Pauli Żegota, do 1831 Ignacy (1 VII 1814 Nowy Sącz - 20 X 1895 Kraków).
Historyk, archeolog, bibliotekarz, bibliograf, jeden z pierwszych pol.
etnografów i krajoznawców, badacz polskiej i słowiańskiej kultury lud., autor
licznych prac.
W niem. artykule Sagen des polnischen Volkes in Galizien ("Mnemosyne"
1834, nr 100) jako pierwszy przytacza podanie o śpiących rycerzach w Karpatach.
Będąc jeszcze uczniem gimnazjum nowosądeckiego odbył podróż (m.in. w Pieniny),
której opis potem ogłosił pt. Wyimki z podróży po Galicyi w r. 1831
("Rozmaitości" 1835, nry 47-52, przedruk: "Rocz. Bibliot." 1964); jest tu
ciekawy opis górali pienińskich, ich ubioru i zwyczajów past., różne dane hist.
i podaniowe o św. Kindze oraz o rzekomej bitwie hetmanów Gerwazego i Protazego z
Tatarami we wsi Kościelisko.
P. jest autorem trzeciego w pol. literaturze dużego zbioru utworów poezji
lud.: Pieśni ludu polskiego w Galicyi (Lw.1838, przedruk: Wr.1973); są tu
również pieśni past. z Tatr, pochodzące z rękopisu ks. Michała Głowackiego z
1830, ale nieco zmienione.
W 1854 odbył większą podróż w Tatry i na Spisz, jej szczegóły nie są jednak
znane. W późniejszych latach ukazała się jego broszura Spór o Morskie Oko
(Kr.1891, odb. z "Czasu"), a pośmiertnie Stanisław Zdziarski opublikował
jego interesujące Przyczynki do etnografii Tatrzańskich górali ("Lud"
1899).
W Bibl. Jagiellońskiej znajdują się liczne materiały rękopiśmienne pozostałe
po P., m.in. teka materiałów dotyczących Tatr i Podhala, z których jedynie
fragmenty zostały dotąd ogłoszone. Wprawdzie w znacznej części są to wypisy z
dzieł in. autorów, jednakże są tam też rzeczy oryginalne.
W 1896 P. został uczczony w Krakowie tablicą pamiątkową na klasztorze
Bonifratrów (gdzie wiele lat mieszkał i zmarł), płytą nagrobną na Cment.
Rakowickim oraz epitafium w kościele św. Anny.
Lit. - "PSB" 25, 1980 (Wiesław Bieńkowski).
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
