| Spadowa Dolinka (Nie okreslony) |
| |
Spadowa Dolinka; Spádová dolinka; -; Cseh-tavi-katlan. S. Mała
wisząca dolinka, stanowiąca boczną odnogę Ciężkiej Doliny. Otaczają ją: Ciężka
Turnia, Niżnie Rysy i Wyżni Żabi Szczyt. S.D. obrywa się wysokim progiem, czyli
spadami, w kierunku Ciężkiego Stawu (i stąd jej nazwa). Dolinę pokrywają piargi
i długo w lecie zalegający śnieg, a potoczek pojawia się dopiero na progu
doliny.Świeżej daty nazwa węg. Cseh-tavi-katlan jest...
|
|
| Spadowa Kopa (Nie okreslony) |
| |
Spadowa Kopa (ok. 2250, 2252 m); Spádová kopa. PS. Ostatnie ku
północy, kopulaste wzniesienie w pn. grani Niżnich Rysów, bezpośrednio nad
Ciężką Przełączką. Nazwa pochodzi od Spadowej Dolinki.
|
|
| Spadowa Przełączka, Niżnia (Nie okreslony) |
| |
Spadowa Przełączka, Niżnia lub po prostu Spadowa
Przełączka; Kamzíčia štrbina; Verborgeneturmscharte; Rejtett-torony-csorba.
S. Głęboko wcięta przełączka między Niżnimi Rysami a Ciężką Turnią,
bezpośrednio pod wysokim uskokiem zach. grani tej ostatniej. Przejście przez
N.S.P. stanowi najłatwiejsze dojście z gł. gałęzi Ciężkiej Doliny (znad
Zmarzłego Stawu) do Spadowej Dolinki, już ponad jej...
|
|
| Spadowa Przełączka, Wyżnia (Nie okreslony) |
| |
Spadowa Przełączka, Wyżnia (ok. 2235 m); Vyšná
Kamzíčia štrbina; Obere Böhmischseescharte; Felső-Csehtavi-csorba. PS.
Malutka przełączka w pd.-zach. grani Wyżniego Żabiego Szczytu, blisko jego
wierzchołka. W.S.P. stanowi punkt zwornikowy w grani biegnącej z Rysów na pn.;
od tego punktu ku pn.-wsch. odchodzi grań, w której znajduje się wierzchołek
Wyżniego Żabiego Szczytu.W.S.P. daje najłatwiejszy dostęp do...
|
|
| Spadowiec, Dolina (Nie okreslony) |
| |
Spadowiec, Dolina. P.Niewielka, żlebowata dolina reglowa między
Doliną Białego a Doliną ku Dziurze. Płynie nią Potok Spadowiec. W Dolinie
Spadowcu w kilku miejscach potok skacze poprzez niewysokie spady (progi) i stąd
nazwa.
|
|
| Spadowy Potok (Nie okreslony) |
| |
Spadowy Potok; Spadový potok. S. Płynie spod Białych Wrótek w
zach. grani Białej Skały ku pn. na dno gł. gałęzi Doliny Borowej Wody, gdzie u
stóp wzgórza Klinik spływa się z Klinkową Wodą (spod Pośredniej Huciańskiej
Przełęczy), dając tu początek głównemu tokowi Borowej Wody.Nazwa Spadowy Potok
jest nieraz przenoszona błędnie na samą Borową Wodę i nawet na inne potoki w jej
pobliżu, poza Doliną Borowej Wody: na Zuberską...
|
|
| spady (Nie okreslony) |
| |
spady, rzadziej spad. W gwarze podh. i w taternictwie: strome miejsce lub
urwisty fragment terenu górskiego. Najczęściej określa się tak skalne progi w
żlebach lub skaliste progi w dolinach. Zdrob.: spadzik, spadziki.Słowo to
występuje w tatrz. nazwach geogr., np. Gierlachowskie Spady, Spadowa Dolinka,
także w nazwie Podspady (pierwotnie: Pod Spady).
|
|
| Spalona Dolina (Nie okreslony) |
| |
Spalona Dolina, Zadnia Spalona Dolina; Spálená dolina, Zelená dolina. S.
Jedna z gł. odnóg Rohackiej Doliny po jej pd. stronie. Po bokach ograniczona
jest Zadnim Spalonym Grzbietem (od pn.-zach.) i Przednim Zielonem (od wsch.).
S.D. sięga w górze do podnóża tego odcinka gł. grani Tatr, w którym wyróżniają
się: Hruba Kopa, Banówka, Banikowska Przełęcz, Pachoł, Spalona Kopa.S.D. w swej
dolnej części opada stromo (Spalone Spady) do Rohackiej...
|
|
| Spalona Dolina, Mała (Nie okreslony) |
| |
Spalona Dolina, Mała lub Skrajna Spalona Dolina; Malá Spálená dolinka,
Zadná Spálená dolinka, Čierna dolinka. S. Jedna z bocznych odnóg
Rohackiej Doliny po jej orogr. lw. stronie, między Zadnią Salatyńską Doliną a
Spaloną Doliną. Małą Spaloną Dolinę odgraniczają od tych ostatnich dwa wybitne
boczne pn.-wsch. grzbiety Spalonej Kopy (2083 m), oba kulminujące w jej
wierzchołku: Skrajny Spalony Grzbiet i Zadni Spalony Grzbiet.
|
|
| Spalona Kopa (Nie okreslony) |
| |
Spalona Kopa (2084, 2083 m), lub po prostu Spalona; Spálená. S.
Szczyt w gł. grani Tatr Zach., między Pachołem a Salatyńskim Wierchem; wznosi
się między Rohacką Doliną a Głęboką Doliną (odnogą Jałowieckiej Doliny).
Skalista zach. grań S.K. to » Skrzyniarki.
|
|
| Spalona Przełęcz (Nie okreslony) |
| |
Spalona Przełęcz (2055 m). S. W gł. grani Tatr Zach., między
Pachołem a Spaloną Kopą.
|
|
| Spalone Spady (Nie okreslony) |
| |
Spalone Spady; Spálené spády. S. Dolny próg Spalonej Doliny, ok.
200 m wysoki, w znacznej części porośnięty lasem. Progiem tym spływa » Spalony
Potok tworząc dwa wodospady: Rohacką Siklawę i Niżnią Rohacką
Siklawę.
|
|
| Spalony Grzbiet, Skrajny (Nie okreslony) |
| |
Spalony Grzbiet, Skrajny lub Skrajna (Przednia)
Spalona; Predná Spálená. S. Wybitny grzbiet oddzielający Zadnią
Salatyńską Dolinę od Małej Spalonej Doliny. Kulminuje w wierzchołku Spalonej
Kopy (2083 m), podobnie jak Zadni Spalony Grzbiet, dochodzący tu bardziej z
pd.
|
|
| Spalony Grzbiet, Zadni (Nie okreslony) |
| |
Spalony Grzbiet, Zadni lub Zadnia Spalona; Zadná
Spálená. S. Wybitny grzbiet odgraniczający Małą Spaloną Dolinę od
Spalonej Doliny. Kulminuje w wierzchołku Spalonej Kopy (2083
m).
|
|
| Spalony Potok (Nie okreslony) |
| |
Spalony Potok lub Zadni Spalony Potok; Spálenský potok, Vodopádový potok.
S.Główny potok w Spalonej Dolinie. Wypływa z Zielonego Stawku
Zuberskiego, spływa poprzez Spalone Spady, tj. wysoki dolny próg Spalonej
Doliny. Na progu tym tworzy dwa wodospady: Rohacka Siklawa i Niżnia Rohacka
Siklawa. Następnie płynie ku pn.-zach. i na wysokości ok. 1185 m uchodzi do
Rohackiego Potoku jako jego orogr. lewy dopływ, w pobliżu
Adamculi.
|
|
| Spalony Żleb (Nie okreslony) |
| |
Spalony Żleb (ok. 1100-1650 m), Spaleński Żleb; Spálený žlab, Spálenský
žlab. S. Jeden ze żlebów po orogr. lw. stronie dolnej części Rohackiej
Doliny, wybiegający w górę ku pd.-zach., w linii spadku trawiastego siodełka ok.
1640 m w środk. części grzbietu Skrajnego Salatyna. Żlebem tym i w jego
sąsiedztwie prowadzi znakowany szlak na Brestową Kopę.Równolegle do S.Ż. (na pd.
odeń) znajduje się wyciąg narc. zbudowany w 1968-70...
|
|
| spaszta (Nie okreslony) |
| |
spaszta (plur. spaszty). W taternictwie słowo to oznacza strome skały lub
urwisko skalne. W gwarze podh. spaszty lub
sparzty to progi w łożysku potoku, po których woda spływa, ale także
pionowe ściany skalne, a więc to samo co krzesanice
.
|
|
| Spąga (Nie okreslony) |
| |
Spąga; Priečna veža; Majunketurm; Majunke-torony. S. Jedna z turni
wznoszących się między Staroleśną Doliną a Lodową Dolinką, bezpośrednio na
pd.-wsch. od Czerwonej Ławki, która ją oddziela od Małego Lodowego Szczytu. Ku
Czerwonej Ławce opada Spąga 45-m. uskokiem. Pierwsze wejście na S.: Gyula Dőri w
1900.Nazwa Spąga nie ma nic wspólnego z górn. i geol. terminem spąg .
Pochodzi od słowa...
|
|
| Speleo (Nie okreslony) |
| |
"Speleo". Czasopismo poświęcone sprawom taternictwa (alpinizmu) jask. i
speleologii. Ukazało się w Krakowie wydanie specjalne, VI 1979 oraz nr 1-2, XII
1980 jako wydawnictwo Komisji Taternictwa Jaskiniowego PZA i Komisji Speleologii
ZG PTTK. Red.: Krzysztof Kleszyński.
|
|
| Speleoklub Akademicki Poznań (Nie okreslony) |
| |
Speleoklub Akademicki Poznań (SAP). Istnieje od 1964 pod kolejnymi
nazwami: Sekcja Grotołazów Akad. Klubu Turystycznego (1964-70), Akad. Klub
Speleologii i Taternictwa (1970-73), Sekcja Speleologii i Taternictwa Akad.
Klubu Tur. (1973-78), Sekcja Grotołazów Akad. Klubu Alpin. (1978-89), Speleoklub
Akademicki Poznań (od 1989), Wielkopolski Klub Taternictwa Jaskiniowego (od
1995).
Klub rozwinął żywą działalność jask. (tur. i eksploracyjną) w...
|
|
| Speleoklub Tatrzański PTTK (Nie okreslony) |
| |
Speleoklub Tatrzański PTTK. Klub taterników jask. istniejący pod tą nazwą
w Zakopanem od 1979, ale będący bezpośrednim kontynuatorem » Koła
Jaskinioznawczego PTTK, założonego w 1951.W 1994 przekształcił się w samodzielne
stowarzyszenie Speleoklub Tatrzański Zakopane.
Według regulaminu Speleoklubu Tatrz. jego celem jest "szeroko pojęte
poznawanie jaskiń i rejonów krasowych w Polsce i na świecie". Jego działalność
dotyczy głównie...
|
|
| Speleoklub Warszawski PTTK (Nie okreslony) |
| |
Speleoklub Warszawski PTTK. Jeden z czołowych i najstarszych klubów jask.
w Polsce, o wartościowych tradycjach i ciągłej działalności skierowanej gł. w
Tatry, gdzie osiągnięto znaczne sukcesy eksploracyjne i duży dorobek w
dokumentacji (kartowaniu) jaskiń.
Klub ten założono 1 VII 1954 z inicjatywy Andrzeja Chodorowskiego, zrazu pod
nazwą Podsekcja Taternictwa Jaskiniowego Oddziału Warszawskiego PTTK; pierwszym
prezesem został...
|
|
| Speleologia (Nie okreslony) |
| |
"Speleologia". Czasopismo speleologiczne (trzecie z kolei w Polsce, po
"Grotołazie" i "Wiercicy"), wydawane nieregularnie w Warszawie od 1959 do 1976
(t. 9, łącznie 15 zeszytów) przez Speleoklub Warszawski i Podkomisję Speleologii
PTTK. Redagował komitet. Ogłaszano zwykle tylko prace nauk., wiele z nich o
tematyce tatrz. Kontynuacją "Speleologii" od 1977 jest » "Kras i
Speleologia".
|
|
| Spelunka (Nie okreslony) |
| |
"Spelunka". Podtytuł: Czasopismo poświęcone najwybitniejszym polskim
speleologom. Publikacja satyr., wydawana w 1962-65 (mps, 6 numerów). Oprócz
tekstów humor., dotyczących różnych osób, zawiera słowniczek żargonu tatern. i
teksty piosenek. Red. anonimowy: Bernard Koisar.
|
|
| Spilenberger David (Nie okreslony) |
| |
Spilenberger David, też Spielenberger i Spillenberger (3 VIII 22 VII?
1627 Lewocza - 27 V 1684 tamże); syn Samuela Spilenbergera (lekarza), a ojciec
Davida Spilenbergera jun. (też lekarza). Lekarz miejski w Lewoczy w 1655-59 i
1661-84, autor rozpraw lekarskich. W 1676 aprobował oficjalnie i wprowadził do
aptek olej (balsam) » limbowy, wyrabiany z tatrz. limb.
|
|
| Spiš (Nie okreslony) |
| |
"Spiš". Podtytuł: Vlastivedný zborník. Rocznik wydawany nieregularnie w
Nowej Wsi Spiskiej przez tamtejsze muzeum (Vlastivedné múzeum) od 1967.
Publikował prace dotyczące Spisza i Tatr z różnych dziedzin: historia,
archeologia, etnografia, językoznawstwo, botanika, zoologia, speleologia
itd.
|
|
| Spis Michał (Nie okreslony) |
| |
Spis Michał, także Spies, Spiess, Spisz i Spisch, zwany też Maydel i
Meidel (II poł. XV w. - 1533). Węg. kupiec z miasta Eger, prowadzący ożywiony
handel między Krakowem i Spiszem (m.in. z Lewoczą), a także z dworem król. w
Budzie. Był rajcą krakowskim (consul Cracoviensis ).
Od 1515 do ok. 1525 był wójtem Nowego Targu; wtedy w porozumieniu z Turzonami
węgierskimi i Fuggerami zbudował drogę z Podhala na Orawę i wystarał się u...
|
|
| Spiska Grzęda (Nie okreslony) |
| |
Spiska Grzęda (2481 m); Spišský štít; Déryspitze; Déry-csúcs. S.
Pierwsza z kolei turnia w grani ciągnącej się od Baraniej Przełęczy w kierunku
Małego Durnego Szczytu. Od S.G. ku pd.-zach. odchodzi boczna grań, w której
wznoszą się » Spiskie Turniczki.Pierwsze wejście na S.G.: József Déry i przew.
Johann Hunsdorfer sen. w 1896.Nazwa Spiska Grzęda nie pochodzi wprost od nazwy
Spisz; utworzył ją Stanisław Eljasz-Radzikowski...
|
|
| Spiska Turnia (Nie okreslony) |
| |
Spiska Turnia. S. Tatry Bielskie widziane z niektórych osiedli
Zakopanego mają sylwetkę jakby jednej masywnej turni, a w rzeczywistości są to
nakładające się na siebie sylwetki kilku szczytów: Murania, Nowego Wierchu,
Hawrani i nawet (przy patrzeniu z niektórych kierunków) czubka Płaczliwej Skały.
Dla tej pozornie jednej turni istniała dawniej wśród górali zakopiańskich nazwa
Spiska Turnia, gwarowo Śpiska Turnia.Nazwy tej w...
|
|
| spiski (Terminologia) |
| |
Są to dawne opisy rękopiśmienne stanowiące przewodniki
dla poszukiwaczy skarbów, m.in. w Tatrach i ich okolicy. W spiskach opisane były
drogi wiodące do miejsc, gdzie miały się znajdować ukryte i często zaklęte
skarby (złoto, drogocenne kamienie) albo naturalne złoża złota itd.,
wreszcie opisy owych skarbów oraz odpowiednie zaklęcia i in. sposoby
umożliwiające ich zdobycie.
Polski kronikarz, Jan
Długosz, w t. 3 swego Liber...
|
|
