| rośliny synantropijne (Rośliny) |
| |
rośliny synantropijne lub
krótko synantropy. Rośliny zawleczone za pośrednictwem
człowieka z innych, często b. odległych okolic.W Tatrach wyróżniamy
dwa typy r.s.: rośliny przybyłe spoza terenu Tatr, tzw. antropofity, i
wprawdzie rodzime rośliny tatrz., ale przeniesione z właściwych im niższych położeń
w obce wyższe, lub w położenia obce środowiskowo; są to tzw. apofity.
Antropofitem w Tatrach jest np. iglica pospolita (Erodium...
|
|
| rośliny wapienne (Rośliny) |
| |
Skrótowa nazwa dla roślin, które znoszą większe
ilości wapna w glebie, rosną na glebach alkalicznych (zasadowych), do jakich
należą gleby wapienne. Gleby te mają
jeszcze dodatkowe znaczenie dla roślin, dzięki bogatej zawartości różnych
minerałów oraz dzięki temu, że są to gleby ciepłe i suche w przeciwieństwie do
gleb krzemionkowych (granitowych i kwarcytowych), zimnych i
wilgotnych.
Na ogół roślinność na wapieniach jest...
|
|
| rośliny żyworodne (Rośliny) |
| |
Rośliny nie wykształcające wcale lub prawie wcale
nasion, tylko zastępcze rozmnóżki, tworzące się albo zamiast kwiatów, jak u wiechliny żyworodnej (Poa alpina for. vivipara ) i
kostrzewy żyworodnej (Festuca supina for. vivipara
), albo
obok kwiatów, jak u rdestu żyworodnego (Polygonum viviparum), bądź też w kątach liści, gdy
kwiat nie wydaje nasienia, jak u lilii
bulwkowatej (Lilium bulbiferum) i...
|
|
| Roth Samuel (Nie okreslony) |
| |
Roth Samuel, w węg. literaturze poprawnie Roth lub błędnie Róth (18 XII
1851 Ménhárd = Vrbov = Wierzbów na Spiszu - 17 XI 1889 Lewocza). Spiskoniem.
pedagog (uniw. budapeszt. 1874, dr), geolog, speleolog, wybitny działacz
turystyczny.
Do liceum uczęszczał w Kiezmarku, od 1874 był prof. gimnaz. w Lewoczy, od
1887 dyr. gimnazjum tamże. Był wybitnym pedagogiem, autorem licznych prac i
artykułów pedag. oraz podręczników szkolnych. Dla swych...
|
|
| Roubal Radek (Nie okreslony) |
| |
Roubal Radek, tj. Rastislav (25 VI 1920 wieś B_rka k. Rożniawy - 18 VIII
1989 Bratysława). Słow. prawnik (uniw. w Bratysławie 1944, dr), turysta,
taternik, działacz tur. i tatern. oraz na polu ochrony przyrody.
W Tatrach bywał od 1938. W 1942-43 razem z kolegami prowadził w lecie
Schronisko pod Wagą, potem Schronisko Téryego do końca wojny. Uprawiał
taternictwo i uczestniczył w paru nowych wejściach.
Od 1944 był członkiem JAMESu. W...
|
|
| Rouppert Kazimierz Stefan (Nie okreslony) |
| |
Rouppert Kazimierz Stefan (1 IX 1885 Warszawa - 11 VII 1963 Londyn, poch.
w Krakowie). Botanik (UW 1904-05 i UJ 1905-08, dr 1909), prof. UJ 1919-39 (prof.
zwycz. od 1927), działacz społ. i oświatowy. W czasie II wojny świat. w
Budapeszcie 1939-41, Palestynie 1941-45 i Egipcie 1945-48, potem w Londynie.
Autor licznych prac nauk. i pop.-nauk., ogłoszonych w 1908-53 w kraju i za
granicą. W 1926 prowadził badanie na Jawie, gdzie odbył wycieczkę w...
|
|
| Rowland William (Nie okreslony) |
| |
Rowland William (10 IX 1814 Georgswald = Jiříkov, okres Dečín, pn. Czechy
- 28 XI 1888 Waldenburg, Saksonia), syn Anglika osiadłego w Czechach i Niemki.
Leśnik, jeden z pierwszych działaczy ochrony przyrody w Tatrach i na
Podtatrzu.
Jako leśnik pracował najpierw w Czechach, w Niemczech i na Węgrzech, a w
1852-83 na Słowacji, m.in. jako nadleśniczy Orawskiego Komposesoratu w Orawskim
Podzamczu (1864-83). Bardzo dbał o racjonalną gospodarkę...
|
|
| rowy grzbietowe (Nie okreslony) |
| |
rowy grzbietowe (graniowe). Podłużne zagłębienia wzdłuż niektórych
grzbietów Tatr Zach., a także w Małym Kościelcu i na Wołoszynie w Tatrach Wys.
Niekiedy w Tatrach Zach. bywają też poniżej grzbietu rowy zboczowe czyli
stokowe.
R.g. są różnej długości: od kilkunastu do kilkuset m, głęb. od 1 do 30 m,
szer. od kilku do stu m. Największy, » Hliński Rów leży między Kamienistą a
Smreczyńskim Wierchem. Rowy te powstają w...
|
|
| rozchodnik (Nie okreslony) |
| |
rozchodnik (Sedum ), z rodziny Gruboszowatych (Crassulaceae
). W Tatrach rośnie kilka gatunków r., wśród których można wyróżnić dwie
grupy: jedna to rośliny dość wysokiego wzrostu (do 60 cm), o dosyć dużych,
grubych i płaskich liściach; druga, to roślinki niewielkie, kilka do kilkunastu
cm wys., o małych wałeczkowatych listkach.
Do grupy pierwszej należy r. karpacki (S. telephium ssp....
|
|
| Rozdziele (Nie okreslony) |
| |
Rozdziele, dawniej Roździele; Javorová škára; Krotenseescharte;
Varangyos-tavi-csorba. S. Głęboko wcięta szczerba między Małym Jaworowym
Szczytem a Jaworowym Szczytem.
|
|
| Rozpadła Dolinka (Nie okreslony) |
| |
Rozpadła Dolinka; dolinka Rozpadlina. S. Niewielka dolinka w pd.
stokach Czerwonych Wierchów. Otaczają ją Rozpadła Grań, Krzesanica i
Małołączniak. Uchodzi do Jaworowego Żlebu, który jest odgałęzieniem Tomanowej
Doliny Liptowskiej.
|
|
| Rozpadła Grań (Nie okreslony) |
| |
Rozpadła Grań; Rozpadlý hrebeň. S. Długa, pd.-wsch. grań
Krzesanicy w Czerwonych Wierchach, odgraniczająca Rozpadłą Dolinkę od Świstówki
Liptowskiej i Tomanowej Doliny Liptowskiej. Znanych jest w niej ponad 40 jaskiń,
m.in. Tomanowa Studnia ( o deniwelacji 166 m), najgłębsza jaskinia słowackich
Tatr Zachodnich, i Jaskinia Rozpadła (-71 m), wyeksplorowana przez Mariusza
Zaruskiego w 1912.
Lit. - Wojciech W.Wiśniewski: Jaskinie...
|
|
| Roztocka Czuba (Nie okreslony) |
| |
Roztocka Czuba (1428, 1426 m), dawniej po prostu Czuba. P. Lesisty
wierch stanowiący zakończenie długiego grzbietu, który ciągnie się od Opalonego
Wierchu ku pn.-wsch. i oddziela Dolinę Roztoki od Doliny Rybiego Potoku. R.Cz.
wznosi się bezpośrednio nad Wodogrzmotami i Starą Roztoką.Między R.Cz. a
pn.-wsch. końcem grzbietu Opalone znajduje się szerokie Roztockie Siodło. Pn. i
wsch. stokami R.Cz. biegnie szosa do Morskiego Oka.
|
|
| Roztockie Schronisko (Nie okreslony) |
| |
Roztockie Schronisko (1031 m) lub Schronisko imienia Wincentego Pola w
Starej Roztoce (dawniej: w Roztoce); Roztocká chalupa; Roztokahütte;
Roztoka-menedékház. P. Pierwsze Roztockie Schronisko zostało postawione
na polanie Stara Roztoka przez Tow. Tatrz. w 1876 pod nadzorem ks. Wojciecha
Roszka. Miało początkowo dwie izby, sień i maleńką kuchnię; było zagospodarowane
tylko w lecie. W 1878-1911 budynek był kilkakrotnie rozszerzany i...
|
|
| Roztockie Siodło (Nie okreslony) |
| |
Roztockie Siodło (ok. 1405 m). P. Szerokie płaskie siodło
oddzielające dolny koniec grzbietu Opalone od Roztockiej Czuby, blisko
wierzchołka tej ostatniej.
|
|
| Roztoka (Nie okreslony) |
| |
Roztoka i w liczbie mnogiej Roztoki. Nazwa ta
jest dość częsta w Karpatach pol., słow. i ukr. i na znacznie szerszym terenie
sięgającym po Morawy, Czechy, Łużyce, Meklemburgię, Wielkopolskę, przy czym
najstarsze zapisy sięgają XII w. Nie jest więc słuszne dawniejsze twierdzenie
niektórych językoznawców, jakoby Roztoka była jedną z nazw przyniesionych do
Karpat Zach. w XIV-XVII w. przez wołoskich pasterzy. Jest to...
|
|
| Roztoka, Nowa (Nie okreslony) |
| |
Roztoka, Nowa (1292 m). P. Polanka w środk. części Doliny Roztoki,
nad lw. brzegiem Potoku Roztoka, pod stokami Wołoszyna, a tuż poniżej miejsca,
gdzie znakowany szlak tur. przechodzi przez potok. Na polance tej stał past.
szałas.Nowa Roztoka otrzymała swą nazwę, kiedy przenieśli się tu pasterze ze
Starej Roztoki.
|
|
| Roztoka, Potok (Nie okreslony) |
| |
Roztoka, Potok. P. Wypływa z Wielkiego Stawu w Dolinie Pięciu
Stawów Polskich, płynie Doliną Roztoki, po czym wpada do Białki jako jej lw.
dopływ. Tworzy liczne wodospady, z których najważniejsze to Siklawa i
Wodogrzmoty.Dawniej potok ten uchodził do Białki na wys. 1021 m, zaraz poniżej
Starej Roztoki. Potem, wskutek zmian w łożysku Białki po powodzi, Potok Roztoka
tuż przed swym dawnym ujściem skręcił ku pn., płynął ok. 1,3 km...
|
|
| Roztoka, Stara (Nie okreslony) |
| |
Roztoka, Stara (1031 m) lub krótko Roztoka. P. Polana poniżej
Wodogrzmotów i wylotu Doliny Roztoki, tuż powyżej dawnego ujścia Potoku Roztoki
do Białki. W Starej Roztoce stoi » Roztockie Schronisko.W S.R. krzyżują się
liczne szlaki tur., ale prowadzące przez graniczną Białkę (m.in. do Doliny
Białej Wody) są od II wojny świat. zakazane. Przez S.R. prowadzi stara droga
jezdna, którą dawniej jeżdżono furkami do Morskiego Oka, póki nie...
|
|
| Roztoki (Nie okreslony) |
| |
Roztoki (ok. 870-890 m). P. Osiedle należące do wsi Witów,
położone tuż na pn.-wsch. od połączenia Kirowej Wody z Siwą Wodą, nad pr.
(wsch.) brzegiem Czarnego Dunajca. Nazwa R. oznacza też w ogóle całą okolicę
połączenia się wspomnianych potoków.
|
|
| Roztoki, Dolina (Nie okreslony) |
| |
Roztoki, Dolina. P. Wąska i głęboka dolina, ponad 4 km długa,
ciągnąca się między Wołoszynem a Roztocką Czubą i Opalonem. Stanowi odgałęzienie
Doliny Białki. W przedłużeniu D.R. w górze znajduje się Dolina Pięciu Stawów
Polskich. D.R. jest znana ze swych wodospadów: » Wodogrzmoty i » Siklawa.W
środk. części doliny znajduje się polanka z szałasem zwana Nową Roztoką (1292
m), a już poniżej wylotu doliny leży Stara Roztoka...
|
|
| Rozwadowski Jan Michał (Nie okreslony) |
| |
Rozwadowski Jan Michał (7 XII 1867 Czarna k. Tarnowa - 13 III 1935
Warszawa, poch. w Krakowie). Językoznawca, indoeuropeista (UJ 1885-89, uniw. w
Lipsku 1891-95 i Greifswald 1895), dr UJ 1891, prof. UJ 1899-1935, czł. AU (PAU)
od 1903, prezes PAU 1925-29. Jeden z najwybitniejszych językoznawców
polskich.
Wśród jego rozlicznych prac nauk. z różnych dziedzin językoznawstwa są też
pozycje dotyczące nazw geogr. w Tatrach i na Podtatrzu....
|
|
