Rostafiński Józef

Rostafiński Józef (14 VIII 1850 Warszawa - 5 V 1928 Kraków). Botanik i historyk nauk przyr., zwł. botaniki (studia matem. i filoz. 1866-67 w Warszawie oraz studia bot. i zool. 1867-72 w Warszawie, Jenie, Halle i Strasburgu, dr 1873), prof. UJ 1878-1928, czł. AU 1878. Autor licznych prac nauk. i pop.-nauk. Bywał często w Zakopanem (gdzie miał własny dom) i w Tatrach.

Był wybitnym badaczem roślin niższych (śluzowców, glonów, wodorostów) i jako jeden z pierwszych badał glony naśnieżne. W 1880 poszukiwał ich w Tatrach i znalazł w śniegu czerwonym pod Cubryną i w żółto-zielonym pod Rysami, a opisał je w pracy O czerwonym i żółtym śniegu w Tatrach ("Rozpr. i Spraw. Wydz. Mat.-Przyr. AU" 8, 1881).

Również związane z Tatrami są jego prace: O nowo odkrytej grupie wodorostów brunatnych znalezionej w Tatrach (tamże 8, 1881), Hydrurus i jego pokrewieństwo (tamże 10, 1883), Sphaerogonium, nowy rodzaj wodorostów sinych (tamże 10, 1883), Chałubinskia, nowy rodzaj brunatnych wodorostów (tamże 10, 1883) i in.W jego fundamentalnych pracach o szerszym zakresie, z dziedziny florystyki, słownictwa bot. i historii botaniki, również jest wiele cennych nawiązań do spraw tatrz., zwł. w dziełach Symbola ad historiam naturalem medii aevi (Kr. 1900, 2 t.) i Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin... (Kr. 1900). Interesował się lud. nazwami roślin i niektóre podhalańskie wprowadził do nauk. słownictwa bot.: glony (zamiast algi), litwor, goryczki, nietota.

Ogłaszał też b. liczne artykuły pop.-nauk. na różne tematy przyr., m.in. Szarotki ("Wszechświat" 7, 1888), Pierwszy badacz naukowy Tatr ("Kur. Warsz." 1923, nr 163, o Marcinie Urzędowie), O czerwonym i żółtym śniegu w Tatrach ("Wierchy" 5, 1927 i "Czas. Przyr." 2, 1928, nr 1), ponadto artykuły biogr., np. o Tytusie Chałubińskim, Maksymilianie Nowickim, Marianie Raciborskim. O ochronie przyrody pisywał od 1902, m.in. w czasopismach dla dzieci. Opublikował też humoreskę Jechać, czy nie jechać w Tatry? ("Czas" 1883 i jako odbitka, potem w zbiorze szkiców i opowiadań Ze świata przyrody, Wa. 1887, a przedruk owej odbitki ukazał się w 1989).

R. jest również autorem cenionych podręczników szkolnych i kluczy do oznaczania roślin, jedne i drugie w wielu wydaniach.Odbył szereg podróży, m.in. do Algierii (konno przez góry Atlas) i na Maderę; ogłosił z nich wspomnienia.

R. został uczczony nazwami kilku gatunków roślin. Był członkiem hon. różnych towarzystw, m.in. Towarzystwa Muzeum Tatrzańskiego (1889).

Lit. - Stanisław Zieliński: Mały słownik pionierów polskich... Wa. 1932. - "Acta Soc. Bot. Pol." 20, 1951, suppl. (Bolesław Hryniewiecki). - "BUP" cz. II, Wr. 1985. - "SBP" 1987 (Henryk Bukowiecki). - "PSB" 32, 1989 (Zdzisław Kosiek).

---