|
|
 |
| |
Przeglądasz dział: Nie okreslony
ilość pozycji w dziale: 3073 |
Zmień dział na:
|
|
|
| cap |
| |
cap . Słowo to zwykle oznacza samca kozy domowej (kozioł) lub owcy
(baran), ale w Tatrach (w gwarze podh.) - samca kozicy. Od słowa gwarowego
cap w tym ostatnim znaczeniu pochodzą w Tatrach
bezpośrednio lub pośrednio nazwy Capi Staw i Capie Turnie (ale nie nazwy Dolina
nad Capkami, Capowski Las i Capówka).
|
|
| Čaplovič Pavol |
| |
Čaplovič Pavol (7 III 1917 Wieliczna = Veličná, Orawa). Archeolog i
etnograf, od 1953 dyr. Muzeum Orawskiego w Orawskim Zamku. W badaniach na
terenie Karpat współpracował z archeologami polskimi.
Od 1952 opublikował liczne prace z dziedziny archeologii, gł. z Orawy, na
podstawie własnych badań w terenie. Dziejów najdawniejszego osadnictwa na
Podtatrzu dotyczą m.in.: Lužické žiarové hroby pod Skalkou vo Vyšnom Kubine
("Slov....
|
|
| Časopis Muzeálnej Slovenskej Spoločnosti |
| |
"Časopis Muzeálnej Slovenskej Spoločnosti" . Dwumiesięcznik, a od 1909
kwartalnik nauk., oświat. i sprawozdawczy, wydawany przez MSS w Turczańskim Św.
Marcinie (obecnie po prostu Marcin) od 1898 do 1950, z przerwami w 1915-20 i
1946. Czasopismo to wraz ze swym dodatkiem, » "Sborník MSS", aż do I wojny
świat. było jedynym słow. periodykiem nauk., a w okresie międzywoj. jednym z
najważniejszych, zwł. gdy chodzi o materiały nauk. dotyczące Tatr i...
|
|
| Časopis Turistů |
| |
"Časopis Turistů" . Czes. miesięcznik tur., wydawany w Pradze, najpierw
przez Klub českých turistů (1889-1919), potem przez Klub československých
turistů (1919-38) i znowu przez Klub českých turistů (1939-49). Jest to jedno z
najważniejszych czasopism tur., zajmujących się Tatrami, ale tematyka tatrz. i
podtatrz. pojawiała się w nim częściej jedynie w okresie
międzywojennym.
|
|
| celne urzędy |
| |
celne urzędy . Na terenie Tatr i ich najbliższej okolicy urzędy celne i
przejścia graniczne znajdują się w nast. miejscach: Niedzica, Jurgów, Łysa
Polana, Chochołów, Chyżne.
|
|
| Čemický Ladislav |
| |
Čemický Ladislav (24 III 1909 Čemice, Liptów). Słow. malarz i grafik
(studia w Budapeszcie do 1934), prof. Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych w
Bratysławie. Jego twórczość (obrazy olejne, akwarele, rysunki) obejmuje
portrety, pejzaże i sceny rodzajowe, w znacznej części związane z jego rodzinnym
Liptowem, jego krajobrazem (m.in. Tatry, zwł. Krywań) i tradycjami, np.
Legenda o Jánošíkovej smrti (1956). Od 1936 często wystawiał, m.in. w...
|
|
| ceper |
| |
ceper (nie: cepr). Dawniej Podhalanie nazywali ceprami tylko robotników (kolejowych, drogowych, kamieniarskich itd.)
przybyłych z nizin, a nie "gości". Obecnie wielu Podhalan używa tego określenia
dla wszystkich przybyszów z nizin i często z zabarwieniem lekceważącym, ale
jeszcze w pierwszych latach po II wojnie świat. większość Podhalan używała słowa
ceper w pierwotnym znaczeniu....
|
|
| ceprostrada |
| |
ceprostrada . Nadmiernie szeroka i zbyt wygodna drożyna tur. dla pieszych
w górach, budowana często wbrew zasadom ochrony krajobrazu i przyrody i bez
zrozumienia właściwych potrzeb turystyki. Termin ten został ukuty na wzór słowa
autostrada.
Typowa c. i pierwsza tak nazwana prowadzi od Morskiego Oka na Szpiglasową
Przełęcz; zbudował ją w 1937 PZN w związku z istnieniem kolei linowej na
Kasprowym Wierchu, i zamierzał tę c. budować dalej,...
|
|
| cerkiel |
| |
cerkiel lub cyrkiel. Ściśle wytyczona (ocerklowana, ocyrklowana )
przestrzeń lasu przytykającego do polany lub hali, w którym właściciel lub
współwłaściciele danej polany czy hali mieli z pewnymi ograniczeniami prawo
wypasu bydła i owiec oraz prawo poboru drewna w określonych ilościach i
gatunkach, ale bez prawa karczunku. Ocerklowanie robiono za pomocą znaków i
zaciosów na drzewach, za pomocą kopców usypanych z ziemi lub ułożonych z...
|
|
| Čermák Jaroslav |
| |
Čermák Jaroslav (1 VIII1830 Praga - 23 IV1878 Paryż). Czes. malarz
obrazów hist. i rodzajowych, portretów i krajobrazów. W 1858 zwiedził Słowację i
był w Tatrach, z których przywiózł szereg szkiców.
|
|
| Červínka Ján |
| |
Červínka Ján (27 VI 1930 Opawa, Morawy). Czes. taternik i alpinista. W
Tatrach dokonał wielu pierwszych przejść tatern., także w zimie. Uczestniczył w
czechosł. wyprawach w Alpy franc. 1955, na Kaukaz 1958, 1959, 1961 i 1962, w
Hindukusz 1965 i 1967, w Karakorum i Himalaje 1970, 1973, 1976 i 1979.Lit. -
"HE" 1989.
|
|
| cetyna |
| |
cetyna . W gwarze podh.: drobne gałązki drzew iglastych (zwykle świerków
lub kosówki), używane na podściółkę dla bydła lub jako posłanie dla nocujących w
prymitywnych warunkach w górach, np. w kolebach skalnych.
|
|
| chaber |
| |
chaber (Centaurea ) z rodziny Złożonych (Compositae).
Najbardziej u nas znany jest szafirowy chaber (Centaurea cyanus), zwany
częściej bławatkiem, ale ten właśnie ch. jest b. rzadki na Podtatrzu, a w samych
Tatrach zdarza się wyjątkowo, tylko jako roślina czasem zawleczona przy
schroniskach (» synantropijne rośliny).
Natomiast b. pospolity jest u stóp Tatr i w ich dolnych partiach ch. łąkowy
(C. jacea), z...
|
|
| chalkopiryt |
| |
chalkopiryt . Kruszec miedzi, minerał barwy mosiężnożółtej, związek
miedzi i żelaza z siarką. B. drobne ilości tego kruszcu występują w Miedzianem,
na Ornaku, na Kunsztach k. Pisanej Hali. W XVI-XVIII w. prowadzono tam prace
górn. i próbowano otrzymywać miedź z chalkopirytu, ale produkcja się nie
opłacała wobec minimalnej ilości kruszcu.
|
|
| chloryt |
| |
chloryt . Minerał barwy zielonej, o blaszkowatej budowie. Chloryty mają
b. różny skład chem., w zasadzie są to wodne krzemiany magnezu, żelaza i glinu.
Łupki chlorytowe (łupki krystaliczne) można spotkać np. na Wołowcu,
Trzydniowiańskim Wierchu, w Dolinie Jarząbczej i
Starorobociańskiej.
|
|
| chłopek |
| |
chłopek , rzadziej chłop. W gwarze podh.: skała lub turniczka
przypominająca z dala swym kształtem postać ludzką.
|
|
| chodnik |
| |
chodnik . W gwarze podh.: ścieżka, drożyna, także w
Tatrach.
|
|
| choroba górska |
| |
choroba górska lub choroba wysokościowa. Występuje na dużych
wysokościach, nawet u ludzi dotąd zupełnie zdrowych. Objawy: ogólne osłabienie,
szybkie męczenie się, złe samopoczucie, ból głowy, bezsenność (niekiedy
senność), przyśpieszenie tętna (czasem jego nieregularność lub zanik), bladość
lub sinica, utrudnienie oddychania i zaburzenia jego rytmu, brak apetytu,
nudności, wymioty, czasem krwotoki (zwł. z nosa), zawroty głowy,...
|
|
| chrzan pospolity |
| |
chrzan pospolity (Armoracia rusticana, A. lapathifolia, Cochlearia
armoracia ) z rodziny Krzyżowych (Cruciferae). Roślina uprawna, ale
na terenie Podtatrza zapewne od bardzo już dawna zdziczały uciekinier z upraw,
zupełnie zadomowiony. Liście dolne ma wielkie, szerokie, podługowate (dawniej po
wsiach używane do owijania osełek masła), łodygowe nieduże, zwykle zazębione lub
wcinane. Kwiaty obfite, w dużych wiechach, białe, dość...
|
|
| chwasty |
| |
chwasty . Rośliny niewłaściwe w danym środowisku, obcy przybysze, a także
rośliny przypłoci, rumowisk, śmietników itp. W Tatrach chwastami nazywa się
niekiedy rośliny synantropijne, aczkolwiek nie jest to całkiem słuszne. Ch.
dostają się w Tatry przypadkiem, zwykle przyniesione przez wiatr lub ptaki i
zazwyczaj występują masowo, np. osty na niektórych polanach. W pojęciu leśników
chwastami nazywa się też obce Tatrom gatunki drzew,...
|
|
|
|
Pierwsza
[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10]
»»
Ostatnia
|
|
