Luyken Caspar, także Luiken i Luycken (XII 1672
Amsterdam - 4 XI 1708 tamże). Holenderski rytownik, autor 1187 znanych
miedziorytów oraz 36 wykonanych wsp. z ojcem Janem, o różnej treści. W 1698-1705
przebywał w Norymberdze (ok. 1703 także w Wiedniu), a poza tym pracował w
rodzinnym mieście.
W 1698 w Regensburgu u Christopha Weigla ukazało się dzieło Blaetter in
Abbildungen der Gemein Nuetzlichen Haupt Staende, z 72 miedziorytami Caspara
L., w tym pięć o tematyce pol., m.in. Einer von den Freübeutern des
Carpatischen Gebirgs, die man Corallen nennt, tj. "jeden z rozbójników Gór Karpackich,
których nazywają Góralami
" (Corallen to oczywista omyłka zamiast
Gorallen).
Jest to najstarszy wizerunek górala, mianowicie zbójnika
góralskiego na tle krajobrazu górskiego, ale nie wiadomo czy Tatr
, czy in. gór karpackich. Zresztą
cały ten sztych i jego szczegóły (np. ubiór i uzbrojenie zbójnika) z pewnością
nie były rysowane z natury, lecz są kompozycją opartą na opisie słownym
(podobnie jak inne pol. sztychy Caspara L.).
Ten miedzioryt ze zbójnikiem karp. krążył też osobno
(poza wspom. dziełem) i był wielokrotnie reprodukowany, nieraz bezpodstawnie
jako wizerunek zbójnika "tatrzańskiego", np. w albumie Kazimierza Saysse-Tobiczyka
Pod wierchami Tatr
(Wa. 1956). Kopia owego zbójnika z
dowolnie zmienionym i też nie określonym tłem górskim ukazała się również jako
jedna z ozdób miedziorytniczej mapy Spisza
Pawła Kraya
w dziele Macieja Bela Hungariae antiquae et novae prodromus
(Norimbergae 1723).
