E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

  Przeglądasz dział: Geologia
ilość pozycji w dziale: 39
Zmień dział na:
 
amfibolit
   Skała metamorficzna (przeobrażona), należąca do łupków krystalicznych. Składa się gł. z amfibolu i plagioklazu, jest barwy ciemnej z odcieniem zielonawym. Występuje zwł. w Tatrach Zach., na Ornaku, na Starorobociańskim Wierchu, w Starorobociańskiej Dolinie, na Suchej Przełęczy Stawiańskiej. Podstawowe i do dziś cenne studium o amfibolitach tatrz. ogłosił w 1924 Stanisław Jaskólski.
więcej
amonity
   Wymarłe głowonogi, które żyły w tatrz. morzach okresu jurajskiego i kredowego. Posiadały skorupę zwiniętą spiralnie (podobnie jak u ślimaka zatoczka) i opatrzoną wewnątrz licznymi przegrodami, mieszczącymi się w niezamieszkanej części skorupy. Było b. wiele rodzajów i gatunków a., różniących się wielkością i urzeźbieniem skorupy: od paru cm do 2 m średnicy. A. stanowią ważne skamieliny przewodnie, określające wiek warstwy, w...
więcej
antymonit
   Siarczek antymonu, należący do grupy » błyszczów. Niekiedy towarzyszą mu drobniutkie wpryśnięcia złota lub srebra, występujące np. w górnych partiach Krywania, także w okolicach Mnicha. Te ilości kruszcu są minimalne, nieopłacalne do eksploatacji. Również w Tomanowej Dolinie, w żyłach kwarcu występuje a., też z minimalnymi wpryśnięciami złota.
więcej
aplit
   Jasnej barwy, b. kwaśna, drobnoziarnista skała żyłowa, pochodzenia hydrotermalnego, wchodząca w skład granitu tzw. strefy brzeżnej pegmatytowo-aplitowej. Granit taki występuje np. na Żółtej Turni, na zboczach Małej Koszystej, w okolicy Skrajnej Turni, na stokach Krywania, a także na obszarze Tatr Zach.
więcej
baryt
   Minerał siarczan baru, występujący m.in. w piaskowcach i skałach węglanowych, a niekiedy i w skałach krystalicznych jako żyły barytowo-kwarcowe, np. w Ornaku, w Lejowej Dolinie, Dolinie nad Capkami.
więcej
belemnity
   Wymarłe głowonogi, zamieszkujące ongiś tatrz. morza głównie okresu jurajskiego i kredowego. Posiadały szkielet wewn., rodzaj muszli o kształcie wrzecionowatym, długości od kilkunastu do kilkudziesięciu cm (wyjątkowo paru m). Część muszli była podzielona przegrodami, podobnie jak u amonitów. B. stanowią ważne skamieliny przewodnie. Interesujące okazy można obejrzeć w skałach na Smytniej Polanie i nad Strążyską Doliną w skałach...
więcej
dolina boczna
   Dolina uchodząca do drugiej doliny, większej. Np. Miętusia Dolina jest doliną boczną w stosunku do Kościeliskiej Doliny.
więcej
dolina główna
   Dolina, do której uchodzą inne, mniejsze, boczne. Np. Chochołowska Dolina jest doliną główną w stosunku do Jarząbczej Doliny (ta ostatnia jest doliną boczną). Dolina główna może być równocześnie doliną walną (np. Chochołowska Dolina), ale niekoniecznie. Np. Strążyska Dolina jest doliną główną w stosunku do Małej Dolinki, ale nie jest doliną walną.
więcej
dolina walna
   Dolina, która od podnóża gór podchodzi pod sam gł. grzbiet pasma górskiego, tj. pod jego gł. grań (np. Kościeliska Dolina). Zwykle jest ona równocześnie doliną główną (tak jak Kościeliska Dolina). Nazwy dolina walna używają niektórzy nieprawidłowo na oznaczenie doliny głównej, chociaż nie podchodzi ona pod gł. grań pasma górskiego.
więcej
dolina wisząca
   Odnoga doliny głównej (a więc dolina boczna), opadająca ku dolinie głównej stromym progiem skalnym. Powstała ona na skutek działalności lodowców w epoce plejstocenu, gdy boczny, mniejszy lodowiec żłobił słabiej i płyciej dno bocznej doliny niż lodowiec główny o znacznie większej miąższości - dno głównej doliny. Po ustąpieniu lodowców pozostały boczne doliny niby balkony zawieszone wysoko ponad główną doliną. Stąd nazwa "wisząca"...
więcej
erozja
   Żłobienie i niszczenie powierzchni ziemi przez wodę, lodowce lub wiatr. E. lodowcowa w Tatrach utworzyła doliny U-kształtne, czyli o profilu w kształcie U, wyżłobiła baseny jezior tatrz. (tzw. cyrki czyli kary), wygładziła progi skalne zamykające ujścia jezior (tzw. rygle), wyryła głębokie kulistawe zagłębienia w skałach (tzw. kociołki), np. przy Pięciu Stawach Spiskich i wypłynęła na wiele in. form powierzchni (» dolina wisząca,...
więcej
fałdowanie Tatr
   Przyczyny fałdowania mas skalnych nie są jeszcze zupełnie jasno rozstrzygnięte. Wg dawniejszej teorii f. miało być spowodowane powolnym naciskiem na plastyczniejsze partie przez sztywne przesuwające się masy skorupy ziemskiej. Obecnie uważa się, że na skutek działania prądów, wywołanych krążeniem magmy w głębi ziemi, powstają naciski boczne poziome w głębokim podłożu, które mogą wywołać fałdowanie. Takie f. odbywa się...
więcej
gleby
   Powstały w Tatrach na dwóch odmiennych typach skał: na wapieniu (właściwiej: na skałach osadowych zawierających węglany wapnia) i na granicie (właściwiej: na skałach krystalicznych oraz osadowych i metamorficznych nie zawierających węglanu wapnia, np. kwarcyt i piaskowiec). Pierwsze są g. alkalicznymi (zasadowymi), ciepłymi, drugie - kwaśnymi, zimnymi. Pod względem biologicznym dzielą się g. tatrz.. na leśne, łąkowe i skałę z piargami....
więcej
gleby poligonalne
   gleby poligonalne (teksturalne lub komórkowe). Tworzą wieloboki pięcio- lub sześcioboczne, ograniczone szczelinami; powstają w materiale jednolitym, drobnoziarnistym (muł, glinka, iły) nasyconym wodą, jako skutek zamarzania i tajania, przy udziale wiatru będącego czynnikiem przyspieszającym parowanie. Gleby te tworzą się w strefach polarnych i tam wieloboki mają powierzchnię wypukłą - ale powstają także w strefie umiarkowanej i ciepłej, i...
więcej
gleby strukturalne
   Tworzą się tylko w klimatach zimnych: w okolicach podbiegunowych i wysoko w górach, na terenach płaskich, wskutek kolejnego zamarzania i odmarzania gleby o niejednakowym i różnej wielkości materiale, złożonym np. ze żwiru, kamyków większych i mniejszych, iłu, glinki, piasku itp. i nasyconym wodą. Przez przemieszczanie się na skutek działania mrozu tego materiału gleby takie przyjmują różne formy, np. gleby wieńcowe, oktagonalne, owalne,...
więcej
Gubałowskie Pasmo
   Gubałowskie Pasmo Pasmo wzgórz ograniczające Kościeliski Rów  i Zakopiański Rów  (części Podtatrzańskiego Rowu ) od pn. Ciągnie się znad rz. Czarny Dunajec  (od Kojsówki w pd. części Witowa ) ku wsch. do miejsca w Poroninie , gdzie z połączenia Zakopianki  z Porońcem  powstaje rzeka Biały Dunajec. Długość G.P. ok. 12 km. Główne wzniesienia (od zach.): Płazowski Wierch, Mietłówka (1109 m),...
więcej
Gubałowskie Pogórze
   Gubałowskie Pogórze Rozległe pogórze, które od grzbietu Gubałowskiego Pasma  obniża się łagodnie ku pn. między rzekami Czarny Dunajec  i Biały Dunajec , w kierunku Nowotarskiej Kotliny .
więcej
Gubałowsko-Spiskie Pasmo
   Gubałowsko-Spiskie Pasmo lub Spisko-Gubałowskie Pasmo. Wspólna nazwa dla trzech pasm górskich traktowanych jako jedna całość: Gubałowskie Pasmo , Gliczarowskie Pasmo  i Magura Spiska  (zach. część). Stanowi pn. ograniczenie dużej części Podtatrzańskiego Rowu .
więcej
Gubałowsko-Spiskie Pogórze
   Gubałowsko-Spiskie Pogórze lub Spisko-Gubałowskie Pogórze. Rozległe pogórze, które od grzbietu Gubałowsko-Spiskiego Pasma  ciągnie się ku pn., w kierunku Nowotarskiej Kotliny  i rzeki Dunajec . Składa się z trzech części: Gubałowskie Pogórze , Gliczarowskie Pogórze  i Zamagurskie Pogórze .
więcej
iły
   Skała osadowa, b. drobnoziarnista, powstała z materiałów ilastych, pyłu kwarcowo-skaleniowego, domieszki kalcytu, drobno roztartej miki itp. (produktów wietrzenia skał, przenoszonych rzekami do morza i tam osadzanych). Iły w Tatrach powstawały w różnych epokach, np. w triasie czerwone iły kajprowe u wylotu Doliny Małej Łąki, w okolicy Hucisk w Chochołowskiej Dolinie; także w plejstocenie jako utwory fluwialne i fluwioglacjalne. Istnieją różne...
więcej


[1] [2] »» Ostatnia


Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024