| Lipták Johann (Ludzie) |
| |
Lipták Johann (13 XII 1889 Wielka k. Popradu - 18 XII
1958 Warstein, RFN). Niemiec spiski, autor wielu prac hist. o Spiszu i Tatrach , działacz Karpathenvereinu (m.in. wiceprezes), w 1911-44
prof. historii i łaciny w gimnazjum niem. w Kiezmarku , w 1941-44 dyr. Institut für
Heimatforschung tamże. Studia wyższe na uniw. w Budapeszcie (dr filozofii).
Liczne jego artykuły i książki, dotyczące Spisza i Tatr, mają różnorodną
tematykę, ale prawie...
|
|
| Liptov (Wydawnictwo) |
| |
"Liptov"; Słow. tygodnik regionalny, wydawany w Mikułaszu Lipt . od 10 VII 1968 jako
kontynuacja tygodnika » "Nový Liptov ".
Zawiera wiadomości z Liptowa , przeważnie
bieżące.
|
|
| Liptov (Wydawnictwo) |
| |
"Liptov"; Podtytuł: "Vlastivedný zborník".
Nauk. dwurocznik regionalny, wydawany nieregularnie od 1970 przez Muzeum Lipt. w Rużomberku . Redaguje zespół,
m.in. Emil Kufčák, Valéria Považanová, Ján Pavlík i Milan Petráš. Tematyka
wszechstronna, dotycząca Liptowa i otaczających gór, m.in. Tatr . Rozprawy nauk., krótsze doniesienia,
sprawozdania, nekrologi, recenzje. W 1979 ukazał się t. 5, potem prawdopodobnie
dalsze.
|
|
| Liptovsko-Oravské Noviny (Wydawnictwo) |
| |
"Liptovsko-Oravské Noviny". Regionalny miesięcznik
słow., redagowany i wydawany przez Aurela Styka w Dolnym Kubinie na Orawie , a drukowany i ukazujący się w
Rużomberku na Liptowie .
Wydano dwa roczniki (1902-03 i 1903-04), razem 21 nrów. Kontynuacją tego
miesięcznika była » "Orava "
(1905-07).
|
|
| Liptowska Kotlina (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Liptowska Kotlina; Długość L.K. wynosi ok. 80
km, największa szer. ok. 20 km. Dno L.K. stanowią częściowo równiny, częściowo
teren pagórkowaty, a w jej środku znajduje się wielki sztuczny zbiornik wodny: »
Liptowskie Jezioro .
L.K. ku wsch. poprzez niski dział wodny (Szczyrbski Dział ) łączy się z » Popradzką Kotliną ; obie te kotliny razem to
Liptowsko-Popradzka Kotlina , ograniczająca
Tatry od pd. i pd.-wsch.
|
|
| liptowski komitat (Nie okreslony) |
| |
liptowski komitat; Liptovská stolica (župa), Liptovský komitát; Comitat
Liptau, Liptauer Komitat (Gespanschaft); Liptó megye (vármegye); łac. comitatus
Liptoviensis. S. Jednostka administracji państw. na dawnych Węgrzech,
przez kilka stuleci obejmująca zasadniczo geogr. krainę » Liptów. L.k. powstał w
XIV w. przez wyodrębnienie ze zwoleńskiego komitatu. Ośrodkiem adm. był najpierw
Liptowski Zamek (Liptov, Starhrad), a od 1677 Mikułasz...
|
|
| Liptowski Zbiór (Inne) |
| |
Liptowski Zbiór; Był to rodzaj małego muzeum (a
właściwie zbiór okazów muzealnych), które na wniosek Rehora Urama-Podtatranskýego zostało w 1904
uchwalone przez zarząd miejskiego kasyna w Mikułaszu Lipt . Miał to być zbiór okazów
geol., zool. i bot., a także starych dokumentów, monet, książek itp.
Opiekunem (kustoszem) zbioru został mianowany » Václav
Vrány. Zbiór ten, mieszczący się w szafach w kasynie, rósł stopniowo i...
|
|
| Liptowskie Jezioro (Woda) |
| |
Liptowskie Jezioro; Nad pd.-wsch. brzegiem L.J.
leży Mikułasz Liptowski .
Wymiary L.J.: długość ok. 7 km, szerokość ok. 4,5 km, pow. 21,6 km2,
pojemność całkowita 360 milionów m3.
|
|
| Liptowskie Kopy (Szczyty) |
| |
Liptowskie Kopy; Za pośrednictwem Zaworów łączą się one w Gładkim Wierchu z gł. grzbietem Tatr Wysokich . Najwyższym szczytem L.K. jest
Wielka Kopa Koprowa (2053, 2052 m).
W dawnych czasach i aż do pierwszych lat po II wojnie świat. teren L.K. był
często odwiedzany przez kłusowników podh.,
którzy polowali tam gł. na kozice . Oni to
właśnie nazywali te wierchy Liptowskimi Kopami lub po prostu Kopami. W 1944-45
na obszarze L.K....
|
|
| Liptowskie Mury (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Liptowskie Mury; Nazwę Liptowskie Mury czasem
ograniczano do samego Szpiglasowego Wierchu
(nawet samej jego kopuły szczytowej), kiedy indziej rozciągano i to
rozmaicie: np. ku pd.-wsch. po Wrota
Chałubińskiego lub nawet aż po Cubrynę ,
a ku pn.-zach. po Czarną Ławkę albo po Gładką Przełęcz , a nawet aż po Walentkowy Wierch , ale często nie precyzowano
rozmiarów L.M.
Obecnie przyjmuje się, że L.M. to odcinek głównej grani
Tatr...
|
|
| Liptowsko-Popradzka Kotlina (Doliny) |
| |
Liptowsko-Popradzka Kotlina, dawniej
Liptowsko-Spiska Kotlina i Spisko-Liptowska Kotlina; Długa kotlina ograniczająca
Tatry od pd. i pd.-wsch. Leży w górnych
dorzeczach Wagu i Popradu ; składa się z dwóch części: » Liptowska Kotlina i » Popradzka Kotlina , rozdzielone » Szczyrbskim Działem .
|
|
| Liptów (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Liptów, w gwarze podh. Luptów ; L. leży całkowicie w granicach Słowacji. Z
Polską (Podhalem ) graniczy poprzez Tatry Wys . i Zach . (od Cubryny po Wołowiec ), ze słow. Orawą poprzez Tatry Zach.
(od Wołowca po Huciańską Przełęcz ) i
poprzez Choczańskie Wierchy, a ze słow. Spiszem
poprzez tatrz. Grań Baszt i niski
dział wodny: Szczyrbski Dział .
L. jest wyraźnie wyodrębnioną krainą geograficzną. W
przeszłości...
|
|
| lis (Nie okreslony) |
| |
lis (Vulpes vulgaris ). Znane zwierzę, należące do rodziny psów
(Canidae), o rudawoszarawym futerku i puszystym ogonie, o spiczastym
pysku i dużych uszach.W Tatrach Pol. żyje ok. 90 (w 1984) lisów; podchodzą
nieraz aż w piętro kosówki, a nawet wyżej. Widuje się je czasem koło schronisk i
nawet przy budynku stacji na Kasprowym Wierchu, gdzie poszukują resztek
jedzenia. Dosyć często zdarzają się u lisów w Tatrach wypadki...
|
|
| Lisowski Stanisław (Ludzie) |
| |
Lisowski Stanisław (11 II 1924 Wilno). Botanik (Uniw.
Pozn. 1953, dr 1956), specjalizujący się w bryologii oraz taksonomii i
florystyce roślin naczyniowych. Prof. Uniw. Pozn. (nadzw. 1979, zwycz. od 1989),
od 1968 kier. Zakładu Geobotaniki. Autor ok. 180 prac naukowych.
W 1956 uzyskał doktorat na podstawie pracy opartej na badaniach górskich:
Mchy Bieszczadów Zachodnich (Poz.
1956, praca dotyczy też mchów tatrz.). W 1956-67 L. badał w...
|
|
| listwa skalna (Nie okreslony) |
| |
listwa skalna lub po prostu listwa. W taternictwie oznacza wąziutki »
gzyms skalny.
|
|
| Litawiński Tadeusz (Ludzie) |
| |
Litawiński Tadeusz (2 V 1902 Podgórze-Kraków - 23 V
1986 Zakopane). Inż. budowlany, kolekcjoner dzieł sztuki.
Od 1928 mieszkał w Zakopanem i prowadził tu własne biuro
architektoniczno-budowlane. W czasie II wojny świat. był aresztowany przez
gestapo, ale uciekł z transportu do niem. obozu koncentr. Potem służył w AK. Po
wojnie wrócił do Zakopanego, gdzie prowadził remonty i budowę różnych
gmachów.
Z zamiłowania...
|
|
| literatura (Nie okreslony) |
| |
literatura. (Uwaga. Różnego rodzaju rękopiśmienne dokumenty z
wiadomościami o Tatrach są omówione pod in. hasłami: archiwa i archiwalia,
dokumenty lokacyjne, lustracje, poznanie Tatr, spiski, testamenty.)
Okres pierwszy (wiek XVI).
W tym okresie nie ma jeszcze żadnych druków poświęconych specjalnie Tatrom.
Wzmianki o tych górach lub b. zwięzłe ich opisy pojawiają się w dziełach
drukowanych o szerszym zakresie tematycznym, i...
|
|
| litwor (Nie okreslony) |
| |
litwor (Angelica archangelica, Archangelica officinalis) czyli
arcydzięgiel, z rodziny Baldaszkowatych (Umbelliferae ). Roślina o
liściach dużych, 3- lub 4-krotnie pierzastych, z dużą wydętą pochwą w miejscu
ich przyczepu do łodygi. Kwiaty w baldaszkach, zielonawobiałe, drobniutkie,
zakwitające w lipcu. Dochodzi litwor do metra i więcej wysokości, rośnie w
wilgotnych miejscach, nad potokami, na wapieniu i granicie, zasadniczo w...
|
|
| Litworowa Dolina (Doliny) |
| |
Litworowa Dolina lub Litworowa Dolina
Białowodzka; Litworową Dolinę, w której znajduje się Litworowy Staw , otaczają Litworowy Szczyt , Wielicki Szczyt i Hruba Turnia .
Przez L.D. biegnie znakowany szlak tur., wiodący z Polany pod Wysoką na Polski Grzebień .
Nazwa doliny pochodzi od obficie w niej rosnącego litworu .
|
|
| Litworowa Dolina (Doliny) |
| |
Litworowa Dolina lub Litworowa Dolina Upłaziańska (bo należała do Hali Upłaz );
Ku Wielkiej Świstówce w Miętusiej Dolinie opada L.D. wielkim urwistym
progiem. Turyści, którzy ze zwykłych, znakowanych szlaków przez Czerwone Wierchy zabłądzili do tej doliny,
próbowali nieraz - zamiast wrócić łatwo w górę do zagubionej ścieżki - schodzić
przez wspomniany próg, co kończyło się często ciężkim...
|
|
| Litworowa Jaskinia, Wielka (Jaskinie) |
| |
Litworowa Jaskinia, Wielka; Przed przyłączeniem
do Wielkiej Jaskini Śnieżnej była to jedna z największych jaskiń tatrz.; szósta
w Tatrach pod względem długości (ok. 4500
m) i głębokości (deniwelacja 361 m: -354, +7).
Zwiedzanie W.L.J. jest b. trudne. Oprócz pionowych
studni (głęb. do 50 m) znajdują się w niej obszerne pochylnie i sale o
charakterze zawaliskowym, m.in. największa sala w jaskiniach Polski, o
półksiężycowatym...
|
|
| Litworowa Przełęcz (Przełęcze) |
| |
|
|
| Litworowa Przełęcz (Przełęcze) |
| |
Litworowa Przełęcz lub Litworowa Przełęcz
Białowodzka; Dla taterników stanowi połączenie Wielickiej Doliny z górnym piętrem Kaczej Doliny .
Pierwsze znane wejście: August Otto i
przew. Pavel Čižák (Csizák) w 1897.
Zimą: Maximilian Bröske i przew. Johann Hunsdorfer sen. w 1904.
Nazwa L.P., jak i sąsiedniego Litworowego Szczytu, pochodzi od Litworowej Doliny , ponad którą ten szczyt się
wznosi.
|
|
| Litworowe Spady (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Litworowe Spady; L.S. są ograniczone po bokach
ścianami skalnymi Litworowego Ratusza (od
pn.) i Mułowego Ratusza (od pd.-zach.).
Przejście urwiska L.S. jest b. trudne i ryzykowne, toteż ulegali tu wypadkom
turyści, którzy przy schodzeniu z Czerwonych Wierchów zabłąkali się do
Litworowej Doliny i usiłowali zejść poprzez L.S. Członkowie TOPR przechodzili różne fragmenty L.S.
już w latach międzywoj. przy akcjach...
|
|
| Litworowy Dzwon (Jaskinie) |
| |
Litworowy Dzwon lub Jaskinia pod Wantą; Deniwelacja 165 m (-151, +14), dług. ok.
400 m.
Otwór jaskini znany już dawniej góralom. Jest trudno dostępna i była
eksplorowana coraz głębiej w 1961 (krak. grotołazi Ryszard Rodziński i
towarzysze, -28 m), 1964 (warsz. grotołazi, -144 m), 1978 (katowiccy grotołazi,
-151 m); w 1989 Wojciech W.Wiśniewski
osiagnął poziom + 14 m.
Nazwa jaskini Litworowy Dzwon...
|
|
| Litworowy Grzbiet (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Litworowy Grzbiet, mylnie Ratusz lub Litworowy
Ratusz; L.G. oddziela Kobylarzowy Żleb
od dolnego odcinka Litworowej Doliny
Upłaziańskiej w Czerwonych Wierchach
.
|
|
| Litworowy Przechód (Przełęcze) |
| |
Litworowy Przechód; Przez to siodełko prowadzi
dogodne i nietrudne przejście z Kobylarzowego
Żlebu do dolnego odcinka Litworowej Doliny
Upłaziańskiej w Czerwonych Wierchach
.
|
|
| Litworowy Ratusz (Szczyty) |
| |
Litworowy Ratusz, dawniej po prostu Ratusz; L.R.
stanowi zach. zakończenie » Litworowego
Grzbietu .
|
|
| Litworowy Staw (Woda) |
| |
Litworowy Staw lub Litworowy Staw Białowodzki; W Litworowej Dolinie (odnodze Doliny Białej Wody ), u stóp pn.-zach. ściany
Wielickiego Szczytu .
Pomiary Wiktora Ormickiego z 1929: 1,720
ha, 170 x 158 m, głęb. 19,0 m.
Pomiary Franza Stummera i Josefa Schaffera z 1929: 1,6709 ha, 179 x 146 m,
głęb. 18,6 m.
Pomiary pracowników TANAPu z
1961-67: 1,670 ha, 181 x 162 m, głęb. 19,1 m.
|
|
| Litworowy Staw (Woda) |
| |
Litworowy Staw lub Litworowy Staw
Gąsienicowy; Częściowo zarasta go turzyca
.
Pomiary WIG z 1935: 0,48 ha, 116,5 x 66,4 m, głęb. 1,1 m.
Nazwa L.S. pochodzi od litworu . Inna
jego nazwa (też ludowa): Sobkowy Staw.
|
|
