| Jaworzynka, Hala (Hala - Polana) |
| |
Jaworzynka, Hala;Dawna hala past., która obejmowała
Dolinę Jaworzynkę (powyżej Kuźnic ) oraz pewien obszar na pn. od jej
wylotu. Szałasy i szopy tej hali stały na obszernej Polanie Jaworzynce.
Nazwa Jaworzynki (doliny i hali) pochodzi od rosnących tu niegdyś jaworów . Podobnych nazw jest sporo w Tatrach , więc w celu odróżnienia nazywano ją
dawniej Jaworzynką (lub Jaworzyną) Łuszczkową, od jej pierwotnych właścicieli,
Łuszczków z...
|
|
| Jaworzynka Miętusia (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jaworzynka Miętusia; Na J.M., należącej
niegdyś do Miętusiej Hali , stała dawniej szopa
past. (mn.w. do 1960).
Nazwę J.M. przesuwa się nieraz błędnie na sąsiedni Czerwony
Gronik.
|
|
| Jaworzyńska Czuba (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jaworzyńska Czuba lub po prostu Czuba. Nazwa
pochodzi od Doliny Jaworzynki.
|
|
| Jaworzyńska Kotlina (Doliny) |
| |
Jaworzyńska Kotlina;Jedna z kotlin w Podtatrzańskim Rowie .
Stanowi zach. część Podspadzkiego Rowu i
leży w niej wieś Jaworzyna Spiska , u
wylotu Jaworowej Doliny .
|
|
| Jaworzyńska Przełęcz (Przełęcze) |
| |
Jaworzyńska Przełęcz; Nazwa pochodzi od
leżącej popod nią Doliny Jaworzynki
.
|
|
| Jaworzyńska Przełęcz (Przełęcze) |
| |
Jaworzyńska Przełęcz; Przejście przez J.P.
stanowi najkrótsze, ale niedogodne połączenie górnej części Huciańskiej Doliny ze środk. częścią Suchej Doliny Sielnickiej .
|
|
| Jaworzyński Potok (Woda) |
| |
Jaworzyński Potok lub Mała Jaworzynka; Potok płynący Doliną Jaworzynką Bielską . Jest to pr. (pd.)
dopływ Bielskiego Potoku .
|
|
| Jaworzyński Żleb (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jaworzyński Żleb; Górna część » Łężnej Doliny . Dolny odcinek J.Ż. to wąski
żleb z urwistymi progami skalnymi, a górny odcinek przekształca się w dość
połogą dolinkę.
|
|
| Jaworzyńskie Czoła (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jaworzyńskie Czoła; Ku górze J.Cz. sięgają aż
po Jaworzyńskie Rówienki , które je
odgraniczają od Jaworzyńskich Turni , Zawratu Kasprowego i Zawracika Kasprowego .
|
|
| Jaworzyńskie Rówienki (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jaworzyńskie Rówienki lub po prostu
Rówienki;
Z Jaworzyńskich Rówienek , które
oddzielają Jaworzyńskie Turnie od Jaworzyńskich Czół , spadają w cztery strony
trawiaste żleby: jeden na Kasprową Polanę ,
drugi do górnej części Doliny Jaworzynki
(do jej pd. odnogi, w kierunku Solniska), trzeci wśród lasu w stronę Polany
Jaworzynki, czwarty zbiega między Zawracikiem
Kasprowym a Zawratem Kasprowym do
Kasprowej...
|
|
| Jaworzyńskie Turnie (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jaworzyńskie Turnie; J.T. ciągną się od Jaworzyńskiej Przełęczy do Jaworzyńskich Rówienek , a najwyższym ich
punktem jest Jaworzyńska Czuba (1623 m).
J.T. opadają do górnej części Kasprowej
Doliny szerokim murem skalnym, zwanym » Zawrat Kasprowy .
|
|
| jedla (Nie okreslony) |
| |
jedla. W gwarze podh.: jodła (Abies alba ). W zdrobnieniu
jedlicka .
|
|
| Jednodniówka Krakowskiego Koła Klubu Wysokogórskie (Wydawnictwo) |
| |
"Jednodniówka Krakowskiego Koła Klubu Wysokogórskiego". Powiel. biuletyn tatern., który ukazał się trzykrotnie: 22
XII 1958 i 10 II 1959 oraz 10 IV 1959 w Krakowie.
Komitet red.: Marek Jarecki, Ewa Śledziewska
i Stanisław Urbański. Tematyka tatern. i alpin., dotycząca przeważnie tylko
środowiska krakowskiego. Ogólny charakter podobny do ówczesnych
środowiskowych czasopism taternickich.
Od numeru 4 "Jednodniówka" nosiła...
|
|
| Jednodniówka Zakopiańska (Wydawnictwo) |
| |
"Jednodniówka Zakopiańska". Jednorazowa publikacja
wydana anonimowo w Zakopanem w 1899 przez
grupę kuracjuszy zakop. (w zakładzie dra Andrzeja Chramca?). Zawiera lit. utwory
prozą i wierszem. Tylko niektóre dotyczą Zakopanego i Tatr .
|
|
| Jednotná telovýchovná organizácia Sokol (Organizacja) |
| |
Jednotná telovýchovná organizácia Sokol (JTO Sokol).
Powstała w Czechosłowacji 31 III 1948. Już w 1948 wchłonęła Klub českých
turistů, a w 1949 Klub slovenských turistov a
lyžiarov . Odtąd aż do 1952 była w Czechosłowacji jedyną organizacją
wychowania fiz. i zarazem jedyną obejmującą sprawy turystyki i taternictwa.W
1952 JTO Sokol został rozwiązany, a jego działalność (także w zakresie
turystyki, taternictwa i alpinizmu)...
|
|
| Jedyniak (Woda) |
| |
Jedyniak;Jest to pierwszy stawek przy tej ścieżce.
Dopływu ani odpływu nie ma.
Pow. 0,007 ha, 12,2 x 11,5 m, głęb. 1,2 m.
|
|
| jeger (Nie okreslony) |
| |
jeger lub jegier (z niem. Jäger, myśliwy,
strzelec; plur.: jegry). W gwarze podh.: uzbrojony strażnik myśl., zwł. za
czasów Hohenlohego w jego dobrach jaworzyńskich. Jegry zwalczali kłusowników
góralskich, z którymi miewali nawet krwawe starcia. Ponadto nie dopuszczali
turystów na tereny myśl. (całe Tatry Jaw.) z wyjątkiem paru dozwolonych ścieżek.
Hohenlohe częściowo sprowadzał owych jegrów z Alp...
|
|
| jeleń (Zwierzęta) |
| |
Duże zwierzę ssące o rdzawo-brunatnej sierści;
samiec (byk) ma na głowie pokaźne rogi (poroże), samica (łania) ich nie posiada.
Okres godowy czyli rykowisko jeleni w Tatrach odbywa się w jesieni, zrzucanie
rogów w zimie.
Zdaniem zoologów właściwa tatrz. rasa jelenia karp. w
dużym stopniu pokrzyżowała się z obcymi rasami (gł. wapiti), sprowadzanymi
dawniej w Tatry przez » Hohenlohego. Obecne zabiegi hodowlane w Tatrach, zarówno po...
|
|
| Jelínek Edvard (Ludzie) |
| |
Jelínek Edvard (6 VI 1855 Praga - 15 III 1897 tamże).
Czes. literat i publicysta, urzędnik miejski i kustosz muzeum miejskiego w
Pradze, autor licznych rozpraw i opowiadań poświęconych literaturze pol. oraz
historii oświaty i obyczajów w Polsce. W czasopismach czes. pisywał o sprawach
pol., a w polskich o sprawach czes. (dobrze władał językiem pol.); kilka jego
prac wydała AU w Krakowie.
J. był gorliwym propagatorem bliskiej...
|
|
| Jenne Karl (Ludzie) |
| |
Jenne Karl lub Jene (13 X 1879 Blödesheim, Rh.-Hessen - 26 VI 1911 w Tatrach,
poch. w Zubercu).
Niem. taternik z Frankfurtu nad Menem, z
zawodu chemik, pracujący w Zabrzu na Górnym Śląsku. Zginął razem z » Ludwikiem Koziczinskim przy próbie
wejścia nową drogą w lw. części pn. ściany Rohacza Ostrego . Obaj są pochowani na
cmentarzu w Zubercu .
|
|
| Jerominówna Wanda (Ludzie) |
| |
Jerominówna Wanda (18 XI 1888 Warszawa - po 18 X
1944 Ravensbrück).
Jedna z najlepszych pol. taterniczek w okresie przed I wojną
świat. i utalentowana pianistka.
Chodziła na wspinaczki z najlepszymi ówczesnymi
taternikami jak Janusz Chmielowski , Aleksander Znamięcki , Władysław Kulczyński jun ., Mariusz Zaruski , Aleksander i Kazimierz Schielowie , Gyula Komarnicki , Mieczysław Świerz , lub też z przewodnikami
jak Klimek...
|
|
| jerzyk (Nie okreslony) |
| |
jerzyk (Micropus apus ). Podobny trochę do jaskółki, ale z nią nie
spokrewniony, natomiast z kolibrami. Od jaskółki różni się wielkością (jest
sporo większy), ubarwieniem, które jest na całym ciele brudno-szaro-czarne, i
znacznie dłuższymi skrzydłami.
Jest to w zasadzie ptak górski, toteż w górach najczęściej się go widuje, w
Tatrach dość licznie, ale żyje także i na niżu, nawet w miastach. Jest najlepiej
i najszybciej...
|
|
| jesieniowisko (Nie okreslony) |
| |
jesieniowisko. W gwarze podh.: powtórny jesienny (październik-listopad)
wypas krów lub owiec (czasem razem) na niżej położonych polanach i halach Tatr
Pol. (np. Siwa Polana, Pisana Hala, Hala Jaworzynka), gdy wypasione w lecie
pastwiska porosły ponownie trawą. Taka forma wypasu była dawniej częsta, w XX w.
już rzadka.
Lit. - Wanda Jostowa: Jesieniowiska i zimówki pasterskie w Tatrach.
"Wierchy" 30, 1961.
|
|
| jesion (Rośliny) |
| |
jesion (Fraxinus excelsior), z rodziny Oliwkowatych (Oleaceae). W gwarze podh.: jasień. Wyniosłe drzewo, o drobno i równo
żłobkowanej szarej korze. Liście nieparzystopierzasto złożone, pączki szczytowe
krótkie, trójkątne, czarne. Kwiaty zebrane w miotełkowate, wydłużające się w
czasie kwitnienia wiechy. Kwitnie w maju. J. jest rozdzielnopłciowy i
wielopienny.
Rośnie gł. w krainie uprawy, a w górach b. rzadko i...
|
|
| Jeziorny Kocioł (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jeziorny Kocioł; Leżą w nim (na dwóch jego piętrach)
dwa Jamnickie Stawy .
|
|
| Jeziorny Wierch (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jeziorny Wierch; Nazwa jego pochodzi od dwóch
jezior u jego podnóża, tj. od Jamnickich Stawów
.
|
|
| jeż (Nie okreslony) |
| |
jeż (Erinaceus europaeus roumanicus ). Znany owadożerny niewielki
ssak, pokryty ostrymi kolcami (z wyjątkiem strony brzusznej), które może
najeżać. W Tatrach i na Podtatrzu raczej rzadki, żyje w piętrze reglowym. B.
pożyteczny, żywi się głównie owadami, także myszami, nornicami, czasem zjada
również niektóre owoce. Na zimę zapada w sen.
|
|
| Jeżowa Kopa (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jeżowa Kopa lub krótko Jeżowa; Wybitne,
uwieńczone skałami wzniesienie w środk. partiach długiej pd.-zach. grani Bystrej (2248 m).
|
|
| jeżowce (Geologia) |
| |
Zwierzęta morskie należące do gromady szkarłupni. Ciało
ich ma kształt kulisty lub spłaszczony i jest pokryte sztywnym wapiennym rodzajem
pancerza, na którym mieszczą się liczne kolce. W dawnych epokach geol. w
wodach mórz tatrz. żyły liczne j., zwł. w erze mezozoicznej. Skamieniałości tych
j. znajdują się nierzadko wśród skał
osadowych, np. w Bobrowieckiej Dolinie z
triasu, na Wielkiej Równi i w Małej Dolince pod Giewontem z kredy....
|
|
| Jeżowy Wierch (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Jeżowy Wierch lub Jeży Wierch; Lesisty regiel
tuż na pn. od Umarłej Przełęczy (981 m).
Wznosi się nad dolnymi odcinkami Juraniowej
Doliny i Bobrowieckiej Doliny
.
|
|
