|
| nawigacja: Z-ne.pl » Portal Zakopiański |
 Klimat Tatr
|
4. Wiatr - mimo wielkiej popularności wiatru halnego w Tatrach wieją wiatry głównie z kierunku NW i W, podobnie jak w pozostałej części kraju. Charakterystyczne dla Tatr są wiatry lokalne i prądy powietrzne:
-
Prądy wstępujące - występują podczas wyżu z ładną pogodą. Po nagrzaniu się dolnych warstw powietrza powstaje słaby, ciepły prąd w górę dolin i zboczy. Najczęściej występują w godzinach popołudniowych. Jest to tzw. bryza dolinna.
-
Prądy zstępujące - czyli bryza od gór. Występuje w godzinach wieczornych i wczesnonocnych.
-
Wiatr liptowski - (wiatr Maloja w Alpach) powstaje na skutek silniejszego nagrzania się południowych zboczy Tatr oraz Kotliny Liptowskiej aniżeli zboczy i dolin północnych - powoduje to spływ powietrza ku zboczom a potem ponad granią główną ku północy. Najczęściej występują na wiosnę i w jesieni, kiedy na północnych stokach utrzymuje się jeszcze pokrywa śnieżna.
-
Wiatr orawski - to wiatr fenowy z kierunku SW i W. Ponieważ nie przekracza tak wysokiej przeszkody górskiej, jego parametry są niższe niż wiatru halnego, przez co m.in. jest chłodniejszy, rozwijają się mniejsze szybkości (choć raz odnotowano na Kasprowym Wierchu prędkość tego wiatru na 53 m/s).
-
Wiatr halny - (fen w Alpach). Gdy nad obszarem północnych Karpat i ich północnym przedpolem sytuacja baryczna układa się w ten sposób, że wysokie ciśnienie leży na wschód od tego obszaru, a na zachód pojawia się ośrodek ciśnienia niskiego tak, że izobary przebiegają prostopadle do osi podłużnej Karpat północnych, ponad Tatrami dochodzi do ruchu powietrza skierowanego od południa ku północy. Masy powietrza napotykają wysoką przeszkodę górską, wspinają się w górę i ochładzają adiabatycznie. Ochładzanie to zrazu szybsze, od poziomu kondensacji staje się wolniejsze gdyż ogrzewa je uwolnione ciepło parowania, dając w efekcie obniżkę temperatury o 0,6o C na 100 metrów. Po osiągnięciu grani głównej masy powietrza przewalają się na północną stronę, ogrzewają się, jako suche, adiabatycznie o 1o C na 100 metrów. Na północnym przedpolu spadające powietrze jest już zupełnie suche i ciepłe. Początkowo wiatr Halny występuje jedynie na szczytach i graniach z maksymalną prędkością 9m/s. Przy pogłębiającej się sytuacji pogodowej spada ciśnienie, wiatr przybiera na sile i zaczyna obejmować całą wysokość północnych zboczy. Wtedy to nad granią pojawia się wał chmur fenowych, a pogoda pogarsza się w całym obszarze tatrzańskim. Przy niesprzyjających warunkach rozwój halnego może zatrzymać się praktycznie na każdym etapie. Halny po osiągnięciu maksymalnych prędkości zmienia kierunek na SW, potem na W, a kiedy wieje już z N zaczyna padać.
Charakterystyka wiatru halnego:
| |
 |
Tatry - wiatr halny
(fot. arch. Muzeum Tatrzańskiego) |
|
-
wieje z S na N,
-
osiąga wielką prędkość w porywach 25 - 30 m/s (max. na grani nawet 69 m/s), ma okresy zmniejszonej prędkości i ciszy,
-
powoduje nagłe topnienie pokrywy śnieżnej (szczególnie stosunkowo ciepły deszcz po halnym) i zwiększenie zagrożenia lawinowego,
-
robi duże spustoszenie w lasach (wiatrołomy),
-
powoduje złe samopoczucie i tzw. chorobę fenową,
-
najczęściej występuje w zimie, najrzadziej w lecie.
 |
Halny nad Giewontem
fot. Borys Wigilew
(fot. arch. Muzeum Tatrzańskiego) |
|
|
|
 1 2 3 
|
 
|
|
|
 |
Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »» |
|
)
)
