franz Ernst , także Brückmann (27 IX 1697
Marienthal k. Helmstädte - 21 III 1754 Wolfenbüttel k. Brunszwiku).
Niem. lekarz, przyrodnik i polihistor z Wolfenbüttel, czł. akademii nauk
przyr. (Academia Leopoldino-Carolina Naturae Curiosorum) w Halle. We wczesnych
dziejach poznawania i badania Tatr i Podtatrza oraz w rozpowszechnianiu wiadomości
o nich zajmuje B. ważną pozycję, chociaż (wbrew wzmiankom nawet w najnowszej
literaturze)...
|
|
| Brudzińska Krystyna (Ludzie) |
| |
Brudzińska Krystyna (24 VII 1882 Mikulisice - 11 II
1965 Ścinawka Średnia k. Radkowa Kłodzkiego, woj. wałbrzyskie).
Publicystka, działaczka społ., nauczycielka języków obcych, malarka. W latach
międzywoj. i w czasie II wojny świat. mieszkała w Zakopanem , po wojnie w Nowej Rudzie (woj.
wałbrzyskie).
W latach międzywoj. należała do najbardziej aktywnych
publicystów prasy zakop. (ponad sto artykułów i notatek), gł. w "Głosie...
|
|
| Brüll Zoltán (Ludzie) |
| |
Brüll Zoltán (22 VI 1905 Lučenec - 16 I 1945 w
Tatrach). Lekarz z Nowej Wsi Spiskiej i z Kwietnicy k. Popradu , uprawiający taternictwo od
1930. Uważał się za Węgra.
Chodził po Tatrach
z Węgrami, Słowakami i Polakami, gł. ze Stanisławem Motyką , Janem Sawickim i Istvánem Zamkovszkym . Był czł. Sekcji Tatern. KS "Tatry" w Zakopanem . Brał
udział w zdobyciu nowych dróg, np. pd. ścianą Małego Ostrego Szczytu (w 1931), pd.-zach....
|
|
| Bryce James (Ludzie) |
| |
Bryce James (10 V1838 Belfast - 22 I1922 Belfast).
Ang. prawnik, prof. uniw., polityk, podróżnik i alpinista, w 1899 prezes Alpine
Club. Znał m.in. Alpy, Pireneje, Bałkan i Kaukaz, był na Araracie.
On i Leslie Stephen
w 1866 byli w Karpatach Wsch. i weszli tam na parę najwyższych szczytów, a w
1878 pojechali razem w Tatry , gdzie m.in.
byli na Łomnicy i następnie z przew. Janem Rumanem młodszym dokonali III wejścia
przez Batyżowiecką...
|
|
| Brydak Jędrzej (Ludzie) |
| |
Brydak Jędrzej (1837 Rozwadów k. Tarnobrzegu - 1876
Kraków).
Rysownik, litograf, malarz. Studia w krak. SSP 1853-59. Z rysunków Walerego Eljasza wykonał do jego przewodnika z
1870 dwie litografie: mapy Tatr i widoku
Tatr z Głodówki.
|
|
| Brydówna Jadwiga (Ludzie) |
| |
Brydówna Jadwiga (8 VI 1928 Kraków - 4 III 1962 w
Tatrach, poch. w Zakopanem).
Taterniczka, przewodnik tatrz. Turystykę w Tatrach uprawiała od 1947, potem
również i taternictwo. W 1949 zdała egzamin na kier. wycieczek zbior., a
następnie została przewodnikiem tatrz. III klasy. Pracowała w Zakopanem , potem w 1952-60 była nauczycielką
w Łapszach Wyżnich i Niżnich i kierowniczką szkoły w Dursztynie na Spiszu Pol ., wreszcie została...
|
|
| Brylówka (Hala - Polana) |
| |
Brylówka;
|
|
| bryndza (Terminologia) |
| |
Rodzaj ostrego sera owczego (o charakterze suchego twarogu),
wyrabianego w Tatrach, na Podtatrzu i gdzie indziej w Karpatach. Bryndzę robi
się z przeschniętego » bundzu, pokruszonego na drobne
kawałeczki, obecnie najczęściej przemielonego w maszynce do mięsa, po czym mniej
lub więcej zasolonego, w zależności od tego czy b. ma być łagodniejsza czy
ostrzejsza. Tak przygotowany ser trzyma się uciśnięty silnie w drewnianych
dzieżach. Ostrość b....
|
|
| Bryniarski Stanisław (Ludzie) |
| |
Bryniarski Stanisław (1829 Kraków - 27 V 1914 tamże).
Malarz (krak. SSP 1847-54 i 1856-57). Malował przeważnie zabytkowe budowle
Krakowa i kopiował obrazy, ale także malował pejzaże zakop. i tatrz.
|
|
| Brzanówka (Hala - Polana) |
| |
Brzanówka; Przez B. prowadzi skrót szosy (Drogi
Oswalda Balzera), który niegdyś stanowił fragment dawnej drogi, biegnącej od
tartaku wodnego przy Łysej Polanie do
tartaku parowego na Zazadniej i dalej przez Małe Ciche do Poronina .
Przed zbudowaniem murowanej leśniczówki na Zazadniej na
B. stała drewniana leśniczówka, w której mieszkał leśniczy » Władysław Bieńkowski
(póki się nie
przeniósł na Zazadnią),...
|
|
| Brzega Wojciech (Ludzie) |
| |
Brzega Wojciech (12 IX 1872 Zakopane - 6 VII 1941
tamże).
Rzeźbiarz, snycerz, dekorator, pisarz i działacz społ. Był synem wcześnie
zmarłego zakop. ślusarza Ryszarda Duźniaka i góralki (Teresa Gąsienica-Brzega);
po dojściu do pełnoletności zmienił swe nazwisko Duźniak na Brzega (przydomek
matki). Zawsze podkreślał swe (po matce) góralskie pochodzenie.
Uczył się w Szkole Przem. Drzewn. w Zakopanem (1885-89), potem pracował w...
|
|
| Brzegi (Miejscowość) |
| |
Brzegi; Wieś podh., której domy są porozrzucane
wzdłuż Brzegowskiego Potoku wpadającego od zach. do Białki nieco powyżej Jurgowa .
B. powstały w I poł. XVII w. Przed włączeniem do gromady Bukowina obejmowały one m.in. Dolinę Rybiego Potoku z Morskim Okiem .
|
|
| Brzegowski Dział (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Brzegowski Dział;Grzbietem tym biegnie szosa i na
nim znajduje się polana Głodówka . B.D.
stanowi dział wodny między górnym biegiem rzeki Poroniec a rzeką Białką .
Nazwa B.D. pochodzi od wsi Brzegi , która leży na jego pn.-wsch.
stokach.
|
|
| brzemię (Nie okreslony) |
| |
brzemię , gen. brzemienia, plur. brzemiona, w gwarze podh. brzemie,
brzemiącko. Ładunek do niesienia na plecach, umieszczony w dużej płachcie
płóciennej (czasem ze sznurkami na rogach), zawiązywanej na piersiach, np.
brzemie siana. Góralki podh. jeszcze obecnie przynoszą do Zakopanego w
brzemionach ser, masło, jaja, śmietanę itd. Dawniej góralscy przewodnicy i
tragarze nosili rzeczy turystów również jako brzemiona (póki nie...
|
|
| Brzeziny (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Brzeziny; Miejsce przy Drodze Oswalda Balzera (8,2 km
od Zakopanego ) między Toporową Cyrhlą a Capowskim Lasem , gdzie przy leśniczówce
odchodzi na północ droga do Murzasichla .
Nieco za B. odbiega od szosy na południe droga jezdna na Gąsienicową Halę .
|
|
| Brzeziński Wacław (Ludzie) |
| |
Brzeziński Wacław (8 VIII 1900 Zawiercie - 22 VII
1987 Małe Ciche, poch. w Warszawie).
Prawnik, prof. prawa adm. UJ (do 1970), autor licznych prac z dziedziny prawa
adm. i nauki administracji, w tym ok. 40 prac o ochronie prawnej środowiska
naturalnego, w którym porusza też zagadnienia dotyczące Tatr
, np.
Problematyka prawna zagospodarowania stref ochronnych parków narodowych
("Studia...
|
|
| brzost (Nie okreslony) |
| |
brzost czyli wiąz górski (Ulmus glabra, U. scabra, U. montana), z
rodziny Wiązowatych (Ulmaceae). Wyniosłe, do 35-40 m wysokie drzewo, ma
wybitnie niesymetryczne liście podługowatojajowate, brzegiem piłkowane,
obustronnie bardzo szorstkie. Owoce podługowatookrągłe skrzydlaki z nasieniem w
środku skrzydlaka.
Do niedawna b. uchodził za niezmiernie rzadki w Tatrach, ostatnio jednak
stwierdzono dość częste jego występowanie,...
|
|
| brzoza (Rośliny) |
| |
brzoza (Betula), z rodziny Brzozowatych (Betulaceae). Z 4 gatunków
brzóz występujących w Tatrach tylko jeden - i to jako podgatunek - jest rośliną
górską. Dwa gatunki tak znane i pospolite na niżu są unikatami w Tatrach. Są
to:
Brzoza brodawkowata (Betula pendula, B. verrucosa). Ma ona na pn. stokach Tatr tylko dwa stanowiska: nad
Rohackim Potokiem oraz w okolicy Rusinowej Polany, a i to ostatnie wzbudza
wątpliwości,...
|
|
| Brzoza Tadeusz (Ludzie) |
| |
Brzoza Tadeusz (16 V 1911 Zakopane - 14 III 1978
Spalice-Cieśle k. Wrocławia, poch. w Zakopanem).
Taternik zakop., architekt, prof.
Politechn. Wrocł. (od 1956).
Taternictwo zaczął uprawiać, gdy chodził do szkoły w Zakopanem , m.in. z Janem Sawickim i Tadeuszem Pawłowskim . Dokonał z Sawickim I
wejścia pn. ścianą wprost na gł. wierzchołek Giewontu
, 20 VI 1929.
W 1945-47 był architektem...
|
|
| Brzozowski Feliks (Ludzie) |
| |
Brzozowski Feliks (1836 Warszawa - 1 II 1892 tamże).
Malarz i grafik, pejzażysta. Studiował w 1852-59 w warsz. SSP. Podróżował po
Alpach i Krymie, ale malował głównie krajobrazy pol. Po zwichnięciu prawej ręki
malował lewą.
Pozostawił dużo krajobrazów o nastroju spokojnym i
pogodnym, m.in. liczne obrazy z Tatr
, które często wystawiał od 1870, np.: Dolina Strążyska w
Tatrach (1870), Widok z...
|
|
| Brzozowski Kazimierz (Ludzie) |
| |
Brzozowski Kazimierz (26 IX 1871 Pińsk - 10 I 1945
Zakopane).
Malarz i grafik, od ok. 1895 osiadły w Zakopanem (jego matka Emilia prowadziła
pensjonaty "Murań" i "Szałas"). Taternik i
narciarz.
Chodził po Tatrach od ok. 1898, m.in. z przew. Klimkiem Bachledą , ze Stanisławem Eljaszem-Radzikowskim i Michałem Kirkorem . Był czł. STTT już w
pierwszym roku jej istnienia (1903). W 1902 dokonał sam I przejścia nowego
szlaku na...
|
|
| brzyzek (Nie okreslony) |
| |
brzyzek . W podh. gwarze: stromo poderwany kawałek terenu, np. nad rzeką
czy potokiem, także nad drogą. Jest to właściwie słowo "brzeżek", ale górale
wymawiają brzyzek i ta forma upowszechniła się również w literaturze.
Słowo brzyzek występuje np. w nazwie Pęksów Brzyzek (stary cment. w
Zakopanem).
|
|
