Rozległa, rozgałęziona jaskinia w pobliżu
Kalatówek . Jej pierwotny otwór (1182 m)
znajduje się we wsch. stokach
Kalackiej
Turni w żlebku między drogą jezdną a biegnącą wyżej znakowaną ścieżką tur.,
na pd.-zach. i nieco powyżej
Wywierzyska
Bystrej. W 1958 odsłonięto drugi otwór (1192 m), nieco na pd. od
pierwotnego; pozwala on ominąć stale zalane wodą syfony we wstępnej części
jaskini. Dług. korytarzy J.B. ponad 1300 m, deniwelacja ok. 40 m.
Bystrej, Jaskinia , dawniej także Niżnia Kalacka Jaskinia .
Wejście do J.B., zasypane gruzem i blokami skalnymi,
zostało w 1929 odkryte przez Stefana i Tadeusza Zwolińskich. Prace nad odkopaniem
wstępnej studni prowadzili Zwolińscy przy pomocy robotników od 1929 do marca
1933. Wtedy to, po wypompowaniu wody z wstępnych syfonów, udało się wejść do do
właściwego wnętrza J.B. Odkryto wtedy ciąg do Wielkiego Komina i Sali
Pośredniej. Późniejsza eksploracja w 1935 i 1949 przyniosła powiększenie
długości J.B. do ok. 600 m korytarzy. Dalsza eksploracja J.B., prowadzona przez
różne grupy grotołazów w 1956, 1958 i 1973-74 (m.in. nurkowie ze Speleoklubu Warsz
.), powiększyła długość
poznanych korytarzy do ok. 1200 m. Dalszych odkryć dokonano w trakcie nurkowań w
1987 i 1988.
Jaskinia Bystrej, obfitująca w jeziorka i syfony, jest
częściowo zalewana wodami podziemnymi, które przy b. wysokim stanie wody
wylewają się nawet na powierzchnię jako jeszcze jeden wypływ Wywierzyska Bystrej
. Niektóre korytarze
zostały oczyszczone z bloków skalnych i gruzu. Zdarzają się utwory naciekowe
(stalaktyty, stalagmity i in.), ale skromnych rozmiarów.
W czasie wyprawy grotołazów do J.B. w 1987 jeden z nich (Jugosłowianin)
zginął przy próbie nurkowania poprzez nie przebyty jeszcze piąty syfon.
Niezwykle trudna i skomplikowana akcja poszukiwania zaginionego i potem
wydobycia jego ciała z jaskini trwała miesiąc. W 1998 w syfonie tym zanurkował
Krzysztof Starnawski ( na odległość ok. 100 m i głębokość -28,5 m).
