| Orava (Nie okreslony) |
| |
"Orava". Słow. czasopisma regionalne o takim tytule wydawano kilkakrotnie
na Orawie: 1. Miesięcznik "Orava" wychodzący w Namiestowie w 1905-07 (3
roczniki, razem nrów 18). Red.: August Ráth. - 2. Czasopismo "Orava" wydawane w
Dolnym Kubinie w 1923-26. - 3. Dwutygodnik "Orava" ukazujący się w Dolnym
Kubinie w 1929-32. - 4. Tygodnik "Orava" wychodzący w Niżniej od 1951 jako
czasopismo zakładów "Tesla Orava".
|
|
| Orawa (Nie okreslony) |
| |
Orawa; Orava; Arva; Árva. S. Gł. rzeka krainy o tej samej nazwie,
powstająca dawniej przy wsi Ujście (Ústie nad Oravou) na wys. 589 m ze spływu
Czarnej Orawy z Białą Orawą. Po utworzeniu sztucznego »Orawskiego Jeziora
początkiem rzeki Orawy stał się odpływ Orawskiego Jeziora (602 m). Czarna Orawa
teraz wpada do owego jeziora k. Jabłonki, a Biała Orawa k. Namiestowa. Rzeka
Orawa (dług. 60,3 km) płynie ku pd.-zach. i przy Królewianach na...
|
|
| Orawa (Nie okreslony) |
| |
Orawa; Orava; Arva; Árva. PS. Kraina stanowiąca dorzecze rzeki o
tej samej nazwie, a obejmująca m.in. Tatry Orawskie, tj. tę część Tatr Zach.,
która znajduje się w dorzeczu rzeki Orawy.
Pn. granicę Orawy stanowi gł. grzbiet Beskidów Zach. (z Babią Górą i
Pilskiem); zach. granicę tworzy częściowo grzbiet Małej Fatry; pd. granica
biegnie grzbietem Choczańskich Wierchów do Huciańskiej Przełęczy, a z niej gł.
granią Tatr...
|
|
| Orawa, Biała (Nie okreslony) |
| |
Orawa, Biała; Biela Orava; Weisse Arva; Fehér Árva.S. Rzeka
powstająca w pn.-zach. części Orawy Słow., koło wsi Leśna Orawska (Oravská
Lesná). B.O. płynie ku wsch. i koło Namiestowa wpada do sztucznego Orawskiego
Jeziora. Przed utworzeniem tego jeziora B.O. łączyła się z Czarną Orawą przy wsi
Ujście, dając tam wtedy początek rzece Orawie.
|
|
| Orawa, Czarna (Nie okreslony) |
| |
Orawa, Czarna; Čierna Orava; Schwarze Arva; Fekete Árva. P. Rzeka
powstająca w Podwilku na Orawie Polskiej z połączenia Orawki z Bukowińskim
Potokiem. C.O. płynie zasadniczo ku pd.-zach. i poniżej Jabłonki wpada do
sztucznego Orawskiego Jeziora. Dawniej spływ C.O. z Białą Orawą, dający początek
rzece Orawie, znajdował się przy wsi Ujście.
|
|
| Orawa Polska (Nie okreslony) |
| |
Orawa Polska. Kraina stanowiąca tę część Orawy, która leży w granicach
Polski od 1920, z przerwą w 1939-45 (» historia). Obejmuje 12 wsi: Chyżne,
Jabłonka, Piekielnik, Lipnica Wielka, Lipnica Mała, Zubrzyca Górna, Zubrzyca
Dolna, Orawka, Podwilk, Podsarnie, Harkabuz i Bukowina-Podszkle. Sąsiaduje m.in.
z Orawą Słowacką i Podhalem.
Lit. - Władysław Semkowicz: Kiedy i skąd przyszli Polacy na Orawę.
"Ziemia" 1931, nr 8-10....
|
|
| Orawa Słowacka (Nie okreslony) |
| |
Orawa Słowacka. Kraina będąca tą częścią Orawy, która znajduje się w
granicach Słowacji, a poprzednio Czechosłowacji (» historia). Główne
miejscowości: Trzciana, Twardoszyn, Namiestów, Orawskie Podzamcze (z Orawskim
Zamkiem) i Dolny Kubin. Pod samymi Tatrami leżą Zuberzec, Habówka, Orawice,
Głodówka i Sucha Góra. O.S. sąsiaduje m.in. z Orawą Polską, Podhalem i
Liptowem.
Lit. - Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po...
|
|
| Orawiacy (Nie okreslony) |
| |
Orawiacy. Mieszkańcy Orawy. W etnografii dzieli się ich na Orawiaków
Polskich i Orawiaków Słowackich.
Orawiacy Polscy to ludność pochodzenia pol., mówiąca pol. gwarą orawską;
zamieszkuje wszystkie wsie na Orawie Polskiej i niektóre wsie w górnej części
Orawy Słowackiej. Poczucie narodowe różne: pol. lub słow., u niektórych zmienne;
jeżeli są dwujęzyczni to mówią pol. gwarą orawską i słow. językiem
literackim....
|
|
| Orawica (Nie okreslony) |
| |
Orawica; Oravica. S. Rzeka na Orawie powstająca w Orawickiej
Kotlinie, na pd.-wsch. od Orawic przy dolnym końcu Cichej Doliny Orawskiej ze
spływu (834 m) Juraniowego Potoku (płynącego z Juraniowej Doliny) z Cichą Wodą
Orawską. Orawica płynie zasadniczo najpierw na pn., Orawicką Doliną (między
Skoruszyńskimi Wierchami a Orawicko-Witowskimi Wierchami), a następnie od
Witanowej ku zach. i na wys. 567 m wpada przy Twardoszynie do rzeki Orawy...
|
|
| Orawice (Nie okreslony) |
| |
Orawice (790 m); Oravice. S. Małe osiedle na Orawie u podnóża Tatr
Zach. po ich pn. stronie, nieco poniżej wylotów dolin: Mihulczej, Bobrowieckiej
i Cichej Orawskiej, u podnóża Osobitej, w Orawickiej Kotlinie. Przez Orawice
płynie rzeka Orawica. Stoi tu duże schronisko tur. i dochodzą autobusy z
Trzciany przez Witanową. W 1870-85 leśniczym był tu » Antoni Kocyan (tablica
pamiątkowa na leśniczówce).
|
|
| Orawicka Dolina (Nie okreslony) |
| |
Orawicka Dolina (ok. 700-800 m); Oravická dolina. S. Dolina
przełomowa, która ciągnie się z Orawickiej Kotliny (w Podtatrzańskim Rowie) ku
pn., oddzielając Skoruszyńskie Wierchy od Orawicko-Witowskich Wierchów. Doliną
tą płynie rzeka Orawica na swym odcinku od osiedla Orawice do wsi Witanowa,
gdzie znajduje się wylot O.D.
|
|
| Orawicka Kotlina (Nie okreslony) |
| |
Orawicka Kotlina (dno ok. 790 m); Oravická kotlina. S. Kotlina, w
której leżą Orawice. Stanowi część Podtatrzańskiego Rowu, tu rozszerzonego.
Otaczają ją: Tatry Orawskie (grupa Osobitej), Skoruszyńskie Wierchy i
Orawicko-Witowskie Wierchy. W O.K. powstaje rzeka Orawica.
|
|
| Orawicki Rów (Nie okreslony) |
| |
Orawicki Rów; Oravická brázda. S. Część » Podtatrzańskiego Rowu
ciągnąca się spod Przełęczy Borek ku wsch. aż pod Orawską Bramę. Częściami O.R.
są: Mihulcza Dolina, Orawicka Kotlina i Cicha Dolina Orawska.
|
|
| Orawicko-Witowskie Wierchy (Nie okreslony) |
| |
Orawicko-Witowskie Wierchy; Oravická Magura.PS. Grupa wzgórz,
których najwyższym wzniesieniem jest Magura Witowska (1232 m). O.-W.W. są
ograniczone od wschodu dolnym biegiem Siwej Wody i górnym biegiem Czarnego
Dunajca (od Roztok przez Witów po Chochołów); na pd. oddzielone są od Tatr
szeroką Orawską Bramą, Cichą Doliną Orawską i Orawicką Kotliną; od zachodu
Orawicka Dolina (z rzeką Orawicą) odgranicza je od Skoruszyńskich Wierchów;...
|
|
| Orawska Brama (Nie okreslony) |
| |
Orawska Brama (ok. 950 m); sedlo Tichá. PS.Szeroka, siodłowata
przełęcz między Magurą Witowską a Siwiańskimi Turniami w pn. stokach Tatr Zach.
Płaskie dno tej przełęczy to zach. część polany Molkówki; opada na zach. ku
Cichej Dolinie Orawskiej.
|
|
| orawski komitat (Nie okreslony) |
| |
orawski komitat; Oravská stolica (župa), Oravský komitát; Comitat Árva,
Arvaer Komitat (Gespanschaft); Árva megye (vármegye); łac. comitatus Arvensis.
S. Jednostka administracji państw. na dawnych Węgrzech, przez szereg
stuleci obejmująca zasadniczo geogr. krainę » Orawę. O.k. powstał w XIV w. przez
wyodrębnienie ze zwoleńskiego komitatu. Ośrodkiem adm. był najpierw Orawski
Zamek, potem Wieliczna, a od 1683 Dolny Kubin.
|
|
| Orawski Komposesorat (Nie okreslony) |
| |
Orawski Komposesorat (Oravský komposesorát, oravské hradné panstvo;
Compossessorat Arva). S.Komposesoraty na dawnych Węgrzech były to większe
i mniejsze posiadłości ziemskie stanowiące współwłasność kilku lub wielu osób, a
zarządzane przez jednego współwłaściciela lub osobno wyznaczonego dyrektora. Na
ziemiach słow. największy był Orawski Komposesorat obejmujący pierwotnie prawie
całą Orawę z Tatrami Orawskimi.
O.K....
|
|
| Orawski Zamek (Nie okreslony) |
| |
Orawski Zamek, dawniej też Orawskie Zamki; Oravský zámok, Oravský hrad,
hrad Orava; Schloss Arva, Burg Arva; Árva vára, Árvai vár. S.Duży zamek
na stromej skale nad środk. biegiem rzeki Orawa, wznoszący się 112 m ponad jej
poziom. U podnóża O.Z. leży miejscowość Orawskie Podzamcze na trasie okrążającej
Tatry. Obecnie w O.Z. mieści się » Muzeum Orawskie.
O.Z. został zbudowany etapami w XIII-XVII w. i potem nieraz...
|
|
| Orawskie Jezioro (Nie okreslony) |
| |
Orawskie Jezioro (602 m), Orawski Zbiornik, Orawski Zalew; Oravská nádrž
(vodná nádrž), Oravská priehrada; Orava-Stausee. PS. Sztuczne jezioro,
które zostało utworzone przez wybudowanie betonowej zapory (wys. 41 m) na rzece
Orawie przy wsi Ujście (Ústie nad Oravou), nieco poniżej spływu Czarnej Orawy z
Białą Orawą; budowa zapory (z przerwą) trwała od 1941 do 1954. Wymagało to
całkowitej likwidacji czterech wsi (Ujście, Slanica,...
|
|
| Orawsko-Nowotarska Kotlina (Nie okreslony) |
| |
Orawsko-Nowotarska Kotlina.P. Wielka kotlina na pn. od Tatr,
ograniczona od północy Beskidem Żywieckim, Żeleźnickim Pasmem i Gorcami, a od
południa Gubałowsko-Spiskim Pogórzem. Leży w dorzeczu Czarnej Orawy i Dunajca, w
górnej części Orawy, pn. części Podhala i pn. części Spisza
Polskiego.
|
|
| Orenburg Józef (Nie okreslony) |
| |
Orenburg Józef, od 1942 formalnie Joseph U. Orr (17 III 1903 Łódź - 8 VII
1960 Nowy Jork). Taternik i alpinista, w młodości działacz socjalist., w 1931-33
współpracownik (pseud. Nowy) socjalist. czasopisma "Płomienie", a pod koniec
również czł. redakcji. W Zakopanem był bywalcem » "Gospody Włóczęgów". Z zawodu
urzędnik bankowy.
Taternictwo uprawiał od 1929 (lub wcześniej) do 1939 i uczestniczył wtedy w
szeregu pierwszych wejść,...
|
|
| oreofity (Rośliny) |
| |
oreofity lub orofity. Rośliny wysokogórskie, żyjące
na większych wysokościach i mające centrum występowania powyżej górnej granicy lasu. W Tatrach oreofitami są
wiechlina wiotka
(Poa laxa), goryczka lodnikowa (Gentiana frigida), kuklik rozesłany (Geum reptans), pierwiosnek maleńki
(Primula minima) i wiele
in.
|
|
| Organy (Nie okreslony) |
| |
Organy (ok. 1450 m). P. Wybitna dość zwarta grupa skał po wsch.
stronie Kościeliskiej Doliny, wysoko nad Pisaną Polaną, na pn.-wsch. od niej. W
O.znajdują się Zbójnickie Okna i in. jaskinie. Skalisty grzbiet O. ciągnie się
od Zbójnickich Okien w górę ku pd.-wsch. aż ponad Czarną Jaskinię, po czym w
przedłużeniu Organów ciągnie się wyższy od nich skalisty grzbiet Pisaniarskich
Zdziarów aż do Upłazkowej Przełączki.Nazwa Organów...
|
|
| Orkan Władysław (Nie okreslony) |
| |
Orkan Władysław, właśc. Franciszek Smreczyński, do 1898 Smaciarz (27 XI
1875 Poręba Wielka, pow. limanowski - 14 V 1930 Kraków, poch. w 1931 na starym
cment. w Zakopanem). Literat, publicysta, działacz ludowy. Pochodził z rodziny
chłopskiej w Gorcach. Uczestniczył w życiu społ. i kult. Podhala, był jednym z
czołowych działaczy podhalańskiego ruchu regionalnego (od 1911) i Związku
Podhalan, często przebywał w Zakopanem. W 1914 był jedną z...
|
|
| Orla Baszta (Nie okreslony) |
| |
Orla Baszta (2175, 2177 m); Orlia bašta; Adlerbastei; Sas-orom. P.
Pierwszy od zachodu szczyt w grupie Buczynowych Turni, między Granatami a Wielką
Buczynową Turnią. Pierwsze wejście na O.B.: Janusz Chmielowski w 1902. Zimą:
Aleksander Litwinowicz i Mariusz Zaruski w 1910. Orlą Perć poprowadzono przez
ten szczyt w 1903.Orla Baszta jest podobna kształtem do zrujnowanej baszty i
stąd drugi człon jej nazwy, a pierwszy człon od Orlej Perci.
|
|
| Orla Perć (Nie okreslony) |
| |
Orla Perć; Orlia prt; Adlerweg; Sas-út. P. Szlak tur. wiodący
długim grzbietem szczytów i turni od Zawratu przez Kozie Wierchy, Granaty,
Buczynowe Turnie na Krzyżne, a dawniej także przez Wołoszyn aż do Polany pod
Wołoszynem. Od Zawratu po Krzyżne szlak ten jest znakowany farbą i w
trudniejszych miejscach ułatwiony klamrami, łańcuchami, żelaznymi drabinkami
itd.; nie wiedzie cały czas samą granią, lecz miejscami obchodzi znaczne jej...
|
|
| Orle Turniczki (Nie okreslony) |
| |
Orle Turniczki; Orlie vežičky. P. Dwie turnie w zach. grani Orlej
Baszty, ponad Granacką Przełęczą. Kolejno od zach. są to Wielka Orla Turniczka
(ok. 2160 m) i Mała Orla Turniczka (nieco niższa). W poprzek pn. ścian Orlich
Turniczek przebiega Orla Perć.
|
|
| Orlicz Michał (Nie okreslony) |
| |
Orlicz Michał (30 IX 1906 Okocim - 4 VIII 1978 Kraków). Geograf i
klimatolog (studia na Uniw. Lwow. 1929, dr 1933), prof. w PIHM i IMGW od 1966,
czł. Komitetu Zagosp. Ziem Górskich PAN (od 1966) i in. komisji PAN.
W 1948-67 był kierownikiem Wysokogórskiego Obserwatorium Meteor. na Kasprowym
Wierchu, a w 1964-75 kierownikiem Zakładu Hydrologii i Meteorologii Tatr PIHM
(potem IMGW) w Zakopanem. Ponadto od 1958 był pol. przewodniczącym Stałej...
|
|
| Orliczowa Jadwiga (Nie okreslony) |
| |
Orliczowa Jadwiga, z domu Malicka (3 VIII 1910 Przemyśl - 30 III 1978
Zakopane), żona » Michała Orlicza. Geograf i klimatolog (studia na Uniw. Lwow.
1933, potem dr i doc.), w 1933-41 nauczycielka i następnie dyr. w szkołach
średnich we Lwowie.Od 1948 była pracownikiem nauk., a w 1967-78 kierownikiem
Wysokogórskiego Obserwatorium Meteor. PIHM (potem IMGW) na Kasprowym
Wierchu.
Ważniejsze jej prace nauk. związane z Tatrami i Podtatrzem:...
|
|
| Orłowicz Mieczysław (Nie okreslony) |
| |
Orłowicz Mieczysław (17 XII 1881 Komarno k. Lwowa - 4 X 1959 Warszawa). W
1906 -59 jeden z czołowych działaczy tur. i krajozn. w Polsce, a do 1939 także w
dziedzinie organizacji sportu. Z wykształcenia był prawnikiem (dr 1905 na Uniw.
Lwow.), studiował też historię sztuki. W 1919-32 kier. Referatu Turystyki w Min.
Robót Publ., w 1932-39 i 1945-52 kier. referatu w Wydziale Turystyki Min.
Komunikacji.
Od 1897 aż do 1959 uprawiał turystykę i...
|
|
