ślimaki

ślimaki (Gastropoda ). Gromada należąca do typu mięczaków (Mollusca ). Zwierzęta bezkręgowe, w Tatrach prawie wyłącznie lądowe: na 92 bytujące gatunki tylko 4 żyją w wodzie. Większość ś. tatrz. posiada skorupkę, ale są i ś. nagie, bezskorupowe, gł. z rodziny pomrówiowatych (Limacidae ); zob. pomrów.Podłoże wapienne, ciepłe, wolno stygnące (nawet leśne) bardziej odpowiada ślimakom niż bezwapienne, zimne; stąd gatunki naskalne (petrofilne) występują prawie wyłącznie w Tatrach wapiennych, np. ślimak tatrzański (Helicigona cingulella ), piramidka naskalna (Pyramidula rupestris ), poczwarówka tatrzańska (Chondrina tatrica ). Żywią się one głównie porostami naskalnymi.

Im wyżej, tym występuje mniej gatunków, w piętrze turniowym już tylko jeden: przeźrotka Kotuli (Semilimax kotulae ). Nawet na pniach drzewnych bytują ś., np. pomrów nadrzewny (Lehmannia arborum ), świdrzyk nadrzewny (Clausilia cruciata ).W Tatrach nie ma ślimaków ściśle związanych z jaskiniami (troglobiontów), tylko przy wejściach do jaskiń spotyka się czasem gatunki naskalne. Duże skupienia ś. bywają wśród mchu i pod kamieniami lub pod pniami drzewnymi. W wodach stojących i zalewach przypotokowych, ale tylko do wysokości ok. 1200 m, można ujrzeć błotniarkę moczarową (Galba truncatula ) o lejkowatej skorupce, błotniarkę jajowatą (Radix baltica f. peregra ), źródlarkę austriacką (Bythinella austriaca ).

Wśród ś. mamy endemity tatrz.: Spelaeodiscus tatricus z Tatr Biel., żyjący w szczelinach skalnych aż po górną granicę lasu, oraz poczwarówka okazała (Orcula dolium tatrica ), występująca zwł. w Tatrach Zakopiańskich. Do reliktów lodowcowych należy poczwarówka północna (Vertigo arctica ) i podgatunek poczwarówki bezzębnej (Columella edentula columella ). Ciepłolubny ślimak winniczek (Helix pomatia ) żyje tylko w grupie Siwego Wierchu.

Ś. wyrządzają niekiedy niewielkie szkody w roślinności tatrz., gdyż objadają pąki i młode listki.Przed I wojną świat. sprowadzano na Podhale znad Morza Śródziemnego muszelki ślimaka porcelanka monetka (Cypraea moneta ), zwane przez górali » kostkami ; naszyte na pasku skórkowym, otaczającym główkę tradycyjnego góralskiego kapelusza (kłabuka ), były jego ozdobą.

---