W piątek 24 kwietnia 2015 r. o godz. 18.00 odbędzie kolejny otwarty wykład naukowy z cyklu  „Wieczorne spotkania w Bursie Gimnazjalnej z historią, kulturą i tradycją w tle”.  W spotkaniu weźmie udział i wygłosi referat Pan mgr Wacław Szczepanik z Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Tematem jego wystąpienia będą Problemy narodowościowe monarchii austro-węgierskiej. Więzienie narodów czy kolebka państw narodowych?

Kwestie narodowościowe i próby emancypacji narodów monarchii austro-węgierskiej były znacznym problemem dla rządzących tym państwem. W referacie prelegent przedstawi zatem pokrótce strukturę etniczną monarchii austro-węgierskiej i problemy jakie z niej wynikały a zwłaszcza tarcia na tle etnicznym i narodowościowym. Nieco bardziej szczegółowo omówionych zostanie kilka wybranych przykładów narodowości zamieszkujących monarchię. Autor spróbuje również odpowiedzieć na pytanie, na ile zyskały one a na ile straciły będąc poddanymi cesarza z Wiednia.

Przedmiotem dyskursu będzie także kwestia, na ile Austro-Węgry były „więzieniem narodów” a na ile kolebką nowych państw narodowych po I wojnie światowej. Na tak postawione pytanie  prelegent skłania się ku tej drugiej tezie. To właśnie w Austro-Węgrzech narody je zamieszkujące miały, mimo licznych restrykcji najlepsze warunki rozwoju. Można tu przytoczyć przykład Polaków rusyfikowanych i germanizowanych w innych zaborach a w Austrii po 1867 r. rozwijających własną kulturę. Wydaje się wiec w ocenie prelegenta, iż to ciągłe walki z narodami panującymi w Austro-Węgrzech doprowadziły do wykrystalizowania się nowoczesnych narodów Czeskiego, Słowackiego czy Chorwackiego. Pamiętać należy, że Austro-Węgry nie posiadały siły potrzebnej do kompletnego zgniecenia aspiracji narodowościowych, co ostatecznie obróciło się przeciwko nim, ale zapewniło też warunki do rozwoju słabszych narodów.

Cykl spotkań naukowych w Bursie Gimnazjalnej organizowany jest wspólnie  przez: Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego w Nowym Targu oraz Towarzystwo Bursy Gimnazjalnej w Nowym Targu. Wykłady  podobnie jak w minionych latach dofinansowane są ze środków Burmistrza Miasta Nowego Targu.

Mgr Wacław Szczepanik, historyk, muzealnik. Absolwent studiów doktoranckich na Wydziale Historycznym UJ (17 grudnia 2010 r. otwarty przewód doktorski: Austriacki garnizon w Tarnowie w latach 1772-1918). Od 2009 r. pracownik merytoryczny w Muzeum Okręgowym w Tarnowie. Jest również członkiem Tarnowskiego Oddziąłu Polskiego Towarzystwa Historycznego. Zainteresowania badawcze: I wojna światowa, historia wojskowości, historia Galicji, historia etniczna, Urban History. Autor książki Cesarskie dzieci z Tarnowa. 57 galicyjski pułk piechoty w latach 1894-1918, Kraków 2011 oraz kilkunastu artykułów naukowych.