| Abgarowicz Zbigniew (Ludzie) |
| |
Abgarowicz Zbigniew (25 VI 1919 Kraków -
5 IV 1950 Tatry, pochowany w Zakopanem).
Ekonomista (Uniwersytet Poznański), planista, taternik
Do Zakopanego przyjeżdżał od dzieciństwa. W 1947-50 był jednym z
najczynniejszych taterników. Najlepsze wyniki osiągał w taternictwie zimowym,
głównie z Jerzym Mitkiewiczem i Ryszardem W. Schrammem. Po studiach w Poznaniu
pracował na Śląsku i był współzałożycielem Koła...
|
|
| Adamcula (Hala - Polana) |
| |
Adamcula, dawniej Skoruszowa Polanka; Adamcula,
Skorušová polianka.
Nazwa Adamcula oznaczała niegdyś wolarską kolebę, której właścicielem
był Adamec z Ziemiańskiej Dziedziny na Orawie. Kolebę tę stawiano kolejno w różnych miejscach
w dolinie i nazwa wędrowała razem z nią, póki się nie
ustaliła w obecnym położeniu, już dawno bez koleby. Nazwa Skoruszowa Polanka pochodzi
od rosnącej tu niegdyś skoruszy, tj....
|
|
| Adamczyk Bolesław (Ludzie) |
| |
Adamczyk Bolesław (20 IX 1923 Żeleźnikowa k.
Nawojowej - 28 IX 1989 Kraków, poch. na Cment. Salwatorskim).
Leśnik, gleboznawca, prof. AR w Krakowie od 1975.
Od 1957 ogłosił ponad 30 prac glebozn. z Karpat. W czasie II wojny
świat. walczył z okupantem niem. na ziemi sądeckiej jako żołnierz AK (pseud.
Bażant) w oddziale Tatara. Wśród jego prac tatrz. są Studia
gleboznawczo-fitosocjologiczne w Dolinie...
|
|
| Adamczyk Mieczysław Jerzy (Ludzie) |
| |
Adamczyk Mieczysław Jerzy (2 XII 1933 Kluczkowice,
woj. lubelskie).
Historyk (dr hab. UJ), doc. Uniw. Wrocł.
W 1957-62 był kier. szkoły w Cichem
Górnym na Podhalu, w 1962-70 pracował w Inspektoracie Oświaty pow. nowotarskiego
i m. Zakopanego. Od 1970 we Wrocławiu. Jest autorem licznych prac z dziejów
społ.-gosp. i historii oświaty Małopolski pd., zwł. regionu Tatr i Podtatrza
Pol. oraz Sądecczyzny w 1625-1848,...
|
|
| Adamek Franz (Ludzie) |
| |
Adamek Franz . Spiskoniem. taternik (od 1922), b.
aktywny w pierwszych latach po I wojnie świat., z zawodu piwowar w Popradzie.
Uczestniczył np. w 1925 w II wejściu pn. ścianą Małego Kiezmarskiego Szczytu,
II wejściu pr. filarem pd. ściany Kiezmarskiego Szczytu i w IV wejściu pd.
ścianą Lodowej Kopy, a w 1926 w VI wejściu pn. ścianą Galerii Gankowej. Wspinał
się z in. taternikami spiskoniem. (m.in. Johann Friess). Po II wojnie świat....
|
|
| Adámek Karel Václav (Ludzie) |
| |
Adámek Karel Václav (1868-1946).
Czes. prawnik i pracownik oświat. w
Hlinsku, autor prac prawniczych, oświat. i etnogr. oraz dwutomowej książki
Slovenskem (Pr.
1921, 1922) z opisem jego podróży po Słowacji (w t. 2: o Tatrach i
Spiszu).
|
|
| Adamica (Terminologia) |
| |
Adamica, gwarowo Jadamica.
|
|
| Adamiecki Wojciech (Ludzie) |
| |
Adamiecki Wojciech (20 VIII 1934 Warszawa).
Dziennikarz, tłumacz (studia: anglistyka na UW 1955), narciarz i turysta.
Mieszkał w Zakopanem w 1944-51 i 1969-72.
Od 1968 jest on autorem wielu reportaży o różnorodnej aktualnej tematyce
tatrz., zakop. i podh., częściowo przedrukowanych w jego książkach, np.
Taniec z nożami (Wa. 1976), Zagrożenie (Wa. 1980). Wspomnieniowy i
biogr. w charakterze jest jego Szkic do portretu...
|
|
| Adamowski Antoni (Ludzie) |
| |
Adamowski Antoni (29 X 1944 Zagórzany, pow. Gorlice).
Taternik, alpinista, od 1974 przewodnik tatrz., ratownik tatrz., czł. GOPR,
meteorolog.
Od 1978 czł. zarządu Koła Przewodników Tatrz. w Zakopanem. Uczestnik wypraw
na Kaukaz i Antarktydę.
|
|
| Adasiówka (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
"Adasiówka" . Dawna nazwa najstarszej, drewnianej
części obecnego budynku "Księżówki" w Zakopanem przy drodze do Kuźnic (Aleja
Przewodników Tatrzańskich 2).
Pierwotny, drewniany budynek (jeszcze bez nazwy) został postawiony ok. 1875
przez nadleśniczego w zakop. dobrach Homolacsów, Gustawa Fingera. Prowadził on
tam pocztę zakop., która poprzednio była w samych Kuźnicach. W 1877 dom ten od
Fingera kupiła hr. Róża z Potockich...
|
|
| Adolf (Ludzie) |
| |
Adolf
Pierwszy znany kanonik (prepozyt) kapituły spiskiej.
W 1209 król węg. Andrzej II nadał Adolfowi i jego siostrze, żonie komesa Rutkera, obszar ziemi na Spiszu, obejmujący część Tatr Wys. od Staroleśnej Doliny z otaczającymi ją szczytami po Łomnicką Dolinę z otoczeniem. A. to jeden z pierwszych (poza królami) znanych właścicieli ziemi w Tatrach.
Zob. też Berzeviczy (ród) oraz własnościowe sprawy. ...
|
|
| Adriányi János (Ludzie) |
| |
Adriányi János . W 1900-10 był pierwszym kier.
Schroniska Téryego w Dolinie Pięciu
Stawów Spiskich.
|
|
| Adriányi-Borcsányi Jolán (Ludzie) |
| |
Adriányi-Borcsányi Jolán (1881 lub 1890 - 8 IX 1930
Batyżowce, poch. w Wielkiej k.Popradu).
Węg. taterniczka, aktywna gł. w 1900-10, kiedy jej ojciec, János Adriányi,
prowadził Schronisko Téryego. Chodziła wtedy na wspinaczki i uczestniczyła w
akcjach ratunkowych. W 1902 z przew. Janem Glatzem dokonała I wejścia na Juhaską
Turnię, nazwaną potem na jej część po niem. Jolánspitze lub Jolantenspitze, po
węg. Joláncsúcs. Po 1910...
|
|
| Aggházy Gyula (Ludzie) |
| |
Aggházy Gyula (20 III 1850 Dombóvár-
13 V1919 Budapeszt).
Węg. malarz, prof. ASP w Budapeszcie. Malował też pejzaże tatrz. (podobne w
stylu do obrazów Edwarda T. Comptona), np. Szczyrbskie Jezioro z
Soliskiem.
|
|
| Aggházy Tibor (Ludzie) |
| |
Aggházy Tibor . Węg. architekt z Budapesztu.
Na zlecenie Magyar Turista Szövetség w 1918 opracował projekty schronisk przy
Batyżowieckim Stawie i przy Hińczowych Stawach (nie zrealizowane). W latach
międzywoj. pisywał w "Tur. és Alp." o budapeszt. wystawach malarskich o tematyce
tatrz.
|
|
| agrest (Rośliny) |
| |
agrest (Ribes uva-crispa, R. grossularia), z rodziny
Skalnicowatych (Saxifragaceae). Krzew kolczasty, dorastający ok. 1 m
wys. Rodzima roślina tatrz. (nie pochodzi ze zdziczałych okazów ogrodowych),
znana zresztą i z in. gór Polski i Europy. Owoce podobne do ogrodowego agrestu,
tylko mniejsze. Rośnie na wapieniu i granicie, występuje nieraz wysoko, np. ok.
1900 m pod Łomnicką
Przełęczą.
|
|
| Aigner Lajos (Ludzie) |
| |
Aigner Lajos , także Abafi Aigner i Aigner Abafi Lajos oraz A. Aigner
Lajos (11 II1840 Nagyjésca- 19 VI1909 Budapeszt).
Węg.
księgarz i wydawca, autor prac hist., potem entomolog, od 1894 wydawca i red.
czasopisma entom. "Rovartani Lapok", w którym aż do 1912 ukazywały się jego
liczne prace o motylach, m.in. z Tatr i Spisza, a także życiorysy osób
zajmujących się badaniami entom. w Tatrach i na Podtatrzu (Imre...
|
|
| Ajdukiewicz Tadeusz (Ludzie) |
| |
Ajdukiewicz Tadeusz (1852 Wieliczka - 9 I 1916
Kraków).
Malarz (studia w krak. SSP 1868-73, potem w Wiedniu i Monachium), batalista i
portrecista, malował też obrazy rodzajowe o tematyce krajowej i orientalnej.
Wystawiał od 1874 w kraju i za granicą.
W Zakopanem był m.in. w lecie 1881, zaproszony wtedy przez Różę Krasińską do
"Adasiówki". Dużo wtedy szkicował i malował w Zakopanem i Tatrach. Już w 1879
wystawiał w Krakowie...
|
|
| Akademia Wychowania Fizycznego (Organizacja) |
| |
Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie (AWF Kraków).
Jej zaczątkiem było Studium Wychowania Fizycznego UJ, założone w 1927,
przekształcone w 1950 w Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego, a w 1973 w AWF (od
1977 im. B. Czecha). Od 1973 ma dwa wydziały: Wydz. Wychowania Fizycznego oraz
Wydz. Turystyki i Rekreacji. Na tym ostatnim wydziale prowadzono Studium
Trenerów w Alpinizmie (1973-76 i 1979-82) i w 1977 stworzono...
|
|
| Akademicki Klub Alpinistyczny (Organizacja) |
| |
Akademicki Klub Alpinistyczny przy Politechnice
Warsz.
Od 1983 wydawał biuletyn » "Wspinek".
Zob. też Akademickie Kluby Alpinistyczne.
|
|
| Akademicki Klub Grotołazów (Organizacja) |
| |
Akademicki Klub Grotołazów w Krakowie (AKG Kraków).
Jeden z czołowych
klubów jaskiniowych w Polsce. Oficjalnie utworzony został w czerwcu 1971 przy
Radzie Okręgowej SZSP, ale bezpośrednich początków tego klubu należy szukać w
Sekcji Taternickiej Akademickiego Klubu Turystycznego w Krakowie, założonej w
marcu 1965, gdzie działała grupa grotołazów. Od początku 1983 klub ten działa
przy Akademii Górniczo-Hutniczej, przy której...
|
|
| Akademicki Klub Grotołazów ZSP (Organizacja) |
| |
Akademicki Klub Grotołazów ZSP w Gliwicach.
Powstał w 1965 z przekształcenia Sekcji Grotołazów AkademickiegoKlubu
Turystycznego ZSP w Gliwicach (utworzonej w 1964) w samodzielną organizację.
Prezesi: Christian Parma
(1965-66), Henryk
Natkaniec (1966-1969), Krzysztof Tomaszewski (1969-70), Henryk Natkaniec (1970), K. Tomaszewski (1970-71), Stanisław Gębala (od 1971).
W 1966 przy Klubie powstała Sekcja Taternicka....
|
|
| Akademicki Klub Speleologii i Alpinizmu (Organizacja) |
| |
Akademicki Klub Speleologii i Alpinizmu .
Powstał w 1976 przy RU SZSP Śląskiej Akad. Medycznej (Katowice-Zabrze). W
1978-81 wydawał biuletyn » "Alpiniste Complet".
|
|
| Akademicki Klub Turystyczny (Organizacja) |
| |
Akademicki Klub Turystyczny (AKT). Założony IV 1906
we Lwowie z inicjatywy Mieczysława Orłowicza i funkcjonujący
w 1906-09 w ramach » Akademickiego Związku Sportowego Młodzieży Polskiej, a potem samodzielnie, aż do 1923.
Gł. terenem zainteresowań AKT były Karpaty Wschodnie i Tatry. Oprócz
indywidualnej działalności tur., tatern., narc. i alpin. (nawet poza Europą),
członkowie AKT, pełniąc funkcje przewodników, urządzali liczne...
|
|
| Akademicki Związek Sportowy (Organizacja) |
| |
Akademicki Związek Sportowy (AZS) w Krakowie.
Powstał w końcu 1908 przy UJ z inicjatywy Walerego Goetla, Józefa Grabowskiego,
Stefana Komornickiego, Wacława Majewskiego, Władysława Pawlicy i in.,
zatwierdzony przez władze w maju 1909. Prezesi: Wacław Majewski (1909-11), Józef
Grabowski (1911-12), Tadeusz
Krzyżanowski (1912-?), potem Walery Goetel (od 1922). AZS po I wojnie świat. stał się organizacją ogólnopolską,
działającą zasadniczo na...
|
|
| Akademicki Związek Sportowy Młodzieży Polskiej (Organizacja) |
| |
Akademicki Związek Sportowy Młodzieży Polskiej (AZSMP).
Wielosekcyjne stowarzyszenie sport., założone w 1906 we Lwowie i rozwiązane
już w 1909. W jego ramach powstał w 1906 » Akademicki Klub Turystyczny, który
przetrwał jako samodzielna organizacja aż do 1923.
|
|
| Akademicki Związek Sportowy Uniwersytetu Śląskiego (Organizacja) |
| |
Akademicki Związek Sportowy Uniwersytetu Śląskiego w
Katowicach.
Założony w 1968. Zajmuje się sportem, turystyką, taternictwem i alpinizmem.
Zorganizował wyprawy alpin. w Dolomity, Pamir i Hindukusz.
|
|
| Akademickie Kluby Alpinistyczne (Organizacja) |
| |
Akademickie Kluby Alpinistyczne . Istnieją w Polsce
od 1965 przy wyższych uczelniach jako kluby taterników, alpinistów i grotołazów,
a zrzeszone są w PZA. W 1982 było ich 23 (w tym 9 jaskiniowych), członków razem
ok. 2100. Kluby te zorganizowały wiele wypraw w różne góry, m.in. w Hindukusz.
Pierwsze organizacje tego typu przy wyższych uczelniach w Polsce istniały
jednak już wcześniej: »Sekcja Taternicka AZS w Krakowie (1923-35),...
|
|
| Akademickie Koło Przewodników Tatrzańskich (Organizacja) |
| |
Akademickie Koło Przewodników Tatrzańskich (AKPT) w
Krakowie, przy Oddziale Akad. PTTK. Przy Studenckim Kole Przewodników Górskich (SKPG) 25 XI 1981 powstała Sekcja Przewodników
Tatrzańskich (prezes w 1981-86 Krzysztof Marcinkowski), a 8 XII 1982 także
Sekcja Przewodników Beskidzkich. W 1987 doszło do podziału SKPG: przewodnicy
tatrz. utworzyli 24 II 1987 samodzielne AKPT, a przewodnicy beskidzcy
(rozwiązując Sekcję Beskidzką) pozostali w SKPG....
|
|
| Akademický odbor KSTL (Organizacja) |
| |
Akademický odbor KSTL (AO KSTL).
Słow. organizacja tatern. zrzeszająca studentów szkół wyższych w Bratysławie,
istniejąca w 1939-46. Gł. działacze Alexander Huba i Alexander Vojček.
Organizowano tatern. i narc. obozy w Tatrach, w lecie i zimą.
|
|
