E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Nowiny
 Przegląd prasy i nowin
   Zakopane
   Tatry
   Podhale
   Kultura
   Narty
Felietony
Opowiadania
Multimedia
Gastronomia
Fotoreportaże
Dziennikarze PPWSZ
Kalendarz imprez
Pogoda/kamery
Ogłoszenia
Forum dyskusyjne
Redakcja
 Reklama
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

Aktualna wycieczka to:  Kuźnice - Hala Gąsienicowa - Czarny Staw Gąsienicowy - Świnica - Kasprowy Wierch
Czas przejscia: 7 h      Trudność: Trudny      Długość: 12 km

   Znajdujesz się w miejscu:
Gąsienicowa Hala
Wracam
  Kategoria: 
Przełęcze 

  opis  
  forum (0)  

Położenie:

Obecnie nazwa ta ogranicza się do północnej części Doliny Gąsienicowej, a więc do małego fragmentu dawnej Hali Gąsienicowej w pasterskim znaczeniu (w XVII wypasali tutaj Gąsienice z Zakopanego). Zabudowany szałasami taras terenowy to Stawiańskie Rówienki. Oprócz dawnych zabudowań pasterskich i słynnej „Betlejemki” znajduje się tutaj także Stacja Obserwacyjna Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN (powstała w 1948 roku). Poniżej, na dnie Doliny Gąsienicowej, stoi wielkie, murowane schronisko PTTK „Murowaniec”, wzniesione w latach 1921-25 przez Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, według projektu Zbigniewa Kalinowskiego i Karola Sicińskiego. Powiększany i przebudowany budynek spalił się częściowo w 1963 roku i został odbudowany w nieco innym kształcie. Obecnie schronisko dysponuje 108 pokojami i jest jednym z większych tego typu obiektów w Tatrach. U wejścia do „Murowanca” wisi tablica poświęcona poecie, dramaturgowi i taternikowi Adamowi Asnykowi (1838-97), którą uroczyście odsłonięto w 1930 roku.

 




Dawniej u górali częściej Hala Stawy lub po prostu Stawy, a także Ku Stawom (Hala ku Stawom) i Przy Stawach (Hala przy Stawach). P. Nazwa G.H. występuje w dwóch znaczeniach (obecnie częstsze jest drugie):

1) W swym pierwotnym past. znaczeniu Gąsienicowa Hala (Hala Stawy) obejmowała prawie całą » Gąsienicową Dolinę (obie jej gałęzie) i nawet sięgała niżej, w górną część zalesioną Doliny Suchej Wody. Natomiast wielki taras zwany Rówienkami, na pn.-zach. stokach dolnej części Gąsienicowej Doliny, był podzielony między dwie hale: większa pn. część Rówienek, Królowe Rówienki, należała do Królowej Hali, a tylko mniejsza pd. część, Stawiańskie Rówienki, wchodziła w skład Gąsienicowej Hali.

2) Obecnie w potocznym użyciu tej nazwy Gąsienicowa Hala jest ograniczona do pn. części Gąsienicowej Doliny, obejmującej Rówienki (zarówno Królowe Rówienki jak i Stawiańskie Rówienki) oraz miejsce, gdzie stoi schronisko Murowaniec i jego otoczenie.

Na G.H., przy górnej granicy lasu na dnie doliny, stoi wielkie murowane schronisko PTTK: » Murowaniec (wybudowane w 1921-25 przez PTT). Wyżej, na pn.-zach. brzegu Stawiańskich Rówienek stoi niewielki drewniany budynek: » Betlejemka, tj. stare schronisko Bustryckich, w którym od 1973 mieści się szkoła taternictwa (Centralny Ośrodek Szkoleniowy PZA). Tuż na pd. od Betlejemki stało Wyżnie Schronisko (postawione w latach międzywoj. przez Bustryckich, w latach 1950. prowadzone przez PTTK), rozebrane w 1968. Również nie istniejące już schronisko TT (znane potem jako Stare Schronisko PTT) stało niegdyś między Murowańcem a Wyżnim Schroniskiem, na pd. skraju Stawiańskich Rówienek; było użytkowane od 1894 do ok. 1945. Tuż koło Starego Schroniska PTT, po jego zach. stronie stał mały jednoizbowy budynek (przerobiony z szopy), zwany Kurzą Stopką; ok. 1935-39 również był użytkowany przez PTT jako schronisko, w 1939 jako baza Szkoły Taternictwa Koła Zakopiańskiego KWPTT.

W pd.-zach. części Stawiańskich Rówienek znajduje się drewniany budynek placówki nauk. (ze stacją meteor.): » Stacja Obserwacyjna Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. Powyżej tej placówki stoi mały drewniany budynek "Gawra", który jest bazą dla strażnika TPN.Z dawnych szałasów i licznych szop, które niegdyś stały na Stawiańskich Rówienkach i Królowych Rówienkach, niewiele się ostało; znajdująca się na Królowych Rówienkach "Księżówka" powstała z przebudowy dawnej szopy krowiarskiej. W bardziej odległych czasach budynki past. na G.H. stały też w in. miejscach: Stare Szałasiska (w Gąsienicowym Lesie), Wyżnie Szałasiska, Kolebiska.Tradycja lud. głosiła, że dawna Gąsienicowa Hala (w jej znaczeniu past.) należała pierwotnie do Jarząbków z Bańskiej, ale nie ma na to potwierdzenia w zachowanych dokumentach. W XVII w. hala ta należała do Gąsieniców z Zakopanego, którzy w 1700 wymienili ją z Szaflarskimi z Czarnego Dunajca za Halę Jaworzyna-Kryta w Chochołowskiej Dolinie, ale sądowy wyrok z 1796 nakazał powrót do pierwotnego stanu posiadania. W wyniku postępującego rozdrobnienia udziałów we współwłasności, oprócz górali z Zakopanego wypasali swe owce czy bydło na Gąsienicowej Hali w XX w. również i górale ze wsi Zubsuche (od 1872), Olcza, Biały Dunajec, Gliczarów, Nowe Bystre i Szaflary. Przy wykupie tej hali przez państwo, zakończonym w 1963, współwłaścicieli było 381.Nazwa G.H. pochodzi od nazwiska Gąsienica jej dawnych współwłaścicieli, a inne jej nazwy (Stawy itp.) od Gąsienicowych Stawów. Pasterze z tej hali byli określani w mowie górali jako stawianie lub stawiany, a przymiotnik od nazwy tej hali to stawiański. G.H. i jej otoczenie znalazły się na obrazach i rysunkach licznych artystów, a w 1947 także na kartkach poczt. przy znaku poczt. z podobizną Fryderyka Chopina.

 



Literatura:
Lit. - Jak przy Gąsienicowej Dolinie.





Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2025